Cycloxydim (ΖΙΖΑΝΙΟΚΤΟΝΑ): Δραστικη Ουσια

Πληροφορίες και τρόπος λειτουργίας της δραστικής ουσίας Cycloxydim

Το Cycloxydim είναι ένα εκλεκτικό μεταφυτρωτικό ζιζανιοκτόνο, που ανήκει στη χημική ομάδα των οξιμινοκυκλοεξανεδιόνων (chemical class: cyclohexanedione oximes, συντομογραφικά “DIM” herbicides).
Χρησιμοποιείται κυρίως για την καταπολέμηση αγρωστωδών ζιζανίων (μονoκοτυλήδονα χόρτα) σε δικτυώδεις καλλιέργειες πλατύφυλλων φυτών.

Χημική ταυτότητα:
🔹 Δραστική ουσία: Cycloxydim
🔹 Χημική ομάδα: Οξιμινοκυκλοεξανεδιόνες (DIM)
🔹 Μοριακός τύπος: C₁₇H₂₇NO₃S
🔹 CAS αριθμός: 101205-02-1

Τρόπος δράσης:
🔹 Το Cycloxydim είναι εκλεκτικό αναστολέας του ενζύμου ACCase (Acetyl-CoA carboxylase inhibitor).
Αυτό το ένζυμο είναι απαραίτητο για τη βιοσύνθεση των λιπαρών οξέων στα φυτά.
🔹 Όταν αναστέλλεται:
      🔸 σταματά η παραγωγή νέων λιπιδίων,
      🔸 διακόπτεται η ανάπτυξη των μεριστωμάτων (κυρίως στα σημεία ανάπτυξης των χόρτων),
      🔸 και τελικά το φυτό νεκρώνεται.
🔹 Η δράση είναι διασυστηματική: το Cycloxydim απορροφάται από τα φύλλα των ζιζανίων και μετακινείται στους βλαστούς και τα ριζώματα.

Ιδιότητες & χαρακτηριστικά:
🔹 Τύπος δράσης: Μεταφυτρωτικό - Διασυστηματικό
🔹 Κίνηση στο φυτό: Μετακινείται μέσω του ηθμού (phloem) προς τα ριζώματα
🔹 Ταχύτητα δράσης: Ορατά συμπτώματα σε 5-10 ημέρες
🔹 Εκλεκτικότητα: Μόνο σε αγρωστώδη (στενόφυλλα) ζιζάνια
🔹 Υπολειμματική δράση: Καμία - δρα μόνο στα παρόντα ζιζάνια
🔹 Καλύτερη εποχή εφαρμογής: Όταν τα ζιζάνια είναι σε ενεργό βλάστηση (2-6 φύλλα)

Φάσμα δράσης:
🔹 Echinochloa crus-galli (μουχρίτσα)
🔹 Setaria spp. (σετάρια)
🔹 Avena fatua (βρώμη αγρία)
🔹 Lolium spp. (ήρα)
🔹 Digitaria spp. (αιματόχορτο)
🔹 Sorghum halepense (βέλιουρας, κυρίως από σπόρο αλλά και από ριζώματα όταν είναι νεαρά)

Δεν ελέγχει:
🔹 Πλατύφυλλα ζιζάνια (π.χ. Xanthium, Chenopodium, Amaranthus)
🔹 Σαγόφυτα (Cyperus spp.)

Τρόπος και χρόνος εφαρμογής:
🔹 Εφαρμόζεται μεταφυτρωτικά, όταν τα αγρωστώδη είναι νεαρά και σε ενεργό ανάπτυξη (συνήθως 2-6 φύλλα).
🔹 Απορρόφηση: γίνεται κυρίως από τα φύλλα - η βροχή 1 ώρα μετά την εφαρμογή δεν μειώνει ιδιαίτερα την αποτελεσματικότητα.
🔹 Δοσολογία: κυμαίνεται συνήθως από 0.5 έως 1.5 L/ha, ανάλογα με το είδος και το στάδιο των ζιζανίων.
🔹 Επαναληπτική εφαρμογή: μπορεί να χρειαστεί σε πολυετή αγρωστώδη (όπως Sorghum halepense από ριζώματα).

Εκλεκτικότητα:
🔹 Τα πλατύφυλλα φυτά (δικτυοφύλλα) διασπούν ή απενεργοποιούν το Cycloxydim ταχύτερα μέσω μεταβολισμού, γι’ αυτό και είναι ανεκτικά.
🔹 Τα αγρωστώδη, αντίθετα, δεν διαθέτουν αυτό το μεταβολικό μονοπάτι, οπότε το Cycloxydim παραμένει ενεργό και τα εξοντώνει.

Ανθεκτικότητα:
🔹 Ανήκει στο Group 1 (HRAC classification) - ACCase inhibitors.
🔹 Έχουν αναφερθεί πληθυσμοί ανθεκτικοί κυρίως σε είδη όπως Lolium rigidum, Echinochloa crus-galli, και Avena fatua.
🔹 Συνιστάται εναλλαγή με ζιζανιοκτόνα άλλης ομάδας για αποφυγή ανάπτυξης ανθεκτικότητας.

Φυσικοχημικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά:
🔹 Διάσπαση στο έδαφος: σχετικά ταχεία (ημιζωή 5-15 ημέρες).
🔹 Κινητικότητα: χαμηλή· δεν παρουσιάζει σημαντική έκπλυση.
🔹 Τοξικότητα: χαμηλή για θηλαστικά, πτηνά και μέλισσες.
🔹 Κατηγορία τοξικότητας: Κατηγορία ΙΙΙ (χαμηλής τοξικότητας).
🔹 Μη φυτοτοξικό στις εγκεκριμένες καλλιέργειες εφόσον τηρηθεί η δόση και ο χρόνος εφαρμογής.

Περιβαλλοντική & Τοξικολογική συμπεριφορά:
🔹 Οξεία τοξικότητα (LD₅₀, αρουραίος): > 5000 mg/kg (πολύ χαμηλή)
🔹 Τοξικότητα σε μέλισσες: Πολύ χαμηλή
🔹 Τοξικότητα σε ψάρια / υδρόβια: Μέτρια
🔹 Ημιζωή στο έδαφος (DT₅₀): 3-7 ημέρες
🔹 Κίνδυνος έκπλυσης: Πολύ χαμηλός
🔹 Φυτοτοξικότητα: Χαμηλή σε πλατύφυλλα (καλλιέργειες όπως σόγια, τεύτλα, βαμβάκι)

Πλεονεκτήματα:
🔹 Εκλεκτικό για αγρωστώδη ζιζάνια
🔹 Διασυστηματική δράση - διείσδυση μέχρι τα ριζώματα
🔹 Ασφαλές για πλατύφυλλες καλλιέργειες
🔹 Γρήγορη αποδόμηση - χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Μειονεκτήματα:
🔹 Καμία υπολειμματική προστασία
🔹 Πιθανή ανθεκτικότητα με συχνή χρήση
🔹 Αποτελεσματικότητα μόνο σε ενεργά αναπτυσσόμενα ζιζάνια
🔹 Μερική δράση σε ισχυρά ριζωματικά όπως Arundo donax ή Phragmites