Χαλκος

Πληροφορίες για την ομάδα δραστικών ουσιών Χαλκός

Χημική Ταξινόμηση:
🔹 FRAC Group: M01 – Inorganic Copper Compounds.
🔹 Πολυσθενούς δράσης (multi-site) μυκητοκτόνα επαφής.
🔹 Ο χαλκός (Cu²⁺) είναι το δραστικό ιόν που προκαλεί την αντιμυκητιακή δράση.

Κύριες Μορφές / Σκευάσματα:
🔹 Βορδιγάλειος πολτός (Bordeaux mixture) → μείγμα θειικού χαλκού (CuSO₄) + ασβέστη.
🔹 Copper oxychloride (Cu₂(OH)₃Cl).
🔹 Copper hydroxide (Cu(OH)₂).
🔹 Copper sulphate (CuSO₄) (υδρ. 5H₂O).
🔹 Copper oxide (Cu₂O).
🔹 Copper ammonium complexes.

Τρόπος Δράσης:
🔹 Multi-site επαφής: ο χαλκός απελευθερώνει Cu²⁺ ιόντα, τα οποία:
🔹 Δεσμεύονται σε πρωτεΐνες και ένζυμα με ομάδες -SH.
🔹 Αναστέλλουν ένζυμα που εμπλέκονται στη βιοσύνθεση ενέργειας και στο μεταβολισμό μεμβρανών.
🔹 Προκαλούν οξειδωτικό stress και καταστροφή μεμβρανών.
🔹 Αποτέλεσμα: παρεμπόδιση βλάστησης σπορίων, ανάπτυξης μυκηλίου και μόλυνσης.

Ιδιότητες:
🔹 Μυκητοκτόνα επαφής (δεν είναι διασυστηματικά).
🔹 Δρουν κυρίως προληπτικά.
🔹 Ευρύ φάσμα:
      🔸 Περονόσποροι (Plasmopara, Peronospora, Phytophthora)
      🔸 Βακτηριακές ασθένειες (Pseudomonas, Xanthomonas, Erwinia)
🔹 Ανθεκτικότητα: πρακτικά πολύ χαμηλός κίνδυνος, λόγω multi-site δράσης.

Χρήσεις:
🔹 Καλλιέργειες: αμπέλι, ελιά, τομάτα, πατάτα, εσπεριδοειδή, μηλοειδή, κηπευτικά.

Στόχοι:
🔹 Περονόσπορος αμπελιού (Plasmopara viticola)
🔹 Περονόσπορος πατάτας (Phytophthora infestans)
🔹 Κηλιδώσεις φύλλων
🔹 Βακτηριακές κηλιδώσεις (Xanthomonas, Pseudomonas spp.)

Περιβαλλοντικά Θέματα & Τοξικότητα:
🔹 Ο χαλκός είναι βαρύ μέταλλο → συσσωρεύεται στο έδαφος.
🔹 Μακροχρόνια χρήση → τοξικότητα για ωφέλιμους μικροοργανισμούς, γαιοσκώληκες και υδρόβιους οργανισμούς.
🔹 Τοξικός για ψάρια και υδρόβιους μικροοργανισμούς σε υψηλές συγκεντρώσεις.
🔹 Μη τοξικά για μέλισσες.
🔹 Γι’ αυτό στην Ε.Ε. υπάρχουν όρια στη μέγιστη ετήσια δόση χαλκού ανά εκτάριο (π.χ. 4 kg Cu/ha/έτος) [Κανονισμός ΕΕ 2018/1981].

Ανθεκτικότητα & Διαχείριση:
🔹 Ελάχιστος κίνδυνος ανθεκτικότητας, λόγω πολυσθενούς δράσης.
🔹 Παρ’ όλα αυτά, η περιβαλλοντική πίεση από συσσώρευση οδηγεί σε περιορισμούς στη χρήση.
🔹 Συχνά χρησιμοποιούνται σε μίγματα με συστηματικά μυκητοκτόνα για ενίσχυση και πρόληψη ανάπτυξης ανθεκτικότητας στα δεύτερα.