Η καρυδιά είναι πολύ απαιτητική σε άζωτο. Η κοπριά αν και αποτελεί άριστο λίπασμα, πρέπει να παρέχεται νωρίς την άνοιξη, διαφορετικά μπορεί να προκαλέσει όψιμη βλάστηση, που ενδέχεται να υποστεί ζημιά στις πιο ψυχρές περιοχές από τους πρώϊμους ανοιξιάτικους παγετούς. Η εμπειρική λίπανση κατά στρέμμα είναι της τάξης 10-15 μονάδες για το άζωτο (σαν θειϊκή αμμωνία 50-75kg λίπασμα), 10 μονάδες για το φώσφορο (σαν υπερφωσφορικό 50kg λίπασμα) και 10 μονάδες για το κάλιο (σαν θειϊκό κάλιο 20kg λίπασμα) και κάθε 2 χρόνια για το φώσφορο και το κάλι, όταν τα εδαφικά αποθέματα είναι ανεπαρκή.Η επιλογή του κατάλληλου αζωτούχου λιπάσματος γίνεται με βάση το pH του εδάφους και την παροχή ανεπιθύμητων ιόντων. Η προσθήκη του αζώτου συνιστάται να γίνεται σε 2 δόσεις, τέλη Φλεβάρη η πρώτη, σε ποσότητα που αντιστοιχεί στα 2/3 της ετήσιας ποσότητας και αμέσως μετά την καρπόδεση η δεύτερη, κατά το υπόλοιπο 1/3 της ποσότητας. Για το κάλιο και το φώσφορο συνιστάται η προσθήκή να γίνεται τέλη Φλεβάρη με αρχές χειμώνα.
[7]Σε γενικές γραμμές, οι ανάγκες σε βασικά στοιχεία φυτειών με πλήρη παραγωγή αναφέρονται στον πίνακα που ακολουθεί.
Λίπανση (μονάδες/στρ.) |
Άζωτο (Ν) | 14 - 16 | Αρχές Μαρτίου (3/5 της συνολικής ποσότητας) Αρχές με μέσα Μαΐου (1/5) Μέσα Ιουλίου (1/5) |
Φώσφορος (P) | 4 - 6 | Από φθινόπωρο μέχρι μέσα Φεβρουαρίου |
Kάλιο (Κ) | 10 - 16 | Από φθινόπωρο μέχρι μέσα Φεβρουαρίου |
Τροφοπενίες - Αντιμετώπιση
Υπάρχει πιθανότητα σε έναν καρυδεώνα διαπιστωθούν τροφοπενίες μαγνησίου ή βορίου ή ψευδαργύρου ή σιδήρου ή μαγγανίου ή χαλκού τότε κάνουμε τις εξής ενέργειες:
- Για την τροφοπενία μαγνησίου κάνουμε 2-3 διαφυλλικούς ψεκασμούς με διάλυμα 2-3% θειϊκού μαγνησίου την άνοιξη ή με τη προσθήκη δολοματικού ασβεστόλιθου (όξινα εδάφη) ή θειϊκού μαγνησίου στο έδαφος.
- Για την τροφοπενία βορίου προσθέτουμε 6kg βόρακα κατά στρέμμα κάθε 2-4 χρόνια.
- Για την τροφοπενία μαγγανίου με διαφυλλικό ψεκασμό με διάλυμα 0,6% θειϊκού μαγγανίου όταν τα φύλλα έχουν σχεδόν εκπτυχθεί πλήρως.
- Για την τροφοπενία σιδήρου, Τα Υβρίδια Paradox γενικά δεν επηρεάζονται. Η προσθήκη 25kg θείου κατά δέντρο έχει βελτιώσει σημαντικά που προκαλεί τη χλώρωση.
- Για την τροφοπενία ψευδαργύρου με 2-3 διαφυλλικούς ψεκασμούς κατά βλαστική περίοδο, με διάλυμα 0,125% θειϊκού ψευδαργύρου. Η δεύτερη και η τρίτη εφαρμογή γίνεται σε χρονικό διάστημα 2-3 εβδομάδων μετά από την προηγούμενη επέμβαση.
- Για την τροφοπενία χαλκού με διαφυλλικό ψεκασμό με βορδιγάλειο πολτό (10-10-100) την άνοιξη κατά τα τέλη της περιόδου επικονίασης των άνθεων.[7]
Κλάδεμα
Η καρυδιά δεν επιδέχεται μεγάλο κλάδεμα. Υπάρχει μάλιστα η αντίληψη ότι η καρυδιά δεν πρέπει να κλαδεύεται. Το κλάδεμα της καρυδιάς δεν πρέπει να γίνεται μέχρι το κλάδεμα των ανθέων καθόσον αυτά σχηματίζονται στους βλαστούς του προηγουμένου έτους και όχι στη νέα βλάστηση. Όλα τα φυλλοβόλα δένδρα κλαδεύονται το χειμώνα το ίδιο και η καρυδιά. Είναι σημαντικό να έχουν σταματήσει να κυκλοφορούν έντονα οι χυμοί της καρυδιάς για να κλαδευτεί διαφορετικά το δένδρο πληγώνεται. Έτσι επιλέγουμε τους μήνες Νοέμβριο, Δεκέμβριο για το κλάδεμα της καρυδιάς ώστε να έχουμε πάρει τους καρπούς της και να έχουν πέσει τα φύλα της. Στην καρυδιά οι σκελετικοί κλάδοι κλαδεύονται στο μισό του μήκους τους, όταν αυτό κυμαίνεται από 1,3-3,3 μέτρα. Στις ορθόκλαδες ποικιλίες, οι βλαστοί του προηγούμενου έτους αποφεύγεται να κλαδεύονται, ενώ στις ημιορθόκλαδες συντέμνονται στο 1/4 του μήκους και στις πλαγιόκλαδες στο 1/3 έως το 1/2 του μήκους τους. Το δέντρο της καρυδιάς είναι αιωνόβιο. Αλλά σε πολύ μεγάλη ηλικία η καρποφορία του ελαττώνεται με τρόπο που μπορεί να επιβάλει την ανανέωσή του. Σε τέτοια περίπτωση, κόβουμε τα μπράτσα σε μήκος 60-100 πόντους από τη θέση τους με κόψιμο λοξό που το λειαίνουμε και αλείφουμε τις τομές με μία κατάλληλη αλοιφή. Από τα κλαδιά που θα βγουν τον άλλο χρόνο κρατούμε εκείνα που θα συνεχίσουν το σχήμα του δέντρου και αφαιρούμε τα άλλα. Η καρποφορία σε τέτοια περίπτωση θα φανεί μετά 4-5 χρόνια. Χρησιμοποιείται κυρίως το κυπελλοειδές κλάδεμα όπου αφήνουμε 3-4 βραχίονες με 2 σκελετικούς κλάδους ανά βραχίονα, αλλά και το κλαδεμα τύπου 'πυραμίδας' με 4-5 βραχίονες που κατανέμονται κάθετα και με οριζόντια κατεύθυνση. Το κλάδεμα καρποφορίας δε διενεργείται συστηματικά. Στις ποικιλίες Mayette, Franquette και Hartley αφαιρείται το 1/4 της νέας βλάστησης αν είναι ζωηρή.
[7]Σημαντικό είναι να: Αφαιρείται κάθε ξερή βλάστηση, ενώ οι τομές στο υγιές ξύλο θα πρέπει να είναι καθαρές (δεν θα πρέπει να υπάρχουν ίχνη μεταχρωματισμού), διαφορετικά κόβουμε πιο χαμηλά. Οι τομές κλαδέματος, ιδιαίτερα οι μεγάλες, θα πρέπει να καλύπτονται με κάποιο επουλωτικό πληγών, ενώ καλό είναι να ακολουθεί ψεκασμός με βορδιγάλειο πολτό.
Με το κλάδεμα ο σκελετός θα πρέπει να διαμορφώνεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτρέπει την καλή διείσδυση του ηλιακού φωτός στο εσωτερικό της κόμης και τον επαρκή αερισμό της. Έτσι, περιορίζεται η σχετική υγρασία, η οποία ευνοεί την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών (π.χ. ανθράκωση, βακτηρίωση).
Κατά τις εργασίες κλαδέματος φροντίστε να εξαιρούνται
οι κλάδοι που παρουσιάζουν έλκη από παθογόνα ή στοές από εχθρούς - Τα κλαδέματα πρέπει να καταστρέφονται με φωτιά.
- Το κλάδεμα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το Μάρτιο για τις ασθένειες ώστε τα τυχόν έλκη να μην μολύνουν την νέα βλάστηση και το αργότερο μέχρι τον Απρίλιο για τον βλαστορύκτη της καρυδιάς οπότε και θα φαίνονται οι προσβεβλημένοι βλαστοί πριν προλάβουν να εξέλθουν τα έντομα και ωοτοκήσουν [12]
Ανάπτυξη καρπού
Η ανάπτυξη του καρπού της καρυδιάς είναι σιγμοειδές. Αν κατά την ανάπτυξη του καρπού επικρατήσουν μη ευνοϊκές συνθήκες, όπως έλλειψη νερού και θρεπτικών στοιχείων, επηρεαζούν το μέγεθος του καρπού και μειώνουν την παραγωγή των δένδρων. Επίσης οι ψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 38
oC) ή η έλλειψη νερού κατά την ανάπτυξη του ενδοσπερμίου (ψίχας) προκαλούν συρρίκνωση, μερικές δε φορές και μαύρισμα, με αποτέλεσμα να υποβαθμιζεται η ποιότητά τους.
[7]
Ωρίμανση
Τα σπέρματα των καρυδιών είναι ώριμα, ξανθόχρωμα και ψηλής ποιότητας, όταν ο διαφραγματικός ιστός, που διαχωρίζει τα δύο ημισπέρμια αρχίζει να αποκτάει καφέ απόχρωση. Πρακτικά όμως η συγκομιδή μπορεί να αρχίσει, όταν σχιστεί το περικάρπιο των καρπών και το 80% αυτών μπορεί εύκολα να αποσπαστεί από το δέντρο. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από της ωρίμανσης του σπέρματος μέχρι της εμπειρικής συγκομιδής, ποικίλλει ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες. Τα στάδια αυτά ωρίμανσης σε δροσερές παραθαλάσσιες περιοχές συμπίπτουν, αλλά σε ζεστές περιοχές, στα ενδότερα της χώρας, διαφέρουν κατά 3 εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό των 3 εβδομάδων τα σπέρματα μαυρίζουν και αυξάνεται η προσβολή τους από έντομα.
Η χρησιμοποίηση της φυτορμόνης ethephon περιορίζει σημαντικά την υποβάθμιση της ποιότητας των καρυδιών, με τη συντόμευση του χρονικού διαστήματος από της ωρίμανσης του σπέρματος μέχρι της εμπειρικής συγκομιδής. Παρέχεται με ψεκασμό στα δέντρα όταν ωριμάσουν τα σπέρματα των καρπών.
[6]
Συγκομιδή
Η συγκομιδή αρχίζει από τα μέσα του Σεπτεμβρίου και συνεχίζεται μέχρι το Νοέμβριο. Συνήθως γίνεται με τα χέρια (με προσεκτικό ράβδισμα και μάζεμα από το έδαφος) ή με μηχανικά μέσα (με δονητές και μάζεμα από το έδαφος με καρυδοσυλλεκτικές μηχανές). Αμέσως μετά οι καρποί αποφλοιώνονται και πλένονται συγχρόνως σε ειδικά αποφλοιωτικά μηχανήματα. Ακολουθεί η αποξήρανση, που γίνεται στον ήλιο μέσα σε καλά αεριζόμενα τελάρα ή σε ξηραντήριο με θερμοκρασία 32-38oC. Αν η θερμοκρασία είναι υψηλότερη από 43oC, τότε το λάδι των σπερμάτων ταγγίζει και αυτά είναι ακατάλληλα για φάγωμα. Μετά ακολουθεί η λεύκανση που κάνει το κέλυφος πιο ελκυστικό σε εμφάνιση χωρίς καμμία απολύτως επίπτωση στην ποιότητα των καρυδιών. Συνήθως η λεύκανση γίνεται με διάλυμα 2% υποχλωριώδους νατρίου, όπου τα καρύδια εμβαπτίζονται επί 30-60 δευτερόλεπτα, μετά ξεπλένονται με νερό και απλώνονται στον ήλιο ή σε ξηραντήριο για αποξήρανση.
[7]
Οι σημαντικότερες ασθένειες και εχθροί
Η κυριότερη ασθένεια των καρπών είναι η βακτηρίωση, ενώ των φύλλων η ανθράκωση. Η υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία την περίοδο της άνοιξης ευνοεί τις πρωτογενείς μολύνσεις και των δύο ασθενειών. Γι’ αυτό, η προστασία της καλλιέργειας είναι απαραίτητη από την έναρξη της βλάστησης (ΣΤΑΔΙΟ Β), η οποία έχει ξεκινήσει στις πρώιμες ποικιλίες.
ΒΑΚΤΗΡΙΩΣΗ (
Xanthomonas arboricola pv. juglandis).
Συμπτώματα:- Ίουλοι (αρσενικά άνθη). Μαύρισμα ενός τμήματος του άνθους. Η προστασία τους είναι πολύ σημαντική, γιατί το βακτήριο μπορεί να μεταφερθεί με τη γύρη στα θηλυκά άνθη.
- Θηλυκά άνθη. Αποτελούν το πιο ευαίσθητο όργανο της καρυδιάς. Οι μολύνσεις γίνονται κυρίως στην περίοδο της ανθοφορίας. Παρατηρείται μαύρισμα, το οποίο ξεκινά από το στίγμα. Ακολουθεί νέκρωση και πτώση του άνθους.
- Καρποί. Μικρές, υδατώδεις και βυθισμένες κηλίδες, οι οποίες αργότερα μεγαλώνουν και μαυρίζουν. Στους νεαρούς καρπούς οι προσβολές συνήθως ξεκινούν από την άκρη, στην περιοχή του αποξηραμένου στίγματος. Οι μικροί καρποί πέφτουν, ενώ αν η μόλυνση γίνει αργότερα έχουμε μαύρισμα της ψίχας (εικόνα 6) και πρώιμη πτώση του καρυδιού.
- Νεαροί βλαστοί. Μαύρες κηλίδες μήκους 2,5 εκ. ή μεγαλύτερες.
- Φύλλα. Μικρές καφέ κηλίδες με κιτρινοπράσινη περίμετρο, οι οποίες αργότερα συνενώνονται και τα φύλλα παραμορφώνονται.
Αντιμετώπιση:Η καταπολέμηση βασίζεται στην προληπτική εφαρμογή χαλκούχων σκευασμάτων στα ευαίσθητα βλαστικά στάδια. Οι ψεκασμοί ξεκινούν με την έναρξη της βλάστησης (ΣΤΑΔΙΟ Β) και συνεχίζονται έως το πέρας της καρπόδεσης ανά 7-15 ημέρες, ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Μετά την καρπόδεση και εφόσον επικρατούν ευνοϊκές για την ασθένεια κλιματολογικές συνθήκες (υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία), οι ψεκασμοί θα πρέπει να επαναλαμβάνονται, ανά μεγαλύτερα όμως χρονικά διαστήματα. Το πιο ευαίσθητο βλαστικό στάδιο είναι αυτό της άνθισης των θηλυκών ανθέων (ΣΤΑΔΙΟ Ε), κατά το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιείται μικρότερη από τη συνιστώμενη δόση φαρμάκου, για αποφυγή μείωσης της βλαστικότητας των γυρεόκοκκων.
ΑΝΘΡΑΚΩΣΗ (Gnomonia leptostyla)
Συμπτώματα:
- Φύλλα. Καστανόμαυρες πολυγωνικές κηλίδες, πιο γκρι στο κέντρο, με ή χωρίς χλωρωτική περίμετρο (εικόνα 10). Στην αρχή εμφανίζονται μεμονωμένες, ενώ αργότερα συνενώνονται, σχηματίζοντας μεγάλες νεκρωτικές περιοχές. Σε περίπτωση έντονης προσβολής παρατηρείται πρώιμη φυλλόπτωση τον Αύγουστο.
- Καρποί. Πολυάριθμες ξηρές κηλίδες με χρώμα γκρι-μαύρο, περιορισμένες στο εξωκάρπιο και μικρότερες εκείνων που παρατηρούνται στα φύλλα. Εάν η προσβολή αρχίσει ενώ τα καρύδια είναι ακόμη πολύ μικρά, τότε αυτά δεν αναπτύσσονται κανονικά και πέφτουν πρόωρα.
- Νεαροί βλαστοί. Μικρές, επιμήκεις, καστανές κηλίδες που εξελίσσονται σε μικρά έλκη.
Αντιμετώπιση
Οι ψεκασμοί που πραγματοποιούνται με χαλκούχα σκευάσματα για την βακτηρίωση, προστατεύουν για την τρέχουσα περίοδο την καλλιέργεια της καρυδιάς και από την ανθράκωση.
ΒΑΘΥ ΣΧΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ (Erwinia rubrifaciens)
Προσβολές παρατηρούνται σε όλες τις καλλιεργούμενες ποικιλίες, με την Hartley να θεωρείται η πιο ευαίσθητη. Το βακτήριο μεταδίδεται κυρίως από τομές κλαδέματος, καθώς επίσης και με τον εμβολιασμό από μολυσμένο δένδρο. Οι μολύνσεις ευνοούνται σε συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας και θερμοκρασίας.
Συμπτώματα:
- Βαθύ επίμηκες σχίσιμο (20-100 εκ.) του κορμού και των κλάδων. Οι πληγές έχουν χρώμα καφέ ως μαύρο και στην επιφάνεια του απογυμνωμένου λευκού ξύλου του κορμού φαίνονται σκούρα στίγματα.
- Τα δένδρα εξασθενούν, παρουσιάζοντας μειωμένη βλάστηση και παραγωγή, καθώς και μειωμένη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες και στην ξηρασία.
Προληπτικά μέτρα:
- Υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό.
- Αποφυγή πυκνής φύτευσης και κατάλληλο κλάδεμα ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερος αερισμός των δένδρων και διείσδυση του ηλιακού φωτός στο εσωτερικό τους.
- Η διατήρηση των δένδρων σε καλή φυσική κατάσταση περιορίζει τις ζημιές.
- Απολύμανση των κλαδευτικών εργαλείων και επάλειψη των τομών κλαδέματος με ένα επικαλυπτικό πληγών.
- Τόσο το κλάδεμα, όσο και η συγκομιδή, θα πρέπει να αποφεύγονται με υγρό καιρό.
- Εάν η συγκομιδή γίνεται μηχανικά (δονητές κορμού), θα πρέπει να ακολουθείται από επάλειψη του κορμού με βορδιγάλειο πάστα ή ψεκασμό με χαλκούχο σκεύασμα. Μέτρα μετά την εμφάνιση της ασθένειας:
- Επάλειψη του κορμού με βορδιγάλειο πάστα ή ψεκασμός με χαλκούχο σκεύασμα.[13]
ΚΑΡΠΟΚΑΨΑ (Cydia pomonella)
Είναι ο σημαντικότερος εντομολογικός εχθρός της καρυδιάς και συναντάται σε μεγαλύτερους πληθυσμούς στις ζεστές πεδινές περιοχές. Έχει 2-3 γενεές το χρόνο. Τα ακμαία της πρώτης γενεάς εμφανίζονται κλιμακωτά από τις αρχές Μαΐου στις πιο θερμές περιοχές και από τις αρχές Ιουνίου στις ορεινές. Η δεύτερη μαζική έξοδος εκδηλώνεται από τα μέσα Ιουλίου και η τρίτη (όπου υπάρχει) από τα μέσα Αυγούστου. Οι προνύμφες της πρώτης γενεάς είναι οι πιο καταστρεπτικές, γιατί μπαίνουν εύκολα στα νεαρά καρύδια, από το στάδιο που αυτά έχουν διάμετρο μόλις 1 εκατοστό. Προσβάλλουν περισσότερα του ενός για να μπορέσουν να τραφούν και οι προσβεβλημένοι καρποί πέφτουν.
Αντιμετώπιση
Μετά την καρπόδεση και πριν αποκτήσουν οι καρποί το σύνηθες μέγεθος έναρξης προσβολής (διάμετρος 1 εκατοστού), καλό είναι οι παραγωγοί να τοποθετήσουν στα κτήματά τους φερομονικές παγίδες, για την παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι άκαιροι και άσκοποι ψεκασμοί, καθώς η καταπολέμηση αποβλέπει στη θανάτωση των εντόμων, πριν οι νεαρές προνύμφες εισχωρήσουν στους νεαρούς καρπούς.