Ρυγχιτης

Το γένος Rhynchites (Ρυγχίτες) περιλαμβάνει έντομα της οικογένειας Attelabidae, γνωστά ως ρυγχίτες, που προσβάλλουν κυρίως καρποφόρα δέντρα και ορισμένα ελαιόδεντρα στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρώπη. Τα είδη του γένους αυτού χαρακτηρίζονται από ρυγχοφόρο σώμα και ειδικούς κύκλους ζωής, με σοβαρές επιπτώσεις στην ανθοφορία και καρποφορία των φυτών-ξενιστών τους.

1. Rhynchites bacchus (Ρυγχίτης Μηλοειδών):

Ξενιστές: Δαμασκηνιά, Μηλιά, Ροδακινιά, καθώς και άλλα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα.

Βιολογία:
🔹 Ενήλικα εμφανίζονται την άνοιξη και τρέφονται από νεαρά φύλλα, βλαστούς, άνθη και ανθικά μπουμπούκια.
🔹 Η δραστηριότητά τους συμπίπτει με την περίοδο ανθοφορίας και έκπτυξης των οφθαλμών.

Ζημιές:
🔹 Καταστροφή ανθέων και μπουμπουκιών, με μείωση καρπόδεσης και παραγωγής.
🔹 Μειωμένη ανάπτυξη νεαρών βλαστών, ιδιαίτερα σε νεαρά δέντρα.

Οικονομική σημασία:
🔹 Σημαντική όταν οι πληθυσμοί είναι υψηλοί, καθώς η προσβολή επηρεάζει άμεσα την εμπορική παραγωγή.

2. Rhynchites auratus (Ρυγχίτης Κερασιάς – Βυσσινιάς):

Μορφολογία:
🔹 Ενήλικα μήκους 5,5–10 mm, μεταλλικό χαλκού με ιώδεις ανταύγειες στο ρύγχος.
🔹 Τα αρσενικά φέρουν ζεύγος αγκαθιών στον προθώρακα.

Βιολογία και κύκλος ζωής:
🔹 Γενεές: συνήθως μία ανά δύο έτη, με μικρό ποσοστό μία ανά έτος.
🔹 Διαχειμάζει ως προνύμφη ή ανώριμο ενήλικο στο έδαφος.
🔹 Την άνοιξη τα ενήλικα τρέφονται από οφθαλμούς, άνθη και νεαρούς καρπούς και ωοτοκούν βαθιά στο μεσοκάρπιο.
🔹 Οι προνύμφες τρέφονται από τον σπόρο και πέφτουν στο έδαφος για νύμφωση.

Ζημιές:
🔹 Οπές βρώσης και ωοτοκίας, συχνά με φελλοποιημένα χείλη, καθιστούν τους καρπούς ακατάλληλους για κατανάλωση.

Αντιμετώπιση:
🔹 Ψεκασμοί με εντομοκτόνα επαφής την άνοιξη ή αμέσως μετά την άνθηση.
🔹 Καλλιέργεια του εδάφους για μείωση των υπεδάφιων σταδίων.
🔹 Μηχανική παγίδευση ενηλίκων με τίναγμα των κλάδων.

3. Rhynchites (Coenorrhinus) cribripennis (Ρυγχίτης Ελιάς):

Μορφολογία:
🔹 Ρυγχοφόρο έντομο, καστανοκόκκινο, καλυμμένο με χνούδι στη νωτιαία περιοχή.

Βιολογία και κύκλος ζωής:
🔹 Γενεές: συνήθως μία ανά δύο έτη.
🔹 Διαχειμάζει ως προνύμφη στο έδαφος τον πρώτο χειμώνα και ως ενήλικο τον επόμενο.
🔹 Την άνοιξη τρέφεται από φύλλα και τρυφερούς βλαστούς, και αργότερα από καρπούς (ενδοσπέρμιο).
🔹 Οι θηλυκές ωοτοκούν στον ξυλοποιημένο πυρήνα, όπου αναπτύσσονται οι προνύμφες, οι οποίες πέφτουν στο έδαφος και νυμφώνονται.

Ζημιές:
🔹 Κατατρώει φύλλα, ταξιανθίες, βλαστούς και καρπούς.
🔹 Προκαλεί ακανόνιστες κηλίδες και παραμόρφωση καρπών, πτώση νεαρών καρπών, και δευτερογενείς προσβολές από μύκητες.

Αντιμετώπιση:
🔹 Ψεκασμοί αμέσως μετά την άνθηση.
🔹 Καλλιέργεια του εδάφους για μείωση υπεδάφιων σταδίων.
🔹 Συλλογή ενηλίκων με μηχανική παγίδευση κατά την πρώτη εμφάνιση την άνοιξη.

4. Κοινά χαρακτηριστικά Rhynchites spp:
🔹 Ρυγχοφόρα έντομα με εξειδικευμένους κύκλους ζωής.
🔹 Προσβάλλουν καρποφόρα δέντρα ή ελιά, καταστρέφοντας άνθη, νεαρούς βλαστούς και καρπούς.
🔹 Η κύρια ζημιά οφείλεται σε ενήλικα και προνύμφες που τρέφονται από φυτικούς ιστούς.
🔹 Η διαχείριση βασίζεται σε συνδυασμό: ψεκασμοί, καλλιεργητικά μέτρα, μηχανική συλλογή και μείωση πληθυσμών στο έδαφος.