Ελκος - ΚΑΣΤΑΝΙΑ
Το Cryphonectria parasitica (Murrill) Barr, (με παλίο όνομα Endothia parasitica) είναι το αιτιολογικό αίτιο του καρκίνου της καστανιάς (Chestnut blight), μιας από τις σοβαρότερες ασθένειες που έχουν πλήξει ποτέ τα δάση καστανιάς παγκοσμίως.
Ιστορική και γεωγραφική εξάπλωση:
🔹 Προέλευση: Ανατολική Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα), όπου οι τοπικές καστανιές είναι ανθεκτικές.
🔹 Εισαγωγή στην Ευρώπη και Αμερική μέσω φυτωριακού υλικού στις αρχές του 20ού αιώνα.
🔹 Προκάλεσε τεράστια καταστροφή στα δάση της Βόρειας Αμερικής (πάνω από 3 δισ. δέντρα καταστράφηκαν).
🔹 Στην Ευρώπη (και Ελλάδα) εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1950 και εξακολουθεί να αποτελεί ενδημική ασθένεια.
Συμπτώματα στην καστανιά:
🔹 Στον κορμό και βραχίονες
🔸 Εμφάνιση ελκών (καρκίνων) με ρωγμές και ρητινώδη εξιδρώματα.
🔸 Νέκρωση φλοιού με χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα (από το μυκήλιο).
🔸 Ο φλοιός ξηραίνεται, σχίζεται και αποκολλάται.
🔸 Αποχρωματισμένο ξύλο και αποφλοίωση κάτω από τη βλάβη.
🔹 Στα φύλλα / νεαρούς βλαστούς
🔸 Ξήρανση των βλαστών πάνω από το σημείο μόλυνσης.
🔸 Φύλλα καφετίζουν και παραμένουν ξηρά επάνω στο δέντρο.
🔸 Σε προχωρημένα στάδια: ολική νέκρωση βραχιόνων ή ολόκληρου δέντρου.
🔹 Αναβλαστήσεις
🔸 Από τη βάση του κορμού ή τις ρίζες σχηματίζονται νέοι βλαστοί (παραφυάδες) που συχνά μολύνονται ξανά.
Παθογένεση – Κύκλος ζωής:
🔹 Πηγές μόλυνσης: Ασκοσπόρια και κονίδια από περικαρπικές δομές στον νεκρό φλοιό.
🔹 Διάδοση: Με τον αέρα, τη βροχή, τα έντομα και το κλάδεμα.
🔹 Είσοδος: Μέσω πληγών στον φλοιό ή φυσικών ρωγμών.
🔹 Ανάπτυξη: Το μυκήλιο εξαπλώνεται στα υποφλοιώδη στρώματα, νεκρώνοντας τους ιστούς.
🔹 Δευτερογενείς μολύνσεις: Από κονίδια καθ’ όλη τη διάρκεια της υγρής περιόδου.
🔹 Επιβίωση: Ο μύκητας παραμένει σε ανενεργή μορφή στα έλκη για πολλά έτη.
Υποείδη – Μορφές:
🔹 Virulent strain → προκαλεί νέκρωση και απότομο μαρασμό.
🔹 Hypovirulent strain → εξασθενημένος ιός CHV1 (Cryphonectria hypovirus 1) μειώνει τη βαρύτητα της ασθένειας. Αυτή η υπομορφή έχει αξιοποιηθεί βιολογικά για έλεγχο του παθογόνου στην Ευρώπη.
Διαχείριση και Αντιμετώπιση / Καλλιεργητικά μέτρα:
Κλάδεμα και απομάκρυνση προσβεβλημένων κλαδιών.
🔹 Απολύμανση εργαλείων (αλκοόλη ή υποχλωριώδες νάτριο).
🔹 Καύση ή θάψιμο μολυσμένων υπολειμμάτων.
🔹 Αποφυγή πληγών κατά τις καλλιεργητικές εργασίες.
Βιολογική καταπολέμηση:
🔹 Χρήση υποϊών (hypovirulent strains) του μύκητα με ιό CHV1.
🔹 Αυτοί ανταγωνίζονται και εξασθενούν τα επιθετικά στελέχη.
🔹 Πολύ αποτελεσματική στρατηγική που εφαρμόζεται σε Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία.
Χημική προστασία:
🔹 Δεν υπάρχει πλήρως αποτελεσματικό μυκητοκτόνο.
🔹 Το χαλκό μπορεί να περιορίσει επιφανειακές μολύνσεις μετά το κλάδεμα.
Ιστορική και γεωγραφική εξάπλωση:
🔹 Προέλευση: Ανατολική Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα), όπου οι τοπικές καστανιές είναι ανθεκτικές.
🔹 Εισαγωγή στην Ευρώπη και Αμερική μέσω φυτωριακού υλικού στις αρχές του 20ού αιώνα.
🔹 Προκάλεσε τεράστια καταστροφή στα δάση της Βόρειας Αμερικής (πάνω από 3 δισ. δέντρα καταστράφηκαν).
🔹 Στην Ευρώπη (και Ελλάδα) εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1950 και εξακολουθεί να αποτελεί ενδημική ασθένεια.
Συμπτώματα στην καστανιά:
🔹 Στον κορμό και βραχίονες
🔸 Εμφάνιση ελκών (καρκίνων) με ρωγμές και ρητινώδη εξιδρώματα.
🔸 Νέκρωση φλοιού με χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα (από το μυκήλιο).
🔸 Ο φλοιός ξηραίνεται, σχίζεται και αποκολλάται.
🔸 Αποχρωματισμένο ξύλο και αποφλοίωση κάτω από τη βλάβη.
🔹 Στα φύλλα / νεαρούς βλαστούς
🔸 Ξήρανση των βλαστών πάνω από το σημείο μόλυνσης.
🔸 Φύλλα καφετίζουν και παραμένουν ξηρά επάνω στο δέντρο.
🔸 Σε προχωρημένα στάδια: ολική νέκρωση βραχιόνων ή ολόκληρου δέντρου.
🔹 Αναβλαστήσεις
🔸 Από τη βάση του κορμού ή τις ρίζες σχηματίζονται νέοι βλαστοί (παραφυάδες) που συχνά μολύνονται ξανά.
Παθογένεση – Κύκλος ζωής:
🔹 Πηγές μόλυνσης: Ασκοσπόρια και κονίδια από περικαρπικές δομές στον νεκρό φλοιό.
🔹 Διάδοση: Με τον αέρα, τη βροχή, τα έντομα και το κλάδεμα.
🔹 Είσοδος: Μέσω πληγών στον φλοιό ή φυσικών ρωγμών.
🔹 Ανάπτυξη: Το μυκήλιο εξαπλώνεται στα υποφλοιώδη στρώματα, νεκρώνοντας τους ιστούς.
🔹 Δευτερογενείς μολύνσεις: Από κονίδια καθ’ όλη τη διάρκεια της υγρής περιόδου.
🔹 Επιβίωση: Ο μύκητας παραμένει σε ανενεργή μορφή στα έλκη για πολλά έτη.
Υποείδη – Μορφές:
🔹 Virulent strain → προκαλεί νέκρωση και απότομο μαρασμό.
🔹 Hypovirulent strain → εξασθενημένος ιός CHV1 (Cryphonectria hypovirus 1) μειώνει τη βαρύτητα της ασθένειας. Αυτή η υπομορφή έχει αξιοποιηθεί βιολογικά για έλεγχο του παθογόνου στην Ευρώπη.
Διαχείριση και Αντιμετώπιση / Καλλιεργητικά μέτρα:
Κλάδεμα και απομάκρυνση προσβεβλημένων κλαδιών.
🔹 Απολύμανση εργαλείων (αλκοόλη ή υποχλωριώδες νάτριο).
🔹 Καύση ή θάψιμο μολυσμένων υπολειμμάτων.
🔹 Αποφυγή πληγών κατά τις καλλιεργητικές εργασίες.
Βιολογική καταπολέμηση:
🔹 Χρήση υποϊών (hypovirulent strains) του μύκητα με ιό CHV1.
🔹 Αυτοί ανταγωνίζονται και εξασθενούν τα επιθετικά στελέχη.
🔹 Πολύ αποτελεσματική στρατηγική που εφαρμόζεται σε Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία.
Χημική προστασία:
🔹 Δεν υπάρχει πλήρως αποτελεσματικό μυκητοκτόνο.
🔹 Το χαλκό μπορεί να περιορίσει επιφανειακές μολύνσεις μετά το κλάδεμα.
Εμφάνιση περισσότερων για το παθογόνο
