Plant Protection
Υπηρεσία Φυτοπροστασίας $sitename

Εσπεριδοειδη: Τροφοπενιες και ελλειψεις θρεπτικων στοιχειων

Συμπτώματα και τρόπος αντιμετώπισης


Τροφοπενία Αζώτου (Ν)

Γενικά συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Τα παλαιότερα φύλλα ανοικτό πράσινο χρώμα με κίτρινα 'ρήγματα'. Οι νευρώσεις των φύλλων έχουν ένα χρώμα που τείνει προς στο λευκό. Επίσης επιβραδύνετε η αύξηση της βλάστησης, προκαλεί πρόωρη φυλλόπτωση και αποξήρανση της τρυφερής βλάστησης. Συνήθως η τροφοπενία αζώτου προκαλεί μείωση στην παραγωγή και κάνει τους καρπούς πιο μαλακούς.

Τα συμπτώματα είναι κυρίως εμφανή κατά την περίοδο της ανθοφορίας των δέντρων και σε ανοιξιάτικη βλάστηση.
 

Επιδεινώνεται από:
  α) Το χαμηλό ή υψηλό pH του εδάφους.
  β) Αμμώδη ή ελαφρά εδάφη (λόγο έκπλυσης.)
  γ) Χαμηλή ποσότητα οργανικής ύλης.
  δ) Συνθήκες ξηρασίας.
  ε) Υψηλές βροχοπτώσεις ή βαριες άρδευσεις (λόγο έκπλυσης).
στ) Προσθήκη ή υψηλά επίπεδα μη-αποσύνθεμενης της οργανικής ύλης / μη χωνεμενης κοπριάς (π.χ. άχυρο). 

Γενικά η παροχή 12-20 kgr ενεργού αζώτου ανά στρέμμα και κάθε χρόνο είναι ικανοποιητική.

 

Τροφοπενία Καλίου (Κ)

Γενικά συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Στην έλλειψη καλίου τα περιθώρια των φύλλων στα παλαιότερα φύλλα αποκτούν ένα απαλό κίτρινο-χάλκινο χρώμα, ενώ παρουσιάζουν και χαρακτηριστική συστροφή. Με συνεχή ανεπάρκεια η χλώρωση απλώνεται σε όλο το φύλλο. Στους καρπούς παρατηρείται επιτάχυνση της ωρίμανσης τους, μείωση του μεγέθους τους και κάποια απώλεια της παραγωγής, επίσης μπορεί να παρουσιάζουν βυθισμένα αυλάκια στην επιφάνεια τους και κάποιες φορές σχίζονται.
 

Επιδεινώνεται από:
  α) Όξινα εδάφη (χαμηλό pH).
  β) Αμμώδη ή ελαφρά εδάφη (λόγο έκπλυσης).
  γ) Συνθήκες ξηρασίας.
  δ) Υψηλές βροχοπτώσεις  ή βαριά άρδευση (λόγο έκπλυσης).
  ε) Αργιλώδη εδάφη.
στ) Εδάφη με χαμηλά αποθέματα Καλίου.
  ζ) Πλούσια σε μαγνήσιο ή ασβέστιο εδάφη.
  η) Έλλειψη εδαφικής υγρασίας.

Όταν το επίπεδο του καλίου στα φύλλα είναι κάτω από 0,7% δεν επαρκεί για μια ικανοποιητική παραγωγή. Αν το επίπεδο του καλίου είναι πάνω 0,7%, τότε ενδείκνυται νέα καλιούχος λίπανση μόνο, αν υπάρχουν προβλήματα μεγέθους καρπών και ανωμαλιών του φλοιού τους. Η αύξηση καλίου στην πορτοκαλιά αυξάνει το πάχος του φλοιού των πορτοκαλιών και μειώνει την περιεκτικότητά τους σε χυμό, ενώ στη λεμονιά μειώνει το πάχος του φλοιού των λεμονιών και αυξάνει την περιεκτικότητα αυτών σε χυμό.
 

Διόρθωση τροφοπενίας: Οι εφαρμογές με χλωριούχο κάλιο προκαλούν ζημιές στα δέντρα και γι' αυτό καλό ειναι να χρησιμοποιούνται  λιπάσματα που περιέχουν Θειικό Κάλιο (K2SO4). Σε εδάφη που οι εφαρμογές καλιούχου λίπανσης δεν είναι αποτελεσματικές, συνιστάται η παροχή καλίου με διαφυλλικούς ψεκασμούς, τέλη άνοιξης ή αρχές καλοκαιριού.
 
 

Τροφοπενία Φωσφόρου (P)

Γενικά συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Η ανεπάρκεια φωσφόρου οδηγεί σε φρούτα με χοντρή και παχιά φλούδα.
Τα φύλλα του δέντρου που παρουσιάζουν τροφοπενιακά συμπτώματα φωσφόρου, περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες αζώτου, καλίου και μαγνησίου.
 

Οι τροφοπενίες φωσφόρου παρατηρούνται:
  α) Όταν η ολική ποσότητα του φωσφόρου στο έδαφος είναι μικρή.
  β) Όταν τα εδάφη είναι ασβεστώδη.
  γ) Όταν η αζωτούχος λίπανση είναι υπερβολική.
  δ) Όταν ο συνδυασμός υποκειμένου και ποικιλίας δεν είναι κατάλληλος.
  ε) Όταν οι κλιματικοί παράγοντες δεν είναι ευνοϊκοί (π.χ Κρύο ή υγρασια).
στ) Όταν η ποσότητα του μαγνησίου είναι ανεπαρκής.
  ζ) Όταν υπάρχει έλλειψη εδαφικής υγρασίας.
  η) Σε ανταγωνισμό των μικροοργανισμών του εδάφους για διαθέσιμο φώσφορο.
  θ) Καλλιέργειες με ελάχιστα ανεπτυγμένη ριζικό σύστημα.
   ι) Εδάφη με χαμηλή αποθέματα P.
Ο φωσφόρος δεσμεύεται γρήγορα και ισχυρά από εδάφη με ουδέτερο ή αλκαλικό pH. Επομένως αυτός ειναι ο λόγος της δέσμευσής του αυτής και της βραδείας διακίνησής του στο έδαφος,

Διορθώσεις τροφοπενιών φωσφόρου: Εφαρμογή διαλυτών τύπων φωσφόρου, όπως είναι η φωσφορική αμμωνία και το υπερφωσφορικό. Γενικά η παροχή 2,5 - 3,5 κιλά P2O5 ανά ενήλικο δέντρο και γύρω απ' αυτό είναι αποτελεσματική για 4 - 5 χρόνια, ανάλογα πάντα με το έδαφος.

Υπερβολική φωσφορική λίπανση: Επιταχύνει την ωρίμανση των καρπών, μειώνει το μέγεθός τους και συμβάλλει στην παραγωγή μαλακών καρπών. Στις λεμονιές οι διακυμάνσεις των επιπέδων του φωσφόρου φαίνεται, πως δεν επηρεάζουν την ποιότητα των καρπών.
 

Τροφοπενία Βορίου (B)

Συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Χαλάει η ακραία ανάπτυξη του φυτού, το φυτό δημιουργεί πολλούς μικρούς βλαστούς. Τα φύλλα παρουσιάζουν καψαλισμα ή κιτρινισμα στα περιθόρια, μερικές φορές με μικρές καφέ κηλίδες. Τα φρούτα παραμορφώνονται εσωτερικά και εξωτερικά και παρουσιάζουν παχιά φλούδα.
Επιδεινώνεται από:
 α) Αμμώδη εδάφη.
 β) Αλκαλικά εδάφη.
 γ) Εδάφη με χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανική ύλη.
 δ) Υψηλά επίπεδα αζώτου.
 ε) Υψηλά επίπεδα ασβεστίου.
στ) Κρύο και υγρό καιρό.
 ζ) Περιόδους ξηρασίας.
 
 

Τροφοπενία Μαγνησίου (Mg)

Γενικά συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Η ανεπάρκεια μαγνησίου προκαλεί αρχικά κιτρινίσματα στα παλαιότερα φύλλα, δηλαδή στα κατώτερα τμήματα των βλαστών. Ο αποχρωματισμός ξεκινάει μεταξύ του κεντρικού νεύρου του φύλου και των άκρων, επεκτείνετε από τις άκρες των φύλλων και το περιθώριο των φύλλων. Το κίτρινο αυτό εξάνθημα μπορεί να μεγαλώσει και να πάρει τη μορφή ανεστραμμένου V. Αυτές οι περιοχές γίνονται εντελώς κίτρινες, μαζί και οι νευρώσεις. Στη συνέχεια, χλώρωση προχωρά προς το μίσχο. Η βάση των φύλλων παραμένει πράσινη για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.


Επιδεινώνεται από:
α) Όξινα εδάφη.
β) πλούσια σε κάλιο εδάφη.
γ) Εδάφη που λαμβάνουν υπέρ-ποτίζονται.
δ) Κρύες και υγρές περιόδους.

H τροφοπενία μαγνησίου παρατηρείται κυρίως σε φυτείες, που αναπτύσσονται σε ελαφρά αμμώδη εδάφη, όπου εκπλύνεται εύκολα.
Η Έλλειψη μαγνησίου διορθώνεται με την παροχή νιτρικού μαγνησίου στα δέντρα, με διαφυλλικούς ψεκασμούς.
 

Τροφοπενία Σιδήρου (Fe)

Γενικά συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Τα συμπτώματα πάντα ξεκινούν από νεαρά φύλλα με κίτρινο-πράσινη και αργότερα υποκίτρινη ενδοφλέβια χλώρωση, οι νευρώσεις αρχικά παραμένουν πράσινες, αργότερα εμφανίζονται νεκρώσεις στη περιφέρεια του φύλλου. Μερικές φορές τα φύλλα λόγο της διαφοράς χρώματος νεύρων - φύλλου μοιάζουν με 'μωσαϊκό'.


Η εκδήλωση της τροφοπενίας σιδήρου στα εσπεριδοειδή μπορεί να προέλθει από τους εξής παράγοντες:
α) από ασβεστώδη εδάφη,
β) από υπερβολική υγρασία του εδάφους και κακό αερισμό,
γ) από ανισορροπία θρεπτικών στοιχείων και
δ) από χαμηλές θερμοκρασίες του εδάφους.

Διόρθωση της τροφοπενίας σιδήρου: Γίνεται με την παροχή σιδηρούχων αλάτων στα δέντρα, μέσω διαφυλλικών ψεκασμών.


 


Τροφοπενία Μαγγανίου (Mn)

Συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Σε τροφοπενία μαγγανίου τα νεαρά φύλλα παρουσιάζουν κίτρινες ή λευκές κηλίδες μεταξύ των κύριων νευρώσεων, που παραμένουν πράσινες.


 
Επιδεινώνεται από:
   α) Οργανικά εδάφη.
   β) Αμμώδη εδάφη.
   γ) Αφράτα εδάφη.
   δ) Υψηλό pH (όξινα εδάφη).
   ε) Κρύες και υγρές περιόδους.

Η τροφοπενία Μαγγανίου στα όξινα εδάφη οφείλεται σε απώλειες λόγω εκπλύσεώς του, ενώ στα αλκαλικά εδάφη οφείλεται στην πολύ μικρή διαλυτότητά του.

Διόρθωση τροφοπενίας: Η παροχή σκευασμάτων μαγγανίου στα δέντρα από του εδάφους δεν έχει δώσει πολύ καλά αποτελέσματα. Συνήθως η τροφοπενία μαγγανίου διορθώνεται με την διαφυλλικούς ψεκασμούς θειϊκού μαγγανίου στα δέντρα.
 
 

Τροφοπενία Ασβεστίου (Ca)


Συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Η ανεπάρκεια του Ca χαρακτηρίζεται κυρίως από το ξεθώριασμα της χλωροφύλλης κατά μήκος των περιθωρίων των φύλλων και μεταξύ των κύριων νευρώνων, καθώς και το σκίσιμο του καρπού.
 
Επιδιορθώνεται από:
 α) Όξινα εδάφη.
 β) Αμμώδη ή ελαφρά εδάφη (λόγο έκπλυσης).
 γ) Όξινα εδάφη με τύρφη.
 δ) Εδάφη πλούσια σε νάτριο.
 ε) Εδάφη πλούσια σε αλουμίνιο.
στ) Συνθήκες ξηρασίας.
 ζ) Φρούτα πλούσια σε άζωτο ή κάλιο.
 η) Μεγάλου μεγέθους φρούτα.
 


Τοξικότητα βορίου

H τοξικότητα βορίου είναι παρόμοια με την τοξικότητα λόγο υψηλής αλάτοτητας. Μπορεί να προκληθεί είτε λόγο υψηλής ποσότητας βορίου στο έδαφος είτε λόγο αυξημένης ποσότητας βορίου στο νερό ποτίσματος. Ξεκινά ως κιτρίνισμα ή έγκαυμα στην άκρη της κορυφής των φύλλων.
 
 

Τα υποκείμενα και εμβόλια διαφέρουν σε ευαισθησία στην τοξικότητα Βορίου.
Από τα εσπεριδοειδή τα λεμόνια είναι η πιο ευαίσθητα, και ακολουθούν τα μανταρίνια, τα γκρέιπφρουτ και τα πορτοκάλια.
 

Τροφοπενία Ψευδαργύρου (Zn)

Γενικά συμπτώματα για όλα τα εσπεριδοειδή: Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας ψευδαργύρου εμφανίζονται πρώτα στα νεαρά φύλλα. Λόγο βραχυγονατωσης τα ακραία φύλλα σχηματίζουν ροζέτα, το έλασμα είναι στενό και παρουσιάζει μεσονεύρια χλώρωση σε κηλίδες, που σταδιακά ενοποιούνται και επεκτείνονται. Σε έντονη έλλειψη όλο το έλασμα κιτρινιζει, ενώ το φύλλο είναι μικρότερο και στενότερο.
Αν η τροφοπενία είναι σοβαρή, τότε οι παραγόμενοι καρποί είναι παραμορφωμένοι.
 
 
Επιδεινώνετε από:
Οργανικά εδάφη.
Εδάφη με υψηλό pH.
Εδάφη πλούσια σε φώσφορο.
Υπερβολική φωσφόρουχα λίπανση
Κρύες και υγρές καιρικές συνθήκες.

Διόρθωση τροφοπενιών ψευδαργύρου: Η προσθήκη θειϊκού ψευδαργύρου στο έδαφος, είναι συνήθως ανεπαρκής. Η πιο συνήθης μέθοδος είναι η παροχή ψευδαργυρούχων σκευασμάτων στα δέντρα, δια των φύλλων με ψεκασμούς.
 

Τροφοπενία Χαλκού (Cu)

Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας χαλκού είναι σπάνια όπου εφαρμόζονται χαλκούχα μυκητοκτόνα.
Σύμπτωματα: Τα συμπτώματα εμφανίζονται στη νεώτερη βλάστηση. Τα φυτά αποκτούν σκούροτερο πράσινο χρωμμα, ποιο θαμνωδη αναπτυξη. Στους βλαστους μπορει να εμφανιστει κομμίωση και οι καρποί να ραγίσουν. Τα συμπτώματα είναι πιο έντονα σε μικρά εσπεριδοειδή.

Επιδεινώνεται από:
α) Οργανικά εδάφη.
β) ελάφρά και αμμώδη εδάφη.
γ) Αναγεννημένο έδαφος
δ) Υψηλές εφαρμογές αζώτου.

 
Πηγές και βιβλιογραφία:

[1] Postharvest Disease Management - Principles and Treatments - James E. Adaskaveg, Professor Department of Plant Pathology, University of California, Riverside
[2] Περιοδικό: Γεωργική Τεχνολογία, Τευχος Ιούλιος 1992 (με παραπομπές στο ιταλικό περιοδικό 'Edagricole')
[3] Περιοδικό: Γεωργική Τεχνολογία, Τευχος Ιανουάριος 1994
[4] Nutritional recommendations for CITRUS / Haifa
[5] Plantprotection, Πρόγραμμα Leonardo Da Vinci της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κεφάλαιο 'Εσπεριδοείδή' - ιστοσελίδα φυτοπροστασίας - plantprotection.hu [Last Access 05/09/2014]
[5] Αγροτικός Συνεταιρισμός Επεξεργασίας Εσπεριδοειδών Αμυκλών Σπάρτης 'ΛΑΚΩΝΙΑ'  http://www.lakoniacoop.gr/gr/?page=4&item=22652 [Last Access 05/02/2016]
[7] Citrus Crop Nutrition - http://www.yara.us/agriculture/crops/citrus/crop-nutrition/ [Last Access 25/08/2016]
[8] Macronutrients: Their Role in Citrus Production / David Crowley Dept of Environmental Sciences, University of California, Riverside

[9] Οδηγοί Θρέψεις των εταιριών, ELFE, ΓΑΒΡΙΉΛ, COMPO, KALI