Pepino mosaic virus
Αν και η κύρια ζημιά εμφανίζεται στην τομάτα, άλλα φυτά της οικογένειας Solanaceae, όπως μελιτζάνα, πατάτα, πιπεριά, καπνός (Nicotiana spp.), Datura και Physalis, μπορούν να λειτουργήσουν ως ξενιστές.
Ο PepMV είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για θερμοκηπιακές καλλιέργειες τομάτας, γι’ αυτό απαιτείται αυστηρή εφαρμογή καλλιεργητικών πρακτικών υγιεινής και προληπτικών μέτρων.
Κύκλος ζωής και μετάδοση:
🔹 Ο PepMV μεταδίδεται κυρίως μηχανικά, δηλαδή μέσω:
🔸 Επαφής μεταξύ φυτών
🔸 Μολυσμένων εργαλείων (ψαλίδια, μαχαίρια, καρότσια)
🔸 Χεριών, ρούχων και άλλων αντικειμένων
🔸 Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω σπόρων, αλλά αυτό συμβαίνει πιο σπάνια. Ο ιός εισέρχεται στο φυτό κυρίως από τραυματισμούς στον επιδερμικό ιστό και αρχίζει να πολλαπλασιάζεται. Μέσα στα κύτταρα του φυτού, το ιικό RNA αντιγράφεται και συναρμολογούνται νέα ιοσωμάτια.
Υπάρχουν τέσσερα κύρια στελέχη:
🔹 Χιλής (CH2) – κυρίαρχο στην Ευρώπη (90% των λοιμώξεων)
🔹 Ευρωπαϊκό (EU)
🔹 Περουβιανό (LP)
🔹 Αμερικανικό (US1)
Η λοίμωξη μπορεί να είναι πιο επιθετική όταν συνυπάρχουν πολλά στελέχη. Ακόμα και απομονώσεις του ίδιου στελέχους μπορεί να εμφανίζουν διαφορετική επιθετικότητα και ένταση συμπτωμάτων.
Ο ιός μπορεί να επιβιώσει σε μολυσμένα φυτικά υπολείμματα και επιφάνειες για εβδομάδες έως μήνες, παραμένοντας μολυσματικός.
Συμπτώματα:
🔹 Η μόλυνση από PepMV μπορεί να μειώσει σημαντικά την απόδοση και την ποιότητα της τομάτας, με ποσοστά μη εμπορεύσιμων καρπών 50-60% σε σοβαρές περιπτώσεις.
🔹 Στα φύλλα και στα στελέχη:
🔸 Φύλλα καχεκτικά, χλωμά ή γκρίζα
🔸 Νεκρωτικά ή ετοιμοθάνατα φύλλα
🔸 Κίτρινο-καφέ μωσαϊκό ή κηλίδες
🔸 Νέκρωση στελεχών
🔹 Στους καρπούς:
🔸 Κίτρινα ή πορτοκαλί στίγματα
🔸 Μοτίβο «φλόγας»
🔸 Ρωγμές ή παραμορφώσεις
🔹 Ανάλογα με την ποικιλία, τα συμπτώματα στους καρπούς μπορεί να εμφανιστούν χωρίς εμφανή συμπτώματα στα φύλλα
🔹 Τα συμπτώματα εμφανίζονται 2-3 εβδομάδες μετά τη μόλυνση και είναι πιο έντονα σε ψυχρές περιόδους ή όταν τα φυτά βρίσκονται υπό στρες.
Μοριακά χαρακτηριστικά:
🔹 Ο PepMV είναι θετικής κατεύθυνσης RNA-ιός (~6.400 νουκλεοτίδια) με πέντε ανοιχτά πλαίσια ανάγνωσης που κωδικοποιούν πρωτεΐνες απαραίτητες για:
🔸 Το πρωτεϊνικό περίβλημα
🔸 Την αναπαραγωγή
🔸 Τη διακυτταρική μετακίνηση
Άλλες λειτουργίες:
🔹 Ο ιός είναι πολύ σταθερός, ανθεκτικός σε θερμοκρασίες έως 60 °C και μπορεί να διατηρήσει μολυσματικότητα 3-6 μήνες. Μικρές ποσότητες ιοσωματίων μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση, γι’ αυτό η μηχανική μετάδοση είναι εύκολη.
Γιατί είναι επικίνδυνος:
🔹 Μεταδίδεται γρήγορα μεταξύ φυτών
🔹 Επιβιώνει σε εργαλεία, υπολείμματα και επιφάνειες
🔹 Ακόμη και μικρή ποσότητα ιοσωματίων μπορεί να προκαλέσει μόλυνση
🔹 Η μόλυνση μειώνει σοβαρά την απόδοση και ποιότητα της τομάτας
Αντιμετώπιση του ιού PepMV:
Ο ιός PepMV δεν θεραπεύεται στα προσβεβλημένα φυτά, γι’ αυτό η πρόληψη είναι το πιο σημαντικό μέτρο. Τα κύρια βήματα αντιμετώπισης περιλαμβάνουν
🔹 Καθαριότητα και υγιεινή:
🔸 Απολύμανση εργαλείων, χεριών και εξοπλισμού πριν και κατά τη διάρκεια των εργασιών στο θερμοκήπιο.
🔸 Αποφυγή επαφής μεταξύ μολυσμένων και υγιών φυτών.
🔸 Τα ρούχα και τα παπούτσια που χρησιμοποιούνται σε μολυσμένες καλλιέργειες πρέπει να καθαρίζονται ή να αντικαθίστανται πριν την είσοδο σε υγιείς περιοχές.
🔹 Χρήση υγιούς σπόρου και φυταρίων:
🔸 Επιλογή πιστοποιημένου, απαλλαγμένου από τον ιό σπόρου και φυταρίων.
🔸 Αποφυγή χρήσης σπόρων από μολυσμένους καρπούς.
🔹 Απομάκρυνση μολυσμένων φυτών:
🔸 Τα μολυσμένα φυτά πρέπει να αφαιρούνται άμεσα και να καταστρέφονται, ώστε να μειωθεί η εξάπλωση του ιού.
🔹 Διαχείριση περιβάλλοντος:
🔸 Διατήρηση σταθερού μικροκλίματος για μείωση στρες στα φυτά (θερμοκρασία, υγρασία, άρδευση και θρέψη).
🔸 Αποφυγή υπερβολικής υγρασίας ή χαμηλών θερμοκρασιών που ευνοούν την εκδήλωση συμπτωμάτων.
🔹 Έλεγχος εντομοφορέων και άλλων ζώων:
🔸 Περιορισμός πρόσβασης μικρών ζώων και εντόμων που μπορεί να μεταφέρουν τον ιό.
🔸 Συχνός έλεγχος και απομάκρυνση ζιζανίων που μπορούν να λειτουργήσουν ως ξενιστές.
🔹 Στρατηγική ποικιλιακής ανθεκτικότητας:
🔸 Όπου υπάρχει, χρήση ποικιλιών ντομάτας με αυξημένη αντοχή στον PepMV.
🔸 Αποφυγή συνεχόμενων καλλιεργειών τομάτας στον ίδιο χώρο για πολλά χρόνια, μειώνοντας τη συγκέντρωση του ιού στο έδαφος και τα υπολείμματα.
🔹 Είδικα προιόντα:
🔸 εγκεκριμένα σκευάσματα που περιέχουν φυσικά στελέχη του Mild pepino mosaic virus, προληπτικά προστατεύουν την καλλιέργεια από τα μολυσματικά στελέχη του Pepino mosaic
virus.
Σημαντικό:
Ο PepMV δεν αντιμετωπίζεται με φάρμακα ή χημικά. Όλες οι ενέργειες βασίζονται στην πρόληψη και τη μείωση της εξάπλωσης. Η γρήγορη και συνεπής εφαρμογή των παραπάνω μέτρων μειώνει σημαντικά τις απώλειες σε απόδοση και ποιότητα των καρπών.
Εμφάνιση περισσότερων για το παθογόνο
