Plant Protection
Εγκατάσταση της εφαρμογής για Android Εγκατάσταση της εφαρμογής iPhone / iPad Εγκατάσταση της εφαρμογής για Windows PC / Laptop Εφαρμογή για Chrome Βρείτε μας στο Facebook
Για να δείτε περισσοτερες πληροφοριες για το κάθε λίπασμα, δημιουργήσετε μια συνδρομή.

Τομάτα υπαίθρου: Καλλιεργητική τεχνική, και εγκατάσταση της καλλιέργειας

Περιεχόμενα:

 

ΕΔΑΦΟΣ

Τα φυτά απαιτούν ικανοποιητικά επίπεδα εδαφικής υγρασίας τόσο κατά την περίοδο βλάστησης, όσο και την περίοδο ανάπτυξης του καρπού. Για το λόγο αυτό γίνονται συχνά και ελαφρά ποτίσματα. Η σωστή τροφοδοσία με νερό είναι πρωταρχικής σημασίας για την ανάπτυξη και οικονομική παραγωγή της καλλιέργειας.
Ο σχεδιασμός της άρδευσης δύναται να βασίζεται σε μετρήσεις κλιματικών, φυσιολογικών και εδαφικών παραμέτρων. Σημαντικό ρόλο έχει η ποιότητα του νερού στη συνολική παραγωγή. Η συχνότητα και ποσότητα νερού άρδευσης εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης του φυτού, την εποχή, την ηλιοφάνεια και τον τύπο του εδάφους.
Η τομάτα είναι φυτό μέσης ανθεκτικότητας στην αλατότητα. Μπορεί να αρδεύεται με νερό με EC 4,5 dS/m, ωστόσο η χρήση νερού με EC< 2.5 dS/m είναι επιθυμητή.
 
Υπερβολική υγρασία στο έδαφος κατά την περίοδο της ανθοφορίας προκαλεί ανθόρροια, ιδίως όταν το ποσό του αζώτου στο έδαφος βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Άφθονο νερό ή απότομο πότισμα μετά από διακοπή νερού κατά το στάδιο της ωρίμανσης μπορεί να προκαλέσει σχίσιμο του καρπού.
Η υπερβολική υγρασία μειώνει την οξύτητα, τα διαλυτά στερεά, τις πρωτεϊνες και αυξάνει το ρίσκο για πιο μαλακούς καρπούς και ανώμαλη ωρίμανση.
 
Ειδικότερες επιλογές: Συνιστάται να γίνεται στάγδην άρδευση, η άρδευση με σταγόνες εξασφαλίζει αποτελεσματική χρήση νερού, ταυτόχρονη εφαρμογή της λίπανσης, έλεγχο της αλατότητας, οικονομία εργατικών και αποτελεί την καλύτερη μέθοδο εφαρμογής.[1]

Η προετοιμασία του εδάφους ξεκινά με ένα βαθύ όργωμα, από το προηγούμενο φθινόπωρο. Η κατεργασία αυτή είναι περισσότερο αναγκαία στα βαριά εδάφη και λιγότερο στα ελαφρά και πρέπει να γίνεται όταν το επιτρέπει το σύστημα αμειψισποράς που εφαρμόζεται.[2]
 

ΘΡΕΨΗ

Οι αναγκαίες ποσότητες σε θρεπτικά στοιχεία παρέχονται στην καλλιέργεια με τη βασική λίπανση και μέσω του νερού άρδευσης (υδρολίπανση). Οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που προστίθενται θα πρέπει να καθορίζονται με βάση:
  • Τα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης,
  • Τις ιδιαίτερες ανάγκες της τομάτας σε θρεπτικά στοιχεία,
  • Διάρκεια καλλιέργειας,
  • Ποικιλία,
  • Τρόπος και συχνότητα εφαρμογής της επιφανειακής λίπανσης.
Η βασική λίπανση πρέπει να στοχεύει στη δημιουργία εδάφους, που να έχει τα κάτωθι χαρακτηριστικά πριν από την μεταφύτευση:
  • Υψηλά επίπεδα οργανικής ουσίας,
  • Ικανοποιητική ποσότητα φωσφόρου για ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο,
  • Αρκετά αποθέματα καλίου, ώστε να εξασφαλίζεται η καλή ποιότητα των πρώτων καρπών, να ενθαρρύνεται η γρήγορη ανάπτυξη των καρπών και να προκαλείται ανάσχεση της ζωηρής βλάστησης των φυτών,
  • Αρκετό άζωτο, αναγκαίο για την πρώτη ανάπτυξη των φυτών, αλλά όχι τόσο πολύ που να προκαλεί ζωηρή βλάστηση στα φυτά,
  • Οξύτητα εδάφους γύρω στο pH 5,8-6,5 (εκτός από τα ασβεστώδη εδάφη όπου αυτό είναι αδύνατον).
Τα χημικά λιπάσματα κατά τη βασική λίπανση ενσωματώνονται σε όλη την επιφάνεια του εδάφους και σε βάθος 30 cm ή κατά μήκος των γραμμών φύτευσης, πάντα μετά από την απολύμανση.
 
Τα ιχνοστοιχεία μαγγάνιο, σίδηρος και μολυβδαίνιο παρέχονται στην καλλιέργεια αποκλειστικά με την υδρολίπανση.
 
Ακολουθεί Πίνακας με ενδεικτικές τιμές ως προς το σύνολο των λιπαντικών μονάδων (κιλά ανά στρέμμα) που προσλαμβάνονται από μία καλλιέργεια δεδομένης πυκνότητας φύτευσης (φυτά ανά στρέμμα) και για την παραγωγή δεδομένης ποσότητας (τόννοι, tn) ανά στρέμμα.
 
Το σύνολο των λιπαντικών μονάδων (κιλά ανά στρέμμα) που προσλαμβάνονται από μία καλλιέργεια τομάτας, για την παραγωγή 10 tn/στρ.
Ν Ρ2Ο5 Κ2Ο MgO CaO
23-36 kgr 6-13 Kg 17-70 Kg 4-9 Kg 4-9 Kg
 
Η περίσσεια αζώτου προκαλεί ανθόρροια όταν το φυτό βρίσκεται στο στάδιο της άνθισης, οψίμιση της παραγωγής, σχίσιμο των καρπών, υποβάθμιση των οργανοληπτικών του χαρακτηριστικών κάνοντάς τον πολλές φορές άγευστο και αυξάνει την ευαισθησία του στις ασθένειες. Αντίθετα, το κάλιο συμβάλλει στην ανάπτυξη των σακχάρων βελτιώνοντας την ποιότητα, περιορίζει τα σχισίματα του καρπού και συμβάλλει στην αύξηση του βάρους του.

Καλό ειναι να γίνετε προσδιορισμός της συγκέντρωσης αλάτων στο έδαφος, γιατί η υπερβολική συγκέντρωση αλάτων μειώνει την ανάπτυξη του φυτού και περιορίζει την παραγωγή
 

ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΠΟΡΟΥ ΣΠΟΡΑΣ

  • Πιστοποιημένος, και όχι γενετικά τροποποιημένος, σπόρος που φέρει τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας και είναι απαλλαγμένος από ιούς, ασθένειες κ.τ.λ..
  • Να προσδίδει ικανοποιητικό βαθμό ανθεκτικότητας στους εδαφογενείς μύκητες (π. χ. Verticillium, Fusarium) και στους ιούς. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν θεραπευτικά χημικά μέσα για την καταπολέμησή τους.
  • Να διαθέτει υψηλή φυτρωτική και βλαστική ικανότητα, να είναι αποχνωομένος και υγιής.
  • Να είναι επενδεδυμένος με κατάλληλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (μυκητοκτόνα, εντομοκτόνα) για την  αντιμετώπιση των εδαφογενών μυκήτων (κυρίως των ασθενειών Φουζάριο, Ριζοκτόνια, Φυτόφθορα, Πύθιο) και εντόμων εδάφους (σιδηροσκούληκα, κοφτοσκούληκα), ιδίως αν από τα τελευταία υπήρξαν στο παρελθόν και υπάρχει πιθανότητα προσβολής της καλλιέργειας από τους παραπάνω εχθρούς.
  • Καλά αποτελέσματα δινει και η χρήση σπορόφυτων αυτόρριζων-εμβολιασμένων σε ανθεκτικά υποκείμενα.

 

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ

  • Καλό ειναι να γίνετε και απολύμανση του εδάφους (ηλιοαπολύμανση, απολύμανση με ατμό ή χημικά μέσα). Η απολύμανση με χημικά μέσα συνίσταται η χρήση των εγκεκριμένων δραστικών ουσιών.
  • Απολύμανση εργαλείων, μηχανημάτων κ.λ.π. για Αποφεύγεται η μετάδοση εχθρών, ασθενειών και ζιζανίων μέσω των μηχανών και των εργαλείων καλλιέργειας.

  

ΥΠΟΣΤΥΛΩΣΗ

Η υποστύλωση είναι μια απαραίτητη καλλιεργητική φροντίδα, καθώς βελτιώνει τις συνθήκες ανάπτυξης του φυτού και των καρπών (καλύτερος αερισμός και φωτισμός), μειώνει τις ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης ασθενειών και βοηθάει στον καλύτερο εντοπισμό και συλλογή των καρπών. Επίσης διευκολύνει το κλάδεμα και την εκτέλεση καλλιεργητικών εργασιών. Η υποστύλωση των φυτών γίνεται κυρίως με χρήση σπάγκου και ξύλινων πασσάλων στερεωμένων στο έδαφος πάνω στη γραμμή καλλιέργειας. Η απόσταση μεταξύ των πασσάλων είναι περίπου 4 μέτρα ενώ ανά 30cm από το έδαφος και μέχρι το ύψος 1,60m τοποθετείται σύρμα. Ο σπάγκος τυλίγεται ελικοειδώς γύρω από το βλαστό, το ένα ελεύθερο άκρο δένεται στο οριζόντιο σύρμα πάνω από τα φυτά, ώστε να μπορεί να χαλαρώνει και να τυλίγεται πάνω του, και το άλλο δένεται με σταθερό κόμπο πάνω στο πασσαλάκι που βρίσκεται δίπλα στο φυτό.[4]
 

ΣΤΑΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Το κλάδεμα είναι καλλιεργητική τεχνική με την οποία επιδιώκεται η εκμετάλλευση του χώρου καλλιέργειας των φυτών με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Έτσι, επιτυγχάνεται εξισορρόπηση της βλάστησης προς την καρποφορία, περιορίζοντας την παραγωγή μόνο στους εναπομείναντες βλαστούς, κάνοντας ευκολότερο τον εντοπισμό και τη συλλογή τους. Επίσης, βελτιώνεται η ποιότητα των καρπών και περιορίζεται η παραγωγή σε καθορισμένο χρονικό διάστημα. [4]
  • Τα φυτά τομάτας με το κλάδεμα μορφώνονται σε δυο κυρίως συστήματα (το μονοστέλεχο και το διστέλεχο σύστημα). Κατά το μονοστέλεχο σύστημα, το οποίο έχει περισσότερα πλεονεκτήματα και έχει επικρατήσει, αφαιρούνται όλοι οι πλάγιοι όταν το μήκος τους φτάσει τα 5 - 10 cm. Κατά το διστέλεχο σύστημα, το φυτό αρχικά κορυφολογείται σε ύψος 30 cm και αφήνονται να αναπτυχθούν οι δυο ανώτεροι πλευρικοί βλαστοί, οι οποίοι υποστηλώνονται χωριστά και στη συνέχεια ο καθένας υφίσταται τις ίδιες μεταχειρήσεις, όπως και στο μονοστέλεχο σύστημα. 
  • Από την επιφάνεια του εδάφους και σε ύψος 0,5 - 0,6 m μπορουν να αφαιρεθούν όλοι οι πλάγιοι βλαστοί και καρποί, ενώ παραμένουν μόνο τα φύλλα. [1]

 

ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΑΝΘΕΩΝ ΕΩΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗ

  • Καθώς τα φυτά τομάτας αναπτύσσονται και όταν αρχίζει να ωριμάζει η πρώτη ταξικαρπία, διενεργείται αποφύλλωση (αφαίρεση φύλλων που βρίσκονται κάτω από αυτή). Η αποφύλλωσση συνεχίζεται μετά τη συγκομιδή της κατώτερης ταξικαρπίας και όταν αρχίζει να ωριμάζει η αμέσως επόμενη. Η αποφύλλωση γίνεται για τον καλύτερο φωτισμό των καρπών που βρίσκονται κοντά στο στάδιο ωίμανσης, γιατί το άμεσο φως βελτιώνει την ποιότητα των καρπών.
  • Σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης εμφανίζονται κυρίως οι παρακάτω εχθροί: θρίπες, τετράνυχοι, ακάρεα, βρωμούσες, αλευρώσεις, αφίδες, φυλλοφάγες κάμπιες-τούτα (λεπιδόπτερα), λυριόμυζα.[1]

πινακας ωρίμανσης της τομάτας

 

ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΕΩΣ ΤΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ

  • Η συγκομιδή του καρπού αρχίζει μετά την έναρξη αλλαγής του χρώματος από το πράσινο στο ελαφρύ κόκκινο. Ο καρπός συγκομίζεται όταν έχει ωριμάσει στο φυτό. Οι άγουροι και υπερώριμοι καρποί τομάτας είναι υποβαθμισμένοι.
  • Οι καρποί τομάτας καλό ειναι να κόβονται με τον κάλυκα και μέρους ποδίσκου. (Αποκόλληση του κάλυκα από τον καρπό δημιουργεί στο σημείο επαφής ουλή, η οποίακαθιστά τον καρπό ευαίσθητο στη σήψη.)
  • Αποθήκευση: Αμέσως μετά τη συγκομιδή οι καρποί τομάτας να αποθηκεύονται σε συγκεκριμένες συνθήκες. Συντηρείται καλύτερα ο καρπός μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή.
  • Σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης μπορεί να εμφανιστεί προσβολή από αλευρώδεις, τούτα και κάμπιες. Εφαρμόζεται κυρίως η βιολογική καταπολέμησή τους.
  • Οι καταναλωτές προτιμούν ώριμες ντομάτες με 100% κόκκινο χρώμα. Το χρώμα του καρπού αναπτύσσεται καλύτερα όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 21 - 22oC. Θερμοκρασίες κάτω των 13oC και άνω των 24oC προκαλούν προβλήματα στο χρωματισμό. 

Πηγές και βιβλιογραφία:
[1] ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
[2] Ειδική λαχανοκομία - Λαχανικά υπαίθρου, του Χρήστου Ολύμπιου, καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 1994.
[3] Τεχνική βιολογικής καλλιέργειας λαχανικών - Ντομάτα, του Χαράλαμπου Θανόπουλου Msc Γεωπόνος, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2008.
[4] Η βιολογική καλλιέργεια της υπαίθριας τομάτας στη νήσο Κέα, πτυχιακή εργασία του φοιτητή Παούρη Βλάσιου, Θεσσαλονίκη 2012.
[5] Η τεχνική της καλλιέργειας των κηπευτικών στα θερμοκήπια, του Χρήστου Ολύμπιου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 2001.