Μαύρος Ακανθώδης Αλευρώδης (Aleurocanthus spiniferus)

Ο Μαύρος Ακανθώδης Αλευρώδης Aleurocanthus spiniferus (Quintance), Hemiptera: Aleyrodidae κατάγεται από την νοτιανατολική Ασία και έχει εξαπλωθεί ευρέως σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Ασίας καθώς και σε πολλές περιοχές της Αφρικής και της Ωκεανίας. Στην Ευρώπη βρέθηκε για πρώτη φορά το 2008 στην Ιταλία και στη χώρα μας το 2016 στην περιοχή της Κέρκυρας σε εσπεριδοειδή, αμπέλια και τριανταφυλλιές. Κύριοι ξενιστές του είναι τα εσπεριδοειδή, το αμπέλι, ο λωτός, η αχλαδιά και άλλα είδη καλλιεργουμένων και καλλωπιστικών φυτών. ^[1]
 Στα προσβεβλημένα φυτά εσπεριδοειδών το έντομο δημιουργεί τεράστιες αποικίες προνυμφών στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, τα φυτά εξασθενούν, δημιουργούνται μελιτώδη εκκρίματα στα φύλλα με αποτέλεσμα την ανάπτυξη του μύκητα της καπνιάς που καλύπτει φύλλα και καρπούς καθιστώντας τους μη εμπορεύσιμους.^[2]

Σε έντονες προσβολές το έντοµο δηµιουργεί πολυπληθείς αποικίες προνυµφών στην κάτω επιφάνεια των φύλλων.

Tα υπάρχοντα εντομοκτόνα και τα ιθαγενή ωφέλημα έντομα δεν δύναται να αντιμετωπίσουν πλήρως το πρόβλημα. Ενώ και η συχνά αλόγιστη χρήση ισχυρών εντομοκτόνων από τους παραγωγούς έχει ενισχύσει η ανθεκτικότητα του μαύρου αλευρώδους.^[2]

Ως προς τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά τα αυγά είναι επιμήκη οβάλ έως νεφροειδούς σχήματος με μήκος 0,2 mm και εναποτίθενται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων σε σπειροειδή διάταξη. Έχουν κιτρινωπό χρώμα στην αρχή που μετατρέπεται σε σκούρο καφέ και τελικά μαύρο καθώς αναπτύσσεται το έμβρυο. Οι νεαρές προνύμφες έχουν μαύρο χρώμα, πεπλατυσμένες με 6 πόδια και περιφερειακά 2 επιμήκη ακανθώδη νημάτια και άλλα μικρότερου μήκους. Μετακινούνται στο σκιαζόμενα μέρη του φυλλώματος και μετά από την πρώτη έκδυση χάνουν τα πόδια τους και προσηλώνονται. Ύστερα από δύο ακόμη εκδύσεις εμφανίζονται τα πτερωτά ενήλικα τα οποία τρέφονται με τους χυμούς των φύλλων. Το χρώμα των πτερύγων των ενηλίκων σε κατάσταση ηρεμίας είναι μεταλλικό γκρι μπλε με ανοιχτόχρωμα σημάδια.
Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου διαρκεί από 2 έως 4 μήνες ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες. Σε περίπτωση έντονων προσβολών δημιουργούνται πολυπληθείς αποικίες προνυμφών στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Τα ενήλικα βρίσκονται και αυτά στις ίδιες θέσεις και αν ενοχληθούν κινούνται έντονα πετώντας. Από την προσβολή στα φύλλα δημιουργούνται κηλίδες μελιτωμάτων στις οποίες αναπτύσσεται έντονη καπνιά.^[1]

Τα ενήλικα έντομα πετούν μόνο σε κοντινές αποστάσεις με την βοήθεια του ανέμου και μόνο όταν ενοχληθούν. Η διασπορά σε μεγάλες αποστάσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με μεταφορά προσβεβλημένου φυτικού υλικού (φυτά προς φύτευση, μέρη φυτών, καρποί) είτε με την προσκόλληση ενήλικων εντόμων πάνω σε ανθρώπους, φορτία, οχήματα).

Ο Μαύρος Ακανθώδης Αλευρώδης είναι οργανισμός καραντίνας ο οποίος πρέπει να εντοπίζεται εγκαίρως κατά την εμφάνιση του σε άλλες περιοχές. Οι αρμόδιες Φυτοϋγειονομικές Υπηρεσίες μπορούν να πραγματοποιούν ελέγχους κυρίως από τον Μάιο έως και Οκτώβριο ιδιαίτερα σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών. Οι καλλιεργητές όταν εντοπίζουν ύποπτα συμπτώματα να ενημερώνουν άμεσα τις αρμόδιες υπηρεσίες (Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου και τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής).^[1]

• Προσβάλλει μεγάλο εύρος ξενιστών.
• Απουσία αποτελεσματικών φυσικών εχθρών στην Ευρώπη.
• Μη αποτελεσματική καταπολέμηση με κλασσικά εντομοκτόνα.
• Μείωση και υποβάθμιση της παραγωγής των εσπεριδοειδών.
• Καταστροφή του νεαρού φυλλώματος και εξασθένηση των δένδρων.

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:

• Χρήση υγιούς πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού.
• Αποφυγή μετακίνησης μολυσμένου φυτικού υλικού (φυτωριακό υλικό, καρπούς από μολυσμένα δένδρα, άνθη).
• Κλάδεμα και καύση προσβεβλημένων κλαδιών.
• Συστηματικό έλεγχο των καλλιεργειών για τη διαπίστωση τυχόν συμπτωμάτων και άμεση ενημέρωση των αρμόδιων φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών (ΔΑΟΚ και ΠΚΠΦΠ&ΦΕ) σε περίπτωση εντοπισμού τους.
• Επεμβάσεις με ήπια προς τα ωφέλιμα έντομα φυτοπροστατευτικά προϊόντα στα αρχικά στάδια της προβολής καθώς και κατά τη χειμερινή περίοδο έως την άνοιξη πριν την εμφάνιση των ενηλίκων.

---