Πληροφορίες για την ομάδα δραστικών ουσιών IGRs (Ρυθμιστές ανάπτυξης εντόμων)
Γενική Έννοια:
🔹 Οι IGRs είναι εντομοκτόνα που μιμούνται ή παρεμβαίνουν σε φυσιολογικές ορμονικές διεργασίες των εντόμων.
🔹 Δεν σκοτώνουν άμεσα τα ενήλικα έντομα, αλλά διαταράσσουν την ανάπτυξη, εκδυσή, μεταμόρφωση ή αναπαραγωγή.
🔹 Στόχος: ανώριμα στάδια (αυγά, προνύμφες, νύμφες) → τα έντομα δεν μπορούν να φτάσουν σε βιώσιμο ενήλικο στάδιο.
Κύριες Υποκατηγορίες & Μηχανισμοί Δράσης:
🔹 Juvenile Hormone Analogs (JHAs) – IRAC Group 7
🔸 Παραδείγματα: Pyriproxyfen, Methoprene, S-Methoprene.
🔸 Μιμούνται την ορμόνη νεότητας (Juvenile Hormone, JH).
🔸 Κρατούν το έντομο σε ανώριμο στάδιο → αποτυχία μεταμόρφωσης σε ενήλικο.
🔹 Chitin Synthesis Inhibitors (CSIs, Benzoylureas) – IRAC Group 15
🔸 Παραδείγματα: Diflubenzuron, Lufenuron, Novaluron, Teflubenzuron.
🔸 Αναστέλλουν το ένζυμο chitin synthase → το έντομο δεν μπορεί να σχηματίσει σωστά εξωσκελετό.
🔸 Προκαλούν αποτυχημένες εκδύσεις, παραμορφώσεις και θάνατο.
🔹 Ecdysone Receptor Agonists (Diacylhydrazines) – IRAC Group 18
🔸 Παραδείγματα: Tebufenozide, Methoxyfenozide, Halofenozide.
🔸 Μιμούνται την εκδυσόνη (molting hormone) → προκαλούν πρόωρη/ακατάλληλη έκδυση.
🔸 Το έντομο πεθαίνει πριν ολοκληρώσει την ανάπτυξη.
🔹 Άλλες IGRs
🔸 Υπάρχουν και άλλες κατηγορίες που σχετίζονται με ρύθμιση ανάπτυξης, π.χ. αναστολείς σύνθεσης λιπιδίων ή ανάπτυξης αυγών, αλλά οι τρεις παραπάνω είναι οι βασικότερες.
Ιδιότητες των IGRs:
🔹 Υψηλή εκλεκτικότητα: επηρεάζουν έντομα, όχι θηλαστικά ή άλλα σπονδυλωτά.
🔹 Αργή δράση: δεν σκοτώνουν άμεσα, αλλά προκαλούν αποτυχία ανάπτυξης.
🔹 Δρουν κυρίως με κατάποση ή επαφή.
🔹 Επηρεάζουν αυγά, προνύμφες, νύμφες → όχι τα ενήλικα.
🔹 Συχνά συνδυάζονται με νευροτοξικά εντομοκτόνα για πιο άμεση δράση.
Χρήσεις:
🔹 Γεωργία: καταπολέμηση λεπιδόπτερων (κάμπιες), αλευρωδών, αφίδων, θριπών, κουνουπιών.
🔹 Δημόσια υγεία: έλεγχος προνυμφών κουνουπιών και άλλων διπτέρων.
🔹 Αποθήκες & οικιακή χρήση: κατά κατσαρίδων, ψύλλων.
Περιβαλλοντικά Θέματα & Τοξικότητα:
🔹 Χαμηλή τοξικότητα σε θηλαστικά, πτηνά και μέλισσες.
🔹 Μπορεί να έχουν τοξικότητα σε υδρόβια αρθρόποδα (π.χ. καρκινοειδή).
🔹 Θεωρούνται “φιλικότερα” εντομοκτόνα, κατάλληλα για IPM.
Ανθεκτικότητα & Διαχείριση:
🔹 Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ανθεκτικότητας (π.χ. σε λευκές μύγες, Plutella xylostella, κουνούπια).
Διαχείριση Ανθεκτικότητας:
🔹 Εναλλαγή με άλλες ομάδες MoA.
🔹 Συνδυασμός με βιολογικά μέσα και νευροτοξικά εντομοκτόνα.