Τιπουλιδα

Επιστημονικό Όνομα: Tipula paludosa / Κοινά Ονόματα: Τιπούλα, Τιπουλίδα / Οικογένεια: Tipulidae (Γερανόμυγες)

Μορφολογία:
🔹 Η Τιπούλα είναι μεγάλη μύγα με μακρύ σώμα και μακριά πόδια, που μοιάζει με κουνούπι.
🔹 Το μήκος του σώματος των ενήλικων κυμαίνεται μεταξύ 15-25 χιλ., με γκριζοκάστανο χρώμα και διαφανή ή καφέ φτερά.
🔹 Οι κεραίες τους είναι μακριές και πολυσύνδεσμες.
🔹 Οι προνύμφες (γνωστές και ως "δερμάτινα σακάκια") είναι άποδες, μήκους 30-40 χιλ., γκρίζες, με ζαρωμένο δέρμα και κοντές σκληρές τρίχες. Το οπίσθιο τμήμα τους φέρει έξι χαρακτηριστικές προεξοχές, που ονομάζονται "μάσκα διαβόλου".

Βιολογία:
🔹 Τα ενήλικα εμφανίζονται συνήθως από τα τέλη Ιουλίου έως αρχές Σεπτεμβρίου, ενώ τα θηλυκά γεννούν τα αυγά τους σε μικρές οπές στο έδαφος, κοντά στον τόπο γέννησής τους.
🔹 Μετά την εναπόθεση των αυγών, η εκκόλαψη συμβαίνει μέσα σε 2-3 εβδομάδες.
🔹 Οι προνύμφες αναπτύσσονται αργά το φθινόπωρο και το χειμώνα, τρέφονται από τις ρίζες και τη βάση των φυτών, ενώ από την άνοιξη και μετά αυξάνεται η δραστηριότητά τους και προσβάλλουν και τα εναέρια μέρη των φυτών.
🔹 Η ανάπτυξη ολοκληρώνεται στα τέλη Μαΐου ή τον Ιούνιο, οπότε οι προνύμφες εισέρχονται στο στάδιο της πούπας, χωρίς να τρέφονται, και παραμένουν στο έδαφος μέχρι την εμφάνιση των ενηλίκων.
🔹 Οι Τιπούλες προτιμούν υγρές θέσεις, πλούσιες σε χούμο και ελαφρά βαλτώδη εδάφη, και συναντώνται σε βοσκοτόπους αλλά και σε καλλιέργειες όπως ζαχαρότευτλα, σιτηρά, ψυχανθή, πατάτα και ηλίανθο.

Βλάβες:
🔹 Οι προνύμφες προσβάλλουν τις ρίζες και τον "λαιμό" των φυτών, προκαλώντας:
🔹 Μικρά, εξασθενημένα φύλλα
🔹 Τραυματισμένη βάση βλαστού με κιτρίνισμα ή θάνατο του φυτού
🔹 Καταστροφή εναέριων τμημάτων σε ύψος 1-2 cm
🔹 Στα σιτηρά, μπορεί να δημιουργηθούν "κενά" στο χωράφι λόγω απουσίας φυτρώματος
🔹 Η παρουσία τους επιβεβαιώνεται εύκολα με την παρατήρηση των προνυμφών δίπλα στο προσβεβλημένο φυτό.

Διαχείριση και Έλεγχος:
🔹 Καλλιεργητικά μέτρα: Συμπίεση του εδάφους με κύλινδρο σε σποριόφυτα ή επανασπορές περιορίζει προσωρινά την κίνηση των προνυμφών.
🔹 Η λίπανση και η φροντίδα των φυτών βοηθούν στην ανάκαμψη.
🔹 Χημικά μέτρα: Χρήση εγκεκρημένων εντομοκτόνων, ιδιαίτερα όταν οι προνύμφες βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους και το έδαφος είναι υγρό.
🔹 Μετά τον ψεκασμό, η βροχή αυξάνει την αποτελεσματικότητα καθώς μεταφέρει το δραστικό συστατικό πιο βαθιά και οι προνύμφες ακολουθούν την υγρασία.
🔹 Προληπτικά μέτρα: Χρήση εντομοκτόνων στην προηγούμενη καλλιέργεια σε περιοχές με ιστορικό προσβολών.