Plant Protection
Υπηρεσία Φυτοπροστασίας $sitename

Μαρουλι: Τοξικοτητες, Τροφοπενιες και ελλειψεις θρεπτικων στοιχειων

Οδηγός λίπανσης, διάγνωσης τροφοπενιών και τοξικότητας


 

Η καλ­λιέρ­γεια του μαρου­λιού με μια ματιά

Ευδοκιμεί καλύτερα στην χώρα μας κατά την περίοδο του φθινοπώρου μέχρι την άνοιξη. Αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες ακόμα και κάτω των 5οC. Υπό θερμές συνθήκες έχει την τάση να αναπτύσσει πρώιμα ανθοφόρο βλαστό και ιδιαιτέρως σε υψηλές θερμοκρασίες που συνδυάζονται με μεγάλη φωτοπερίοδο. [2]
 
Περι­βαλ­λο­ντι­κές απαιτήσεις Δεν του αρέσει η πολλή ζέστη και αντέχει στις ελαφρές παγωνιές
Ανα­με­νό­με­νος χρό­νος φυτρώματος 6–12 μέρες (το φύτρωμα είναι προ­βλη­μα­τικό όταν ο και­ρός είναι ζεστός)
Διάρ­κεια ζωής απο­θη­κευ­μέ­νων σπόρων 3 χρό­νια
Χρό­νος κατά προ­σέγ­γιση μεταξύ φύτευ­σης και συγκομιδής 8–12 εβδο­μά­δες, τα ρωμαϊκά μαρού­λια και οι “σαλάτες”6–8 εβδο­μά­δες, οι φυλ­λώ­δεις ποικιλίες
Καλ­λιέρ­γεια Μάλ­λον εύκολη, αν η φύτευση είναι σωστή και αν ποτί­ζο­νται συχνά
 

Έδαφος και λίπανση

Το φυτό δεν είναι γενικά απαιτητικό σε ιδιαίτερων συστατικών εδάφη..Κυρίως αναπτύσσεται καλύτερα σε γόνιμα μέσης σύστασης εδάφη πλούσια σε οργανική ουσία. Η καλύτερη αντίδραση του εδάφους είναι η ουδέτερη ή η ελαφρώς όξινη (pH6-7). Περισσότερο όξινα εδάφη δεν είναι ευνοϊκά για την καλλιέργεια και θα πρέπει να γίνονται επεμβάσεις ως προς την διόρθωση της με την αναγκαία ποσότητα ασβεστίου.[2]

Το ριζικό σύστημα του μαρου­λιού είναι περιο­ρι­σμένο κι αυτό επι­βάλ­λει τη σωστή παροχή υγρα­σίας και θρε­πτι­κών ουσιών για να εξα­σφα­λι­στεί καλή ανά­πτυξη.
Για επαγγελματική καλλιέργεια: Αν δεν πραγματοποιηθεί χημική ανάλυση εδάφους για τον ακριβή υπολογισμό των απαιτούμενων ποσοτήτων λιπασμάτων, τότε συνήθως ενσωματώνονται 40-75Kg τριπλού υπερφωσφορικού/στρέμμα, 25-40Kg θειϊκού καλίου/στρέμμα ή σύνθετα λιπάσματα (τύπου 11-15-15, 14-22-9) σε ποσότητα 40-100Kg/στρέμμα. Η επιφανειακή λίπανση γίνεται με αζωτούχα λιπάσματα (ασβεστούχο νιτρική αμμωνία ή νιτρική αμμωνία) που προστίθενται σε περιόδους περίπου 20 ημερών. Η προσθήκη των αζωτούχων λιπασμάτων πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και όχι σε υψηλές ποσότητες γιατί αυξάνεται η συσσώρευση νιτρικών στα φύλλα και δημιουργούνται προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Αν δεν πραγματοποιηθεί βασική λίπανση και τα κύρια θρεπτικά στοιχεία (άζωτο, φώσφορος, κάλι) δίνονται μαζί με το νερό ποτίσματος (μέχρι 1 εβδομάδα πριν τη συγκομιδή) τότε οι συγκεντρώσεις τους είναι 100ppm αζώτου, 30-50ppm φωσφόρου και 150-200ppm καλίου.

Για ερασιτεχνική καλιέργια: Πριν από τη σπορά, ρίξτε 1,5 κιλό λίπα­σμα 5–10-10 ανά 10 τετρα­γω­νικά μέτρα.
Κατά την περί­οδο ανά­πτυ­ξης, ρίξτε μια μόνο φορά δίπλα στα φυτά μισό κιλό νιτρική αμμω­νία (λίπα­σμα 33–0-0) ανά 10 μέτρα σει­ράς μαρου­λιών ή ένα κιλό νιτρικό ασβέ­στιο (λίπα­σμα 15–0-0) ανά 10 μέτρα σει­ράς μαρου­λιών. Αν το χώμα του κήπου είναι αμμου­δερό ή αν βρέ­ξει πολύ, μάλ­λον θα χρεια­στεί να ξανα­ρί­ξετε λίπα­σμα. Το άζωτο (νίτρο) είναι πολύ σημα­ντικό για να μπο­ρούν αυτά τα φυτά να δώσουν βαθυ­πρά­σινα φυλ­λώ­ματα καλής ποιότητας.
 

Έλλειψη αζώτου (N)


 
Τα φύλλα αποκτούν ανοικτό χρώμα και αργότερα εμφανίζεται κιτρίνισμα στα παλαιότερα φύλλα. Με την αυξανόμενη έλλειψη τα συμπτώματα εμφανίζονται και στα εσωτερικά νεότερα φύλλα. Τα κεφάλια δεν μπορούν να αναπτυχθούν σωστά, έχουν μικρό μέγεθος και είναι συρρικνωμένα.
Θεραπεία: Εφαρμογές με διαφυλλικά λιπάσματα μπορούμε να μειώσουμε τα συμπτώματα αλλά η πλήρη εξάλειψη της τροφοπενίας γίνεται μέσω εδάφους.
Λίπανση: Πριν την φύτευση και μετά την φύτευση επιφανειακά με εφαρμογή αζωτούχων λιπασμάτων με δόση 5 kg N/στρ αντίστοιχα σε κάθε εφαρμογή, αντιμετωπίζονται οι ελλείψεις αζώτου.[4]
 

Έλλειψη Ασβεστίου (Ca)


Εξωτερική εμφάνιση περιθωριακού καψίματος στο μαρούλι τύπου Cos

Εξωτερική εμφάνιση περιθωριακού καψίματος στο μαρούλι τύπου Butterhead
Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης ασβεστίου είναι τα εγκαύματα (καψαλίσματα) στην κορυφή ή στην περιφέρια των φύλλων και οι καφε νεκροσεις.[1]
Θεωρείται ότι περιθωριακό κάψιμο μαρουλιού οφείλεται σε έλλειψη ασβεστίου αλλά μπορεί να προκύψει σε εδάφη εμπλουτισμένα με Ca όπου όμως το στοιχείο αυτό δεν μεταφέρεται στα εσωτερικά φύλλα κατά την ανάπτυξή τους [4]
Το περιθωριακό κάψιμο μαρουλιού δεν εμφανίζεται τόσο συχνά το χειμώνα γιατί η πτώση του Ca στα φύλλα κατά την ωρίμανσή τους γίνεται με χαμηλότερο ρυθμό.[1]

Ενέργειες για τη μείωση του προβλήματος:
1. Ψεκασμός με Ca ή επιφανειακή λίπανση με Ca δεν ενδείκνυται
2. Μείωση Ν για το περιορισμό της ανάπτυξης + αύξηση του Κ μπορεί να βοηθήσει
3. Να μειωθεί η καταπόνηση λόγω έλλειψης ή υπερβολική άρδευσης
4. Να χρησιμοποιηθούν ποικιλίες που είναι σχετικά ανθεκτικές
5. Να χρησιμοποιηθεί νερό υψηλής ποιότητας
6. Η άρδευση να γίνει τη νύχτα (ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αλατότητας) [1]
 

Τοξικότητα διοξειδίου του άνθρακα (CO2)


Καφέτιασμα λόγω υψηλών συγκεντρώσεων CO2 (>5%)[1]

Αποχρωματισμός λόγω υψηλών συγκεντρώσεων CO2 (>5%)[1]
  

Έλλειψη Καλίου (Κ)


Ξεκινάει στα παλαιότερα φύλλα στις άκρες των φύλλων μεταξύ των νεύρων ανοικτή απόχρωση και κιτρίνισμα που στην συνέχεια αργά επεκτείνεται και σε ολόκληρο το κεφάλι να γίνεται ανοικτό φωτεινό. Στα παλαιότερα φύλλα εμφανίζονται νεκρωτικές κηλίδες ανάμεσα στα νεύρα.
Θεραπεία: Τα συμπτώματα μπορούν να μειωθούν προσωρινά με διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων καλίου αλλά η απώλεια σε απόδοση θα είναι σημαντική.[4]
 

Έλλειψη Βορίου (Β)



Μεγάλες πιθανότητες για εμφάνιση έλλειψης βορίου υπάρχει κυρίως στα αμμώδη εδάφη, όπου υπάρχουν συχνές βροχοπτώσεις, και οπού υπάρχουν όξινα εδάφη που έχουν υποστεί υπερβολική ασβέστωση. Τα φυτα προσλαμβάνουν περισσότερο βόριο από τα ελαφριάς σύστασης εδάφη.
Τα αρχικά συμπτώματα είναι κυρίως μη ορατά, εμφανίζονται σε κυτταρικό επίπεδο, με αυξημένη Κυτταροπλασία, και ατελή και ανώμαλη διαφοροποίηση των κυττάρων. Η έλλειψη βορίου ανιχνεύετε στα νεότερα φύλλα, βλαστούς και ρίζες: Κίτρινος αποχρωματισμός νεων φύλλων, μικρά παραμορφωμένα φύλλα, σχισίματα μίσχου.
Θεραπεία: διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων βορίου ή προσθήκη λιπασμάτων που περιέχουν και βόριο κατά τι βασική λίπανση εδάφους.
 

Τοξικότητα Βορίου (Β)


[6]

Όταν το βόριο βρίσκετε σε περιεκτικότητα 0,5 ppm δεν υπάρχει προβλημα σε οποιαδήποτε καλλιέργεια. Πρέπει να δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή λιπασμάτων διαφυλικων ή από έδαφος, οστε να μην γινονται υπερβολές γιατί το Βοριο αφομοιώνετε σχετικά εύκολα από τα φυτά.
 

 

 
Πηγές / Βιβλιογραφία:
[1] ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ Αίτια, Πρόληψη, Θεραπεία. Κεφάλαιο: 'Εξωτερική εμφάνιση περιθωριακού καψίματος στο μαρούλι' Χ. Πάσσαμ Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2008
[2] 
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ  ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΜΑΡΟΥΛΙ
[3] 'O Ρόλος του ασβεστίου στα φυτά' της εταιρείας Κ+Ν Ευθυμιάδη
[4] Ενημερωτικός οδηγός Με τροφοπενίες θρεπτικών στοιχείων στα κηπευτικά. της εταιρείας K+S KALI
[5] Η τεχνική της καλλιέργειας των κηπευτικών στα θερμοκήπια, του Χρήστου Ολύμπιου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα 2001.
[6]'Μελέτη της επίδρασης διαφορετικών επιπέδων αζώτου στην πρόσληψη του βορίου από το έδαφος σε φυτά μαρουλιού'  Μεταπτυχιακή Διατριβή: Αναστάσιος Π. Πετρίδης, Επιβλέπουσα Καθηγήτρια Δρ. Κωνσταντίνα Χαϊντούτη, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2011) 
[7] EFFECT OF BORON ON THE GROWTH OF LETTUCE, J. S. McHargue and R. K. Calfee
[8] FURTHER EVIDENCE THAT BORON IS ESSENTIAL FOR THE GROWTH OF LETTUCE, J. S. McHargue and R. K. Calfee