Phloeotribus scarabaeoides (Κολεόπτερα - Σκαθάρια)
Το Phloeotribus scarabaeoides ή φλοιοτρίβης ή Φλοιοτρίβης της ελιάς. Είναι ένα μικρό σκαθάρι της οικογένειας Curculionidae (υπόοικογένεια Scolytinae) και αποτελεί σοβαρό παράσιτο της ελιάς (Olea europaea), ιδιαίτερα σε περιοχές με ξηρό και θερμό κλίμα.
Ξενιστής: Ελιά, Σπανιότερα εντοπίζεται και σε άλλα ελαιώδη φυτά ή συγγενικά είδη.
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι ζημιάς, ανάλογα με την κατάσταση του φυτού:
1. Προσβολή εξασθενημένων ή αποδυναμωμένων δέντρων:
• Τα ενήλικα και οι προνύμφες σκάβουν στο ξύλο και δημιουργούν στοές, κυρίως στον κορμό και στα χονδρά κλαδιά
• Η στοά θρέψης και αναπαραγωγής παρεμποδίζει τη ροή των θρεπτικών στοιχείων, επιδεινώνοντας την κατάσταση του δέντρου
• Σε συνεχιζόμενες προσβολές, μπορεί να προκληθεί πλήρης ξήρανση και θάνατος του δέντρου
2. Προσβολή υγιών, καλά αναπτυσσόμενων δέντρων:
• Τα ενήλικα δημιουργούν μικρές τομές σε υγιή νεαρά κλαδιά για διατροφή ή κατά τη διαδικασία διαχείμασης
• Οι τομές αυτές τραυματίζουν μπουμπούκια ή αναπτυσσόμενους οφθαλμούς, επηρεάζοντας τη νέα βλάστηση
• Οι ζημιές είναι εντονότερες σε δέντρα που κλαδεύονται έντονα ή καθυστερημένα
Βιολογία:
• Το έντομο διαχειμάζει ως ενήλικο σε μικρές στοές στα κλαδιά ή στον κορμό
• Η πρώτη πτήση συμβαίνει την άνοιξη, όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 18-20°C
• Παρουσιάζει 2–3 γενιές ετησίως, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες
• Οι στοές ωοτοκίας διανοίγονται κατά μήκος των αγγειακών ιστών, όπου αναπτύσσονται οι προνύμφες
Σχεδόν πάντα τα έντομα προσβάλλουν κλαδιά αδύνατων δέντρων που είναι εξασθενημένα ή στρεσαρισμένα από οποιαδήποτε αιτία και πάνω σε αυτό βασίζεται και η καταπολέμησή τους.
Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης:
• Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων και ξερών κλαδιών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα
• Καθαρισμός ελαιώνων από ξηρά ή πεσμένα κλαδιά που μπορούν να φιλοξενούν το έντομο
• Έγκαιρο και ισορροπημένο κλάδεμα ώστε να αποφεύγεται το άνοιγμα πληγών που προσελκύουν το σκαθάρι
• Παρακολούθηση με φερομονικές παγίδες, κυρίως την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού
• Σε έντονες προσβολές μπορεί να απαιτηθεί στοχευμένη χημική παρέμβαση, πάντα με βάση τις οδηγίες γεωπόνου
Ξενιστής: Ελιά, Σπανιότερα εντοπίζεται και σε άλλα ελαιώδη φυτά ή συγγενικά είδη.
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι ζημιάς, ανάλογα με την κατάσταση του φυτού:
1. Προσβολή εξασθενημένων ή αποδυναμωμένων δέντρων:
• Τα ενήλικα και οι προνύμφες σκάβουν στο ξύλο και δημιουργούν στοές, κυρίως στον κορμό και στα χονδρά κλαδιά
• Η στοά θρέψης και αναπαραγωγής παρεμποδίζει τη ροή των θρεπτικών στοιχείων, επιδεινώνοντας την κατάσταση του δέντρου
• Σε συνεχιζόμενες προσβολές, μπορεί να προκληθεί πλήρης ξήρανση και θάνατος του δέντρου
2. Προσβολή υγιών, καλά αναπτυσσόμενων δέντρων:
• Τα ενήλικα δημιουργούν μικρές τομές σε υγιή νεαρά κλαδιά για διατροφή ή κατά τη διαδικασία διαχείμασης
• Οι τομές αυτές τραυματίζουν μπουμπούκια ή αναπτυσσόμενους οφθαλμούς, επηρεάζοντας τη νέα βλάστηση
• Οι ζημιές είναι εντονότερες σε δέντρα που κλαδεύονται έντονα ή καθυστερημένα
Βιολογία:
• Το έντομο διαχειμάζει ως ενήλικο σε μικρές στοές στα κλαδιά ή στον κορμό
• Η πρώτη πτήση συμβαίνει την άνοιξη, όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 18-20°C
• Παρουσιάζει 2–3 γενιές ετησίως, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες
• Οι στοές ωοτοκίας διανοίγονται κατά μήκος των αγγειακών ιστών, όπου αναπτύσσονται οι προνύμφες
Σχεδόν πάντα τα έντομα προσβάλλουν κλαδιά αδύνατων δέντρων που είναι εξασθενημένα ή στρεσαρισμένα από οποιαδήποτε αιτία και πάνω σε αυτό βασίζεται και η καταπολέμησή τους.
Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης:
• Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων και ξερών κλαδιών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα
• Καθαρισμός ελαιώνων από ξηρά ή πεσμένα κλαδιά που μπορούν να φιλοξενούν το έντομο
• Έγκαιρο και ισορροπημένο κλάδεμα ώστε να αποφεύγεται το άνοιγμα πληγών που προσελκύουν το σκαθάρι
• Παρακολούθηση με φερομονικές παγίδες, κυρίως την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού
• Σε έντονες προσβολές μπορεί να απαιτηθεί στοχευμένη χημική παρέμβαση, πάντα με βάση τις οδηγίες γεωπόνου
