Etofenprox (ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ): Δραστικη Ουσια

Πληροφορίες και τρόπος λειτουργίας της δραστικής ουσίας Etofenprox

Μη εστερικό πυρεθροειδές εντομοκτόνο - IRAC Group 3A (modulators των διαύλων Na⁺)
Aποτελεί καινοτόμο “pseudo-pyrethroid”, με ισχυρή εντομοκτόνο δράση και βελτιωμένο προφίλ σταθερότητας.

Ταυτότητα ουσίας
🔹 Χημική ονομασία: 2-(4-ethoxyphenyl)-2-methylpropyl 3-phenoxybenzyl ether
🔹 Χημική ομάδα: Αιθερικά παράγωγα πυρεθροειδών (pseudo-pyrethroid)
🔹 Μοριακός τύπος: C₂₅H₂₈O₃
🔹 Μοριακό βάρος: 376.5 g/mol
🔹 IRAC Group: 3A - Sodium channel modulators
🔹 Φυσική μορφή: Κρυσταλλική, λευκή στερεή ουσία
🔹 Εμπορικές μορφές: EC, EW, SC, ME, ULV formulations

Μηχανισμός δράσης:
🔹 Η ετοφενπροξ ανήκει στα πυρεθροειδή τύπου ΙΙΙ ή «μη εστερικά πυρεθροειδή».
🔹 Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά πυρεθροειδή, δεν περιέχει εστερικό δεσμό, κάτι που της προσδίδει μεγαλύτερη χημική σταθερότητα και ανθεκτικότητα στην αλκαλικότητα.
🔹 Δρα ως ρυθμιστής των διαύλων Na⁺ των νευρικών μεμβρανών, προκαλώντας υπερδιέγερση, σπασμούς και παράλυση στα έντομα.
      🔸 Δράση επαφής και στομάχου.
      🔸 Παρουσιάζει ισχυρό knock-down effect και υπολειμματική προστασία.
      🔸 Δεν είναι διασυστηματική, αλλά παραμένει στα επιφανειακά στρώματα των ιστών.

Φάσμα δράσης:
🔹 Η ετοφενπροξ είναι ευρέος φάσματος εντομοκτόνο, δραστική έναντι μασητικών και μυζητικών εντόμων σε πολλές καλλιέργειες, και χρησιμοποιείται και σε προγράμματα δημόσιας υγείας (π.χ. κουνουπιών).
🔹 Ενδεικτικά είδη - στόχοι: Λεπιδόπτερα, Ημίπτερα, Κολεόπτερα, Δίπτερα, Ακάρεα (δευτερεύουσα δράση, Μερική δραστικότητα σε Tetranychus urticae)

Φυσικοχημικές ιδιότητες:
🔹 LogK_ow: 6.9 (έντονα λιπόφιλη)
🔹 Πτητικότητα: Πολύ χαμηλή
🔹 Σταθερότητα: Ανθεκτική σε υδρόλυση και UV· σταθερή σε pH 4-9
🔹 DT₅₀ σε έδαφος: 5-25 ημέρες (αερόβιες συνθήκες)
🔹 Προσρόφηση (Koc): Υψηλή ➨ δεν εκλύεται στο υπέδαφος

Ιδιαιτερότητες έναντι άλλων πυρεθροειδών:
🔹 Δεν περιέχει εστερικό Χημικό δεσμό, άρα παρουσιάζει μεγαλύτερη σταθερότητα σε αλκαλικά περιβάλλοντα (σε αντίθεση με cypermethrin, deltamethrin).
🔹 Είναι λιγότερο τοξική για τα θηλαστικά, αλλά πολύ τοξική για υδρόβια είδη και μέλισσες.
🔹 Η τοξικότητα για ωφέλιμα αρθρόποδα είναι μέτρια έως υψηλή, ανάλογα με τη δόση.
🔹 Προσφέρει μακρύτερη υπολειμματική δράση σε φυλλώματα με κηρώδη επιφάνεια.

Διαχείριση ανθεκτικότητας (IRM):
🔹 Ανήκει στην ομάδα IRAC 3A∙ επομένως, ισχύουν τα ίδια πρωτόκολλα ανθεκτικότητας με τα υπόλοιπα πυρεθροειδή.
🔹 Συστάσεις:
      🔸 Εναλλαγή με ομάδες IRAC 1B, 4A, 5, 9, 15, 18, 22 ή 28.
      🔸 Όχι περισσότερες από 2 συνεχόμενες εφαρμογές ανά καλλιεργητική περίοδο.
      🔸 Συνδυασμός με βιολογικές μεθόδους και παρακολούθηση πληθυσμών.
      🔸 Αποφυγή επαναλαμβανόμενης χρήσης σε θερμοκήπια με Tuta absoluta ή Bemisia tabaci.

Οικοτοξικολογικές ιδιότητες:
🔹 Ψάρια (Oncorhynchus mykiss): 0.003 mg/L ➨ Πολύ υψηλή τοξικότητα
🔹 Δάφνια (Daphnia magna): 0.002 mg/L ➨ Πολύ υψηλή τοξικότητα
🔹 Μέλισσες (Apis mellifera): LD₅₀ ≈ 0.05 μg/μέλισσα - >Πολύ τοξική
🔹 Θηλαστικά (αρουραίος, από του στόματος): LD₅₀ > 5000 mg/kg ➨ Πολύ χαμηλή τοξικότητα

Πλεονεκτήματα:
🔹 Εξαιρετική σταθερότητα και αντοχή σε αλκαλικό pH.
🔹 Μικρότερη τοξικότητα σε θηλαστικά σε σχέση με άλλα πυρεθροειδή.
🔹 Υψηλή δραστικότητα σε Tuta absoluta και Helicoverpa armigera.
🔹 Κατάλληλη για IPM σε εναλλαγή με άλλες ομάδες.

Περιορισμοί:
🔹 Υψηλή τοξικότητα για μέλισσες/υδρόβια.
🔹 Πιθανότητα ανθεκτικότητας σε περιοχές με εντατική χρήση πυρεθροειδών.
🔹 Μη εκλεκτικό στα ωφέλιμα αρθρόποδα.

Περιβαλλοντική συμπεριφορά:
🔹 Ισχυρή προσρόφηση στο έδαφος (Koc > 10⁵) ➨ χαμηλή έκπλυση.
🔹 Μικρή κινητικότητα, παραμένει στα ανώτερα στρώματα του εδάφους.
🔹 Φωτοσταθερή, αργή βιοαποδόμηση υπό σκιά.
🔹 Δεν παρουσιάζει βιοσυσσώρευση σε θηλαστικά, αλλά μπορεί να συσσωρευτεί προσωρινά σε υδρόβια τροφικά δίκτυα.