Εισαγωγή
Στην Ελλάδα η
λεύκη καλλιεργείται συστηματικά, τόσο από το δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, ήδη από τη δεκαετία του 1950. Πρόκειται για ένα ταχυαυξητικό δασοπονικό είδος, με σημαντική απόδοση σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα. 'Οπως όλα τα ταχυαυξητικά είδη που καλλιεργούνται σε φυτείες, είναι ευπαθές σε προσβολές τόσο από έντομα όσο και από μύκητες. Η ασθένεια της νέκρωσης του φλοιού, που προκαλείται από το μύκητα Dothichiza populea, είναι μία από τις πιο επικίνδυνες διεθνώς, προσβάλλει δε σε διαφορετικό βαθμό τους διαφόρους κλώνους λεύκης. Περισσότερο ευαίσθητες είναι λεύκες νεαρής ηλικίας, είτε βρίσκονται στο φυτώριο είτε σε φυτείες.
Συμπτώματα
Η ασθένεια εκδηλώνεται με πρόωρο κιτρίνισμα των φύλλων, φυλλόπτωση και εμφάνιση κηλίδων χρώματος καφέ, ως σχεδόν μαύρου στο φλοιό. Ο φλοιός είναι βυθισμένος στις κηλίδες (Εικ. 1). Αν στα σημεία αυτά αφαιρέσουμε το φλοιό, παρατηρούμε μεταχρωματισμό των ιστών σε ομόκεντρους κύκλους, χρώματος καφέ ως μαύρου ή σπανιότερα κοκκινωπού και νέκρωση του καμβίου (Εικ. 2).
'Οταν η νεκρωτική κηλίδα περικλείσει δακτυλιοειδώς τον κορμό ή κλάδο, το πάνω από την προσβολή τμήμα του φυτού νεκρώνεται. Αργότερα σχηματίζονται κάτω από το φλοιό οι καρποφορίες του ατελούς σταδίου του μύκητα (πυκνίδια), τα οποία μεγαλώνοντας τον σχίζουν με αποτέλεσμα να πέφτει κατά θέσεις. (Εικ. 3). Τα πυκνίδια περιέχουν τα σπόρια του μύκητα, τα οποία περικλείονται σε μια γλοιώδη μάζα χρώματος κρεμ και ελευθερώνονται σε υγρές καιρικές συνθήκες. Αυτά μεταφερόμενα προκαλούν νέες προσβολές. Αργότερα, αν και όχι πολύ συχνά, στο φλοιό εμφανίζεται και το τέλειο στάδιο του Dothichiza populea που είναι ο ασκομύκητας
Cryptodiaporthe populea (Sacc.) Butin (Εικ. 4)
Η προσβολή υγιών δένδρων γίνεται με την είσοδο των σπορίων του μύκητα, που μεταφέρονται με τη βροχή, τον αέρα, τα πουλιά ή τα έντομα μέσω πληγών που προέρχονται από κλαδεύματα, σπάσιμο κλάδων, ουλές φύλλων που πέφτουν, μασχάλες κλάδων, φακίδια κ.λπ. Η εξέλιξη της ασθένειας είναι ανάλογη της ανθεκτικότητας του κάθε κλώνου. Η ασθένεια προσβάλλει κυρίως νεαρές λεύκες, αλλά μπορεί να προσβάλλει και μεγαλύτερες, όταν αυτές δεν αναπτύσσονται καλά ή έχουν εξασθενίσει για οποιονδήποτε λόγο.
Ανθεκτικότητα κλώνων λεύκης
Ανθεκτικοί κλώνοι
Στο Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών έχουν ελεγχθεί 17 κλώνοι λεύκης ως προς την ανθεκτικότητά τους στην ασθένεια και κατατάσσονται ως εξής:
- Πολύ Ανθεκτικοί: 1- 77/51, 1-69/55, 1- 72/5 8
- Ανθεκτικοί: 1-214, Χ-34, 1-37/51
- Μέτρια Ανθεκτικοί: Campeador, 1-488, 1-45/51
- Μέτρια Ευπαθείς: Χ-ΙΟ, Ζ-17, Λευκή λεύκη, 1-262
- Ευπαθείς: Χ-39, 1-64
- Πολύ Ευπαθείς: Χ-3, Κ-7
Kαταπολέμηση
Προληπτικά μέτρα καταπολέμησης
- Να χρησιμοποιούνται ανθεκτικοί κλώνοι.
- Να γίνεται σωστή επιλογή της θέσης εγκατάστασης του λευκώνα.
- Να διατηρείται η υγρασία των μοσχευμάτων κατά τη μεταφορά και φύτευση.
- Τα κλαδέματα να γίνονται την εποχή της έντονης βλαστητικής δραστηριότητας για γρήγορη επούλωση των πληγών.
- Να αποφεύγεται η λίπανση με περίσσεια αζώτου.
- Να μην γίνεται πυκνή φύτευση.
- Οι αραιώσεις να γίνονται όσο το δυνατό νωρίτερα.
- Να εφαρμόζονται όλες οι καλλιεργητικές φροντίδες.
Χημικά μέτρα καταπολέμησης
- Τα στάδια του φυτού, στα οποία γίνονται ψεκασμοί είναι:
- Μοσχεύματα, πριν την έναρξη της βλαστητικής δραστηριότητας, μετά τα κλαδέματα, μετά την πτώση των φύλλων, κατά τη διάρκεια της βλαστητικής ηρεμίας.
- Χρησιμοποιούνται:
- Οξυχλωριούχος χαλκός ή Βορδιγάλειος πολτός 1-2% ή αλλά εγκεκριμένα σκευάσματα.