Ωϊδιο - ΚΑΡΠΟΥΖΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Το Ωΐδιο στην Καρπουζιά (Watermelon powdery mildew) με παθογόνους μύκητες τους Erysiphe cichoracearum, Podosphaera xanthii (syn. Sphaerotheca fuliginea, S. fusca)
Οι δύο μύκητες προσβάλλουν όλα τα πράσινα τμήματα του φυτού.
Συμπτώματα:
Φύλλα:
🔹 Αρχικές χλωρωτικές κηλίδες, οι οποίες γρήγορα καλύπτονται από λευκή, αλευρώδη εξάνθηση (κονιδιοφόροι και κονίδια).
🔹 Η προσβολή μπορεί να εμφανιστεί και στις δύο επιφάνειες του φύλλου.
🔹 Συνήθως ξεκινά από τα κατώτερα - παλαιότερα φύλλα, όπου υπάρχει μικροκλίμα υψηλότερης υγρασίας.
🔹 Σε προχωρημένα στάδια προκαλείται μείωση φωτοσύνθεσης, πρόωρη νέκρωση και αποψίλωση.
Βλαστοί - Πέταλα - Μίσχοι:
🔹 Λεπτή αλευρώδης εξάνθηση κατά μήκος των μεσογονατίων.
🔹 Σε έντονη προσβολή παρατηρείται επιβράδυνση επιμήκυνσης των νεαρών ιστών.
Καρποί:
🔹 Στους νεαρούς καρπούς παρατηρείται αναστολή ανάπτυξης.
🔹 Σε σοβαρές περιπτώσεις οι καρποί μένουν μικροί, άμορφοι και υστερούν ποιοτικά.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
🔹 Το ωΐδιο της καρπουζιάς έχει ιδιαίτερη επιδημιολογία, επειδή δεν απαιτεί ελεύθερο νερό για να μολύνει. Αντιθέτως, η παρουσία σταγονιδίων αναστέλλει τη βλάστηση των κονιδίων.
Κονίδια:
🔹 Μεταφέρονται με τον άνεμο σε μεγάλες αποστάσεις.
🔹 Βλαστάνουν με σχετική υγρασία > 46%.
🔹 Βέλτιστες θερμοκρασίες για βλάστηση: 25-26 °C.
🔹 Υψηλές θερμοκρασίες (>35 °C) μειώνουν σημαντικά τη βιωσιμότητα.
Πρωτογενείς μολύνσεις:
🔹 Προέρχονται από μυκήλιο ή κλειστοθήκια που διαχειμάζουν:
🔸 σε υπολείμματα καλλιέργειας,
🔸 σε προσβεβλημένα ζιζάνια-ξενιστές (π.χ. Xanthium, Cucumis, Citrullus, Chenopodium κ.ά.).
Δευτερογενείς μολύνσεις:
🔹 Ακολουθούν κάθε 3-7 ημέρες (ανάλογα με θερμοκρασία).
🔹 Υψηλή ευνοϊκότητα όταν:
🔸 Υπάρχει ξηρή ατμόσφαιρα αλλά μέτρια υγρασία φύλλου (RH 50-85%).
🔸 Θερμοκρασία 22-30 °C.
🔸 Πυκνή φύτευση που μειώνει την κυκλοφορία αέρα.
Παράγοντες που ευνοούν εξάρσεις:
🔹 Καλλιέργειες υψηλής πυκνότητας.
🔹 Σκίαση, ανεπαρκής αερισμός.
🔹 Ποικιλίες υψηλής ευαισθησίας.
🔹 Παρουσία ξενιστών/ζιζανίων στην περίμετρο.
🔹 Υπερβολική αζωτούχος λίπανση.
Βιολογία των παθογόνων:
🔹 Οι μύκητες είναι εκτοπαρασιτικοί: αναπτύσσουν το μυκήλιο εξωτερικά της επιφάνειας του φυτού.
🔹 Η τροφοδότηση γίνεται με απορροφητήρες (haustoria) μέσα στα επιδερμικά κύτταρα.
🔹 Παράγουν άφθονα κονίδια, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη ταχεία ενδοκαλλιεργητική εξάπλωση.
🔹 Το είδος P. xanthii θεωρείται το πλέον συχνό σε θερμές περιοχές της Μεσογείου.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καλλιέργεια ανθεκτικών ποικιλιών έναντι των εκτοπαρασιτικών μυκήτων.
🔹 Απομάκρυνση και καταστροφή υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας.
🔹 Έλεγχος ζιζανίων-ξενιστών στην περίμετρο και εντός των γραμμών φύτευσης.
🔹 Βελτίωση αερισμού με σωστό κλάδεμα/διαμόρφωση και κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης.
🔹 Χορήγηση φωσφορικών στο θρεπτικό διάλυμα ή/και προληπτικοί ψεκασμοί με φωσφονικά/φωσφορικά άλατα, τα οποία μειώνουν την ένταση προσβολής.
🔹 Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Εφαρμόζονται εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για την καρπουζιά.
🔹 Να τηρείται εναλλαγή FRAC ομάδων ώστε να αποφεύγεται η ανάπτυξη ανθεκτικότητας (συχνό φαινόμενο στο ωΐδιο).
🔹 Έναρξη εφαρμογών προληπτικά ή με τα πρώτα συμπτώματα.
🔹 Προσοχή στις μέγιστες επιτρεπόμενες εφαρμογές ανά δραστική.
Οι δύο μύκητες προσβάλλουν όλα τα πράσινα τμήματα του φυτού.
Συμπτώματα:
Φύλλα:
🔹 Αρχικές χλωρωτικές κηλίδες, οι οποίες γρήγορα καλύπτονται από λευκή, αλευρώδη εξάνθηση (κονιδιοφόροι και κονίδια).
🔹 Η προσβολή μπορεί να εμφανιστεί και στις δύο επιφάνειες του φύλλου.
🔹 Συνήθως ξεκινά από τα κατώτερα - παλαιότερα φύλλα, όπου υπάρχει μικροκλίμα υψηλότερης υγρασίας.
🔹 Σε προχωρημένα στάδια προκαλείται μείωση φωτοσύνθεσης, πρόωρη νέκρωση και αποψίλωση.
Βλαστοί - Πέταλα - Μίσχοι:
🔹 Λεπτή αλευρώδης εξάνθηση κατά μήκος των μεσογονατίων.
🔹 Σε έντονη προσβολή παρατηρείται επιβράδυνση επιμήκυνσης των νεαρών ιστών.
Καρποί:
🔹 Στους νεαρούς καρπούς παρατηρείται αναστολή ανάπτυξης.
🔹 Σε σοβαρές περιπτώσεις οι καρποί μένουν μικροί, άμορφοι και υστερούν ποιοτικά.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
🔹 Το ωΐδιο της καρπουζιάς έχει ιδιαίτερη επιδημιολογία, επειδή δεν απαιτεί ελεύθερο νερό για να μολύνει. Αντιθέτως, η παρουσία σταγονιδίων αναστέλλει τη βλάστηση των κονιδίων.
Κονίδια:
🔹 Μεταφέρονται με τον άνεμο σε μεγάλες αποστάσεις.
🔹 Βλαστάνουν με σχετική υγρασία > 46%.
🔹 Βέλτιστες θερμοκρασίες για βλάστηση: 25-26 °C.
🔹 Υψηλές θερμοκρασίες (>35 °C) μειώνουν σημαντικά τη βιωσιμότητα.
Πρωτογενείς μολύνσεις:
🔹 Προέρχονται από μυκήλιο ή κλειστοθήκια που διαχειμάζουν:
🔸 σε υπολείμματα καλλιέργειας,
🔸 σε προσβεβλημένα ζιζάνια-ξενιστές (π.χ. Xanthium, Cucumis, Citrullus, Chenopodium κ.ά.).
Δευτερογενείς μολύνσεις:
🔹 Ακολουθούν κάθε 3-7 ημέρες (ανάλογα με θερμοκρασία).
🔹 Υψηλή ευνοϊκότητα όταν:
🔸 Υπάρχει ξηρή ατμόσφαιρα αλλά μέτρια υγρασία φύλλου (RH 50-85%).
🔸 Θερμοκρασία 22-30 °C.
🔸 Πυκνή φύτευση που μειώνει την κυκλοφορία αέρα.
Παράγοντες που ευνοούν εξάρσεις:
🔹 Καλλιέργειες υψηλής πυκνότητας.
🔹 Σκίαση, ανεπαρκής αερισμός.
🔹 Ποικιλίες υψηλής ευαισθησίας.
🔹 Παρουσία ξενιστών/ζιζανίων στην περίμετρο.
🔹 Υπερβολική αζωτούχος λίπανση.
Βιολογία των παθογόνων:
🔹 Οι μύκητες είναι εκτοπαρασιτικοί: αναπτύσσουν το μυκήλιο εξωτερικά της επιφάνειας του φυτού.
🔹 Η τροφοδότηση γίνεται με απορροφητήρες (haustoria) μέσα στα επιδερμικά κύτταρα.
🔹 Παράγουν άφθονα κονίδια, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη ταχεία ενδοκαλλιεργητική εξάπλωση.
🔹 Το είδος P. xanthii θεωρείται το πλέον συχνό σε θερμές περιοχές της Μεσογείου.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καλλιέργεια ανθεκτικών ποικιλιών έναντι των εκτοπαρασιτικών μυκήτων.
🔹 Απομάκρυνση και καταστροφή υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας.
🔹 Έλεγχος ζιζανίων-ξενιστών στην περίμετρο και εντός των γραμμών φύτευσης.
🔹 Βελτίωση αερισμού με σωστό κλάδεμα/διαμόρφωση και κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης.
🔹 Χορήγηση φωσφορικών στο θρεπτικό διάλυμα ή/και προληπτικοί ψεκασμοί με φωσφονικά/φωσφορικά άλατα, τα οποία μειώνουν την ένταση προσβολής.
🔹 Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Εφαρμόζονται εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για την καρπουζιά.
🔹 Να τηρείται εναλλαγή FRAC ομάδων ώστε να αποφεύγεται η ανάπτυξη ανθεκτικότητας (συχνό φαινόμενο στο ωΐδιο).
🔹 Έναρξη εφαρμογών προληπτικά ή με τα πρώτα συμπτώματα.
🔹 Προσοχή στις μέγιστες επιτρεπόμενες εφαρμογές ανά δραστική.
