Πληροφορίες για την ομάδα δραστικών ουσιών Chloroacetamides / VLCFA inhib.
Αναστολείς της σύνθεσης πολύ μακράς αλύσου λιπαρών οξέων
Χημεία & Εκπρόσωποι:
🔹 Ανήκουν σε διάφορες υποομάδες οργανοχημικών ενώσεων, με κοινό σημείο τον μηχανισμό δράσης τους. Κυριότερες δραστικές:
🔸 Chloroacetamides: Acetochlor, Metolachlor, S-Metolachlor, Dimethenamid(-P), Flufenacet, Pethoxamid, Propachlor.
🔸 Thiocarbamates (μερικώς σχετιζόμενα): Prosulfocarb κ.ά.
Μηχανισμός Δράσης:
🔹 Αναστέλλουν τη δράση του ενζύμου β-ketoacyl-CoA synthase (KCS), το οποίο συμμετέχει στη βιοσύνθεση των πολύ μακράς αλύσου λιπαρών οξέων (VLCFAs) — απαραίτητων συστατικών για τα κυτταρικά τοιχώματα και τις μεμβράνες των νεαρών ριζών και βλαστών.
🔹 Το αποτέλεσμα είναι αναστολή βλάστησης και επιμήκυνσης ριζιδίων στα νεαρά φυτά.
Φάσμα Δράσης:
🔹 Κυρίως προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα (pre-emergence).
🔹 Ελέγχουν ετήσια αγρωστώδη (π.χ. Echinochloa, Setaria, Digitaria) και ορισμένα πλατύφυλλα (π.χ. Amaranthus, Chenopodium).
🔹 Δεν είναι αποτελεσματικά σε πολυετή ή ήδη ανεπτυγμένα ζιζάνια.
Τρόπος Εφαρμογής:
🔹 Εφαρμόζονται στο έδαφος, πριν ή αμέσως μετά τη σπορά.
🔹 Η δράση τους εξαρτάται από την υγρασία και τη δομή του εδάφους (χρειάζεται να διαλυθούν στη ζώνη βλάστησης των σπόρων).
🔹 Συνδυάζονται συχνά με ζιζανιοκτόνα άλλων ομάδων (π.χ. HPPD ή PSII αναστολείς) για ευρύτερο φάσμα και αποφυγή ανθεκτικότητας.
Ανθεκτικότητα:
🔹 Μηχανισμός: μεταβολική αποτοξίνωση (enhanced metabolism) μέσω ενζύμων όπως οι GSTs (glutathione S-transferases).
🔹 Αναφέρθηκαν ανθεκτικοί πληθυσμοί σε Amaranthus tuberculatus, Echinochloa crus-galli, Setaria viridis.
🔹 Αντιμετώπιση με εναλλαγή μηχανισμών δράσης και συνδυασμούς.
Περιβαλλοντική Συμπεριφορά:
🔹 Σχετικά σταθερά στο έδαφος, αλλά με διαφοροποιήσεις:
🔸 Metolachlor και Dimethenamid → μέτρια κινητικότητα, πιθανή έκπλυση σε ελαφρά εδάφη.
🔸 Flufenacet → πιο επίμονο, με μεγαλύτερο χρόνο ημιζωής.
🔹 Συνιστάται προσοχή σε επανειλημμένες εφαρμογές λόγω υπολειμμάτων.