Phthalimides

Πληροφορίες και τρόπος λειτουργίας για την ομάδα δραστικών ουσιών Phthalimides

Η χημική ομάδα των φθαλιμιδίων (Phthalimides) αποτελούν μια παραδοσιακή αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική χημική ομάδα μυκητοκτόνων επαφής.

Προέρχονται χημικά από το φθαλικό οξύ και χαρακτηρίζονται από τη δομή του φθαλιμιδίου, στην οποία συνδέονται διάφορες λειτουργικές ομάδες που επηρεάζουν τη δραστικότητα και τη σταθερότητα.

Η πιο γνωστή δραστική ουσία της ομάδας είναι το Captan, ενώ σε ορισμένες ταξινομήσεις περιλαμβάνεται και το Folpet, το οποίο όμως ανήκει συχνότερα στα chloronitriles, παρότι παρουσιάζει ομοιότητες ως προς τον τρόπο δράσης.

Μηχανισμός δράσης:
Τα Phthalimides χαρακτηρίζονται από πολυτοπική δράση (multi-site, FRAC Group M4).
🔹 Αυτό σημαίνει ότι δρουν σε πολλαπλά σημεία του μύκητα, αναστέλλοντας:
🔹 Την αναπνευστική αλυσίδα
🔹 Ένζυμα που περιέχουν ομάδες -SH
🔹 Την βιοσύνθεση λιπιδίων και πρωτεϊνών
🔹 Τον κυτταρικό μεταβολισμό στο μεσόφυλλο
🔹 Τη βλάστηση των σπορίων και την εγκατάσταση του μυκηλίου

Επειδή η δράση είναι μη εξειδικευμένη, ο κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικότητας παραμένει πολύ χαμηλός, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται ευρέως σε προγράμματα διαχείρισης ανθεκτικότητας.

Σημαντικό: Τα φθαλιμίδια είναι μόνο μυκητοκτόνα επαφής, δεν είναι διασυστηματικά, δεν διεισδύουν στον ιστό και λειτουργούν προληπτικά.

Φάσμα δράσης και χρήση:
Η ομάδα παρουσιάζει πολύ ευρύ φάσμα κατά μυκητολογικών ασθενειών, κυρίως ασκομυκήτων.

Καλύπτουν αποτελεσματικά:
🔹 Botrytis cinerea (βοτρύτης)
🔹 Alternaria spp.
🔹 Sclerotinia spp.
🔹 Monilinia spp.
🔹 Venturia inaequalis (φουζικλάδιο)
🔹 Colletotrichum spp.
🔹 Phomopsis spp.
🔹 Gnomonia spp.
🔹 Rhizoctonia solani (σε περιπτώσεις επεξεργασίας σπόρου)

Χημικές και φυσικοχημικές ιδιότητες:
Το βασικό χαρακτηριστικό των Phthalimides είναι η υψηλή σταθερότητα, η χαμηλή διαλυτότητα, και η ισχυρή προσκόλληση σε φυτικές επιφάνειες.
🔹 Χαμηλή υδροδιαλυτότητα ➨ παραμένουν στην επιφάνεια ως προστατευτικό φιλμ
🔹 Υψηλή φωτοσταθερότητα ➨ ανθεκτικά στον ήλιο
🔹 Μη πτητικά
🔹 Συνδυάζονται εύκολα με πληθώρα άλλων μυκητοκτόνων και εντομοκτόνων
Η έλλειψη συστηματικότητας τα καθιστά ιδανικά προληπτικά, ειδικά πριν από περιόδους υψηλής υγρασίας.

Οικοτοξικολογικές ιδιότητες:
🔹 Χαμηλή τοξικότητα σε θηλαστικά
🔹 Μέτρια τοξικότητα σε υδρόβια είδη (προσοχή σε απορροή)
🔹 Μη τοξικά σε μέλισσες
🔹 Ισχυρά δεσμευμένα στο έδαφος ➨ χαμηλή έκπλυση

Πλεονεκτήματα:
🔹 Πολυτοπική δράση ➨ εξαιρετικό εργαλείο σε προγράμματα ανθεκτικότητας
🔹 Υψηλή αποτελεσματικότητα σε ευρύ φάσμα
🔹 Μεγάλη φυλλική παραμονή (sticking & coverage)
🔹 Ταχεία δράση στη βλάστηση σπορίων
🔹 Ασφαλή για τα περισσότερα ωφέλιμα έντομα

Περιορισμοί:
🔹 Μόνο προληπτικά - όχι θεραπευτική δράση
🔹 Δεν εισέρχονται στον φυτικό ιστό
🔹 Μπορούν να προκαλέσουν φυτοτοξικότητα σε νεαρούς ιστούς ή σε χαμηλές θερμοκρασίες
🔹 Ορισμένα προϊόντα ανήκουν σε κανονιστικές λίστες διερεύνησης λόγω πιθανής καρκινογόνου δράσης (π.χ. captan σε υψηλές δόσεις σε πειραματόζωα)