Φυτοπροστασία στη βαμβακοκαλλιέργεια

Η καλλιεργητική περίοδος του βαµβακιού χωρίζεται, στην πράξη, σε τρία στάδια - τρείς περιόδους:

Πρώτη περίοδος, από την σπορά µέχρι τα τέλη Ιουλίου:
Η βασική µας επιδίωξη σε αυτό το διάστηµα
είναι να αποφύγουµε τους ψεκασµούς, ώστε να «γεµίσουµε» τα χωράφια µας µε ωφέλιµα έντοµα, που είναι τόσο πολύτιµα για την αντιµετώπιση των εχθρών του βαµβακιού και, ιδίως, του σηµαντικότερου απ΄ αυτούς, του πράσινου σκουληκιού.
Ας δούµε τα εντοµολογικά θέµατα αυτής της περιόδου:1) Ξεκινώντας από τη σπορά, δεν είναι, πλέον, δυνατή η χρησιµοποίηση βαµβακοσπόρου επενδυµένου µε εντοµοκτόνα, που εξασφάλιζαν προστασία από το σιδηροσκώληκα αλλά και το θρίπα (νταµάρι), στην πρώτη περίοδο ανάπτυξης των βαµβακοφύτων.Τα κοκκώδη εντοµοκτόνα που µπορούν να εφαρµοστούν, παρέχουν προστασία µόνο από το σιδηροσκώληκα. Οι παραγωγοί πρέπει να ξέρουν, όµως, ότι ο δεν είναι σηµαντικός εχθρός (ψυχολογικού χαρακτήρα είναι η ανησυχία που προκαλεί) και τα φυτά γρήγορα ξεπερνούν τις συνέπειες της προσβολής του. ∆εν χρειάζεται, συνεπώς, καταπολέµηση. Αν σε κάποιες, ελάχιστες περιπτώσεις, εκτιµηθεί ότι έχει εκδηλωθεί πολύ σοβαρή προσβολή από θρίπα που πρέπει να αντιµετωπιστεί µε ψεκασµό, αυτός πρέπει να γίνει µέχρι τα τέλη Μαΐου, πριν αρχίσει η µετακίνηση και εγκατάσταση των ωφελίµων εντόµων.

2) Στη συνέχεια έχουµε τον κρίσιµο µήνα Ιούνιο, κατά τον οποίο γίνεται η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασµός των ωφελίµων εντόµων.
Στις αρχές αυτού του µήνα, τα ωφέλιµα έντοµα (πασχαλίτσες κ.α.) εγκαταλείπουν τα σταροχώραφα που ξεραίνονται (και στα οποία είχαν περάσει το χειµώνα και την άνοιξη) και µετακινούνται στις βαµβακοφυτείες. Ο µήνας αυτός συµπίπτει και µε την περίοδο της έντονης αναπαραγωγής τους.
Αποφεύγοντας τους ψεκασµούς, θα δώσουµε την ευκαιρία στα ωφέλιµα έντοµα να εγκατασταθούν και να πολλαπλασιασθούν απρόσκοπτα στα χωράφια µας. Βάζουµε, µ’ αυτόν τον τρόπο, το βασικό θεµέλιο για να εξελιχθούν ευνοϊκά τα πράγµατα, αφού τα ωφέλιµα έντοµα µε την δράση τους, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν θα επιτρέψουν στους εχθρούς του βαµβακιού να εµφανίσουν έξαρση και υπάρχουν πολλές και βάσιµες πιθανότητες να περάσει η υπόλοιπη καλλιεργητική περίοδος χωρίς ψεκασµούς.
Αντίθετα, τυχόν ψεκασµοί σε αυτήν την κρίσιµη περίοδο, εξολοθρεύουν τα ωφέλιµα έντοµα και οδηγούν στον φαύλο κύκλο των επανειληµµένων ψεκασµών.
Ας δούµε ποια είναι τα προβλήµατα που είναι πιθανόν να εµφανιστούν αυτόν το µήνα, να προβληµατίσουν τον παραγωγό για ψεκασµούς και αν µπορεί, τελικά, να τους αποφύγει:

• α) Ο Θρίπας: αναφερθήκαµε παραπάνω στο θέµα. ∆εν χρειάζεται καταπολέµηση.
• β) Οι αφίδες (ψείρες): τον Ιούνιο, σχεδόν κάθε χρόνο, εµφανίζεται σε κάποιες φυτείες ήπια ή πιο έντονη προσβολή ψείρας. Εδώ χρειάζεται µεγάλη προσοχή. Πρέπει να αποφύγουµε τον ψεκασµό και να εµπιστευθούµε την ‘θεραπεία’ της προσβολής στα ωφέλιµα έντοµα. Τα τελευταία, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, καθαρίζουν µόνιµα το χωράφι από την προσβολή, ενώ αντίθετα ο ψεκασµός µε εντοµοκτόνα, λόγω της τροµερής ζηµιάς στα ωφέλιµα έντοµα, οδηγεί, τις περισσότερες φορές, σε έξαρσή της. Ευτυχώς, η µεγάλη πλειοψηφία των βαµβακοπαραγωγών έχει κατανοήσει τα παραπάνω και δεν κάνει, πλέον, ψεκασµούς για την ψείρα. Σε χηµικό ψεκασµό για την ψείρα πρέπει να προβαίνουµε µόνο σε σπάνιες περιπτώσεις πολύ έντονων και πρώιµων προσβολών, που εκδηλώνονται νωρίς σε µικρά και εξασθενηµένα από άλλες αιτίες φυτά (σηψιρριζίες, νεροκρατήµατα κ.λ.π.), τα οποία φαίνονται να µην έχουν προοπτική ανάκαµψης.
• γ) O Λύγκος: Πρέπει να είµαστε πολύ προσεκτικοί και επιφυλακτικοί σε όσα ακούγονται τον Ιούνιο, για ζηµιές απ΄αυτό το έντοµο. Τίς περισσότερες φορές η πτώση των χτενιών, που αποδίδεται στη δράση αυτού του εντόµου, οφείλεται σε φυσιολογικές αντιδράσεις των φυτών στις αυξοµειώσεις της θερµοκρασίας ή της εδαφικής υγρασίας. Πολύ συνηθισµένη είναι, επίσης, η πτώση των χτενιών σε ζωηρές φυτείες µε έντονη τάση για βλαστική ανάπτυξη - περίπτωση κατά την οποία αντί εντοµοκτόνων πρέπει να µας απασχολήσει η έγκαιρη και σωστή εφαρµογή ανασχετικών (ΡΙΧ κ.α.). Μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις, διαπιστωµένα σοβαρών προσβολών από Λύγκο και σταθµίζοντας πάντα τις επιπτώσεις στα ωφέλιµα έντοµα, προχωρούµε σε ψεκασµούς.
   

Λύγκος	Τετράνυχος	Πράσινο Σκουλήκι

 

• α) Τετράνυχος: Η προσβολή του ξεκινά, συνήθως, από τις άκρες των χωραφιών, όπου και ξεχειµωνιάζει (στα χορτάρια των συνόρων). Ευνοείται από ζεστό και ξερό καιρό και εµφανίζει έξαρση στο διάστηµα από τις αρχές Ιουλίου µέχρι τα µέσα Αυγούστου. Προσβάλλει ευκολότερα φυτά εξασθενηµένα από διάφορες αιτίες (νεροκρατήµατα, κακή ανάπτυξη, δίψα κ.λ.π.). Στα περισσότερα χωράφια δεν παρουσιάζει αξιόλογες προσβολές, αλλά όπου παρουσιασθεί έντονη προσβολή προκαλεί πολύ µεγάλες ζηµιές (πρόωρη αχρήστευση του φυλλώµατος, µέχρι και αποφύλλωση). ∆εν ελέγχεται ικανοποιητικά από τα ωφέλιµα έντοµα και, συνεπώς, δεν µπορούµε να εµπιστευθούµε την αντιµετώπισή του στη δράση τους.
• Μόλις διαπιστώσουµε σοβαρή προσβολή τετρανύχου, πρέπει άµεσα να ψεκάσουµε µε ακαρεοκτόνα. Αν η προσβολή είναι περιορισµένη στις άκρες, ψεκάζουµε µόνο περιφερειακά το χωράφι [φροντίζοντας να ψεκάζονται και τα χορτάρια των συνόρων που αποτελούν εστία (φωλιά) µόλυνσης], περιορίζοντας, έτσι, το κόστος και τις επιπτώσεις του ψεκασµού.
• Αν η προσβολή προχωρήσει στο εσωτερικό της φυτείας ή εξ αρχής εκδηλώθηκε διάσπαρτα στο εσωτερικό της, κάνουµε γενικό ψεκασµό.
• Ευτυχώς, τα ακαρεοκτόνα βλάπτουν, αλλά δεν εξολοθρεύουν εντελώς τα ωφέλιµα έντοµα.
• β) Η πρώτη γενιά του πράσινου σκουληκιού, εµφανίζεται στα τέλη Ιουνίου µέχρι 15 Ιουλίου, περίπου. ∆εν κάνει σχεδόν ποτέ σοβαρές ζηµιές και, έχοντας το νου µας στα ωφέλιµα έντοµα, αποφεύγουµε (πλην σπανίων εξαιρέσεων) την χηµική καταπολέµηση. Οι όποιες, µικρές ζηµιές αναπληρώνονται πολύ γρήγορα.

• Να απέφυγε τους ψεκασµούς και έφθασε στον Αύγουστο µε διασωσµένα τα ωφέλιµα έντοµα.
• Οι βαµβακοπαραγωγοί πρέπει να έχουν επίγνωση της «µάχης» που γίνεται κάθε Αύγουστο µέσα στα χωράφια τους µεταξύ σκουληκιού και ωφελίµων.
• Να µη βιάζονται να προχωρήσουν σε χηµικούς ψεκασµούς.
• Να αξιοποιούν το καλύτερο και δωρεάν φυσικό εντοµοκτόνο που δουλεύει µέρα – νύχτα για λογαριασµό τους.
• Σε χηµικό ψεκασµό να προχωρούν µόνο όταν η προσβολή ξεπεράσει το οικονοµικό επίπεδο, όταν, δηλαδή, θα βρίσκουν, κατά µέσο όρο, περισσότερα από πέντε σκουλήκια στα 100 φυτά ή, πιο απλά, περισσότερα από ένα σκουλήκι σε κάθε µέτρο βαµβακοφυτείας.

1. Από την σπορά µέχρι τα τέλη Ιουλίου. Τα πάµε καλά. Οι παραγωγοί έµαθαν να αποφεύγουν τους άσκοπους ψεκασµούς για δευτερεύοντες εχθρούς (θρίπα, ψείρα, Λύγκο, ακίνδυνη πρώτη γενιά του σκουληκιού) και, στη µεγάλη πλειοψηφία τος, φθάνουν χωρίς ψεκασµούς στα τέλη Ιουλίου. «Γεµίζουν», έτσι, τα χωράφια τους µε ωφέλιµα έντοµα.
2. Στην επικίνδυνη γενιά του Αυγούστου, οι παραγωγοί µας δεν διατηρούν την αναγκαία ψυχραιµία στην κρίσιµη αυτή φάση. ∆εν αξιοποιούν όσο πρέπει τα ωφέλιµα έντοµα, βιάζονται. Χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση. Θα επιµείνουµε, ώστε να µάθουν να ενεργούν σωστά και σ΄αυτό το στάδιο.
3. Το στάδιο του Σεπτεµβρίου. Έχει γίνει κατανοητό στους παραγωγούς ότι η τρίτη γενιά του πράσινου σκουληκιού δεν είναι επικίνδυνη και δεν κάνουν άσκοπους ψεκασµούς, που είναι και τότε επιζήµιοι. Τους διδάξαµε ότι παρά την ολοκλήρωση της καλλιεργητικής περιόδου, αν κάνουµε ψεκασµούς που δεν χρειάζονται, πέραν του κόστους, θα λιγοστεύσουµε τον πληθυσµό των ωφελίµων εντόµων. Τον πληθυσµό που θα ξεχειµωνιάσει στα σιτάρια και θα µετακινηθεί τον επόµενο χρόνο, στα τέλη Μαΐου, στα βαµβακοχώραφα, για να µας βοηθήσει.
    

• 1ον: Να επιδιώκουµε να φθάνουµε στα τέλη Ιουλίου χωρίς ψεκασµούς µε εντοµοκτόνα και
• 2ον: Τον Αύγουστο να µη βιαζόµαστε να προχωρήσουµε σε ψεκασµούς, εφαρµόζοντας µε εµπιστοσύνη τις οδηγίες που εκδίδει η ∆ιεύθυνση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής.