Ελκος - ΒΕΡΙΚΟΚΙΑ
το Έλκος κλαδίσκων & κορμού στη ροδακινιά με παθογόνο μύκητα το Valsa leucostoma (Συνώνυμα: Cytospora leucostoma, Leucostoma persoonii) είναι μία από τις πιο σοβαρές ασθένειες των πυρηνόκαρπων, ιδιαίτερα της ροδακινιάς. Προκαλεί εκτεταμένες ξηράνσεις κλάδων και μείωση παραγωγής.
Η επιτυχής αντιμετώπιση βασίζεται στην πρόληψη, υγιεινή, προστασία των πληγών και απομάκρυνση των εστιών μόλυνσης.
Συμπτώματα:
🔹 Το παθογόνο προκαλεί χαρακτηριστικά έλκη σε κλάδους, βραχίονες και κορμό, με προοδευτική ξήρανση τμημάτων της κόμης.
Φλοιός / Κορμός:
🔹 Αρχικά παρατηρούνται υδατώδεις-ερυθρωπές κηλίδες στο φλοιό, οι οποίες επεκτείνονται επιμήκως.
🔹 Στη συνέχεια οι ιστοί νεκρώνονται και σχηματίζεται έλκος βυθισμένο, με σκούρο καστανό-μαύρο μεταχρωματισμό.
🔹 Οι νεκρωμένοι ιστοί συχνά εκκρίνουν κόμμι (gummosis).
🔹 Η περιφέρεια του έλκους ενεργοποιείται περιοδικά: ζώνες ενεργού νέκρωσης εναλλάσσονται με παλαιότερο κοκκινοκαστανό ιστό.
Κλάδοι - Βλαστοί:
🔹 Προσβάλλονται κυρίως οι αδύναμοι, τραυματισμένοι ή παγωμένοι ιστοί.
🔹 Ξήρανση από την κορυφή προς τη βάση (dieback).
Καρποφόρα όργανα & Οφθαλμοί:
🔹 Οι οφθαλμοί της περιφέρειας του έλκους νεκρώνονται και δεν εκπτύσσονται.
🔹 Σε σοβαρή προσβολή, ολόκληρα τμήματα του δένδρου νεκρώνονται.
Καρποφορίες παθογόνου:
🔹 Στην επιφάνεια των ελκών εμφανίζονται πυκνίδια (μαύρα μικροσκοπικά στίγματα), ιδιαίτερα μετά από υγρό καιρό.
Το έλκος προκαλείται κυρίως από τά:
🔹 Valsa leucostoma (τηλεομορφή)
🔹 Cytospora leucostoma (αναμορφή)
Προσβάλλει πολλά πυρηνόκαρπα, κυρίως: ροδακινιά, βερικοκιά, νεκταρινιά, κερασιά, δαμασκηνιά.
Το παθογόνο είναι νεκροτροφικό: εγκαθίσταται μόνο μετά από τραύματα, παγετό, ηλιακά εγκαύματα, πληγές κλαδέματος ή εξασθενημένους ιστούς.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Το παθογόνο επιβιώνει στα έλκη του φλοιού και σε νεκρωμένους κλάδους.
🔹 Παράγει πυκνίδια τα οποία απελευθερώνουν κονίδια με τη βροχή ή την υγρασία.
🔹 Τα κονίδια διασπείρονται με:
🔸 βροχή, πιτσιλίσματα
🔸 εργαλεία κλαδέματος
🔸 έντομα
🔹 Η μόλυνση γίνεται αποκλειστικά από πληγές, όχι από υγιή ανέπαφα κύτταρα.
🔹 Το παθογόνο αναπτύσσεται ενεργά από φθινόπωρο ως άνοιξη, ιδιαίτερα τον χειμώνα που το δέντρο βρίσκεται σε καταπόνηση.
Συνθήκες ανάπτυξης - Το Valsa leucostoma ευνοείται από:
Κλιματικές συνθήκες
🔹 Υψηλή υγρασία
🔹 Συχνές βροχές
🔹 Ήπιοι έως ψυχροί χειμώνες
🔹 Θερμοκρασίες 5-25°C (άριστη περίπου 10-20°C)
Προδιαθεσικοί παράγοντες
🔹 Παγετοί και χαμηλές θερμοκρασίες ➨ προκαλούν ρωγμές στον φλοιό
🔹 Πληγές κλαδέματος / ηλιοκαύματα
🔹 Υπερβολικό φορτίο καρποφορίας (εξασθένιση ιστών)
🔹 Έλλειψη νερού ή θρεπτικών
🔹 Κακή στράγγιση
Επιδημιολογία:
🔹 Η ασθένεια είναι πολυετής και επανεμφανίζεται κάθε χρόνο από τα παλαιά έλκη.
🔹 Η μόλυνση πραγματοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους όταν υπάρχουν πληγές, αλλά κορυφώνεται φθινόπωρο-χειμώνα-πρώιμη άνοιξη.
🔹 Τα δέντρα που βρίσκονται σε καταπόνηση είναι σημαντικά πιο επιρρεπή.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
α) Απομάκρυνση & καταστροφή των προσβεβλημένων κλαδιών
🔹 Κλάδεμα 20-30 cm κάτω από το όριο του έλκους.
🔹 Άμεση καύση ή απομάκρυνση υπολειμμάτων.
β) Κλάδεμα αποκλειστικά σε ξηρό καιρό
🔹 Αποφυγή χειμερινού κλαδέματος σε υγρές περιόδους.
γ) Απολύμανση εργαλείων
🔹 Χλωρίνη 10% ή αλκοόλη 70%.
δ) Προστασία από παγετούς - ηλιοκαύματα
🔹 Ασπρίσματα κορμού.
🔹 Σωστή άρδευση για αποφυγή στρες.
ε) Καλή θρέψη
🔹 Επαρκές κάλιο και ασβέστιο ➨ ενισχύουν τη σκληρότητα του φλοιού.
🔹 Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
στ) Βελτίωση αερισμού κόμης
🔹 Κατάλληλο κλάδεμα και αποφυγή υπερβολικής πυκνότητας.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Σκευάσματα ενεργοποιούν των μηχανισμών άμυνας των φυτών
🔹 Η χημική προστασία είναι αυστηρά προληπτική, κυρίως στις πληγές.
🔹 Εφαρμογές χαλκού:
🔸 Μετά από κλάδεμα
🔸 Μετά από παγετό
🔸 Στο τέλος φθινοπώρου + στο φούσκωμα οφθαλμών: Χρησιμοποιούνται μόνο εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Η επιτυχής αντιμετώπιση βασίζεται στην πρόληψη, υγιεινή, προστασία των πληγών και απομάκρυνση των εστιών μόλυνσης.
Συμπτώματα:
🔹 Το παθογόνο προκαλεί χαρακτηριστικά έλκη σε κλάδους, βραχίονες και κορμό, με προοδευτική ξήρανση τμημάτων της κόμης.
Φλοιός / Κορμός:
🔹 Αρχικά παρατηρούνται υδατώδεις-ερυθρωπές κηλίδες στο φλοιό, οι οποίες επεκτείνονται επιμήκως.
🔹 Στη συνέχεια οι ιστοί νεκρώνονται και σχηματίζεται έλκος βυθισμένο, με σκούρο καστανό-μαύρο μεταχρωματισμό.
🔹 Οι νεκρωμένοι ιστοί συχνά εκκρίνουν κόμμι (gummosis).
🔹 Η περιφέρεια του έλκους ενεργοποιείται περιοδικά: ζώνες ενεργού νέκρωσης εναλλάσσονται με παλαιότερο κοκκινοκαστανό ιστό.
Κλάδοι - Βλαστοί:
🔹 Προσβάλλονται κυρίως οι αδύναμοι, τραυματισμένοι ή παγωμένοι ιστοί.
🔹 Ξήρανση από την κορυφή προς τη βάση (dieback).
Καρποφόρα όργανα & Οφθαλμοί:
🔹 Οι οφθαλμοί της περιφέρειας του έλκους νεκρώνονται και δεν εκπτύσσονται.
🔹 Σε σοβαρή προσβολή, ολόκληρα τμήματα του δένδρου νεκρώνονται.
Καρποφορίες παθογόνου:
🔹 Στην επιφάνεια των ελκών εμφανίζονται πυκνίδια (μαύρα μικροσκοπικά στίγματα), ιδιαίτερα μετά από υγρό καιρό.
Το έλκος προκαλείται κυρίως από τά:
🔹 Valsa leucostoma (τηλεομορφή)
🔹 Cytospora leucostoma (αναμορφή)
Προσβάλλει πολλά πυρηνόκαρπα, κυρίως: ροδακινιά, βερικοκιά, νεκταρινιά, κερασιά, δαμασκηνιά.
Το παθογόνο είναι νεκροτροφικό: εγκαθίσταται μόνο μετά από τραύματα, παγετό, ηλιακά εγκαύματα, πληγές κλαδέματος ή εξασθενημένους ιστούς.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Το παθογόνο επιβιώνει στα έλκη του φλοιού και σε νεκρωμένους κλάδους.
🔹 Παράγει πυκνίδια τα οποία απελευθερώνουν κονίδια με τη βροχή ή την υγρασία.
🔹 Τα κονίδια διασπείρονται με:
🔸 βροχή, πιτσιλίσματα
🔸 εργαλεία κλαδέματος
🔸 έντομα
🔹 Η μόλυνση γίνεται αποκλειστικά από πληγές, όχι από υγιή ανέπαφα κύτταρα.
🔹 Το παθογόνο αναπτύσσεται ενεργά από φθινόπωρο ως άνοιξη, ιδιαίτερα τον χειμώνα που το δέντρο βρίσκεται σε καταπόνηση.
Συνθήκες ανάπτυξης - Το Valsa leucostoma ευνοείται από:
Κλιματικές συνθήκες
🔹 Υψηλή υγρασία
🔹 Συχνές βροχές
🔹 Ήπιοι έως ψυχροί χειμώνες
🔹 Θερμοκρασίες 5-25°C (άριστη περίπου 10-20°C)
Προδιαθεσικοί παράγοντες
🔹 Παγετοί και χαμηλές θερμοκρασίες ➨ προκαλούν ρωγμές στον φλοιό
🔹 Πληγές κλαδέματος / ηλιοκαύματα
🔹 Υπερβολικό φορτίο καρποφορίας (εξασθένιση ιστών)
🔹 Έλλειψη νερού ή θρεπτικών
🔹 Κακή στράγγιση
Επιδημιολογία:
🔹 Η ασθένεια είναι πολυετής και επανεμφανίζεται κάθε χρόνο από τα παλαιά έλκη.
🔹 Η μόλυνση πραγματοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους όταν υπάρχουν πληγές, αλλά κορυφώνεται φθινόπωρο-χειμώνα-πρώιμη άνοιξη.
🔹 Τα δέντρα που βρίσκονται σε καταπόνηση είναι σημαντικά πιο επιρρεπή.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
α) Απομάκρυνση & καταστροφή των προσβεβλημένων κλαδιών
🔹 Κλάδεμα 20-30 cm κάτω από το όριο του έλκους.
🔹 Άμεση καύση ή απομάκρυνση υπολειμμάτων.
β) Κλάδεμα αποκλειστικά σε ξηρό καιρό
🔹 Αποφυγή χειμερινού κλαδέματος σε υγρές περιόδους.
γ) Απολύμανση εργαλείων
🔹 Χλωρίνη 10% ή αλκοόλη 70%.
δ) Προστασία από παγετούς - ηλιοκαύματα
🔹 Ασπρίσματα κορμού.
🔹 Σωστή άρδευση για αποφυγή στρες.
ε) Καλή θρέψη
🔹 Επαρκές κάλιο και ασβέστιο ➨ ενισχύουν τη σκληρότητα του φλοιού.
🔹 Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
στ) Βελτίωση αερισμού κόμης
🔹 Κατάλληλο κλάδεμα και αποφυγή υπερβολικής πυκνότητας.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Σκευάσματα ενεργοποιούν των μηχανισμών άμυνας των φυτών
🔹 Η χημική προστασία είναι αυστηρά προληπτική, κυρίως στις πληγές.
🔹 Εφαρμογές χαλκού:
🔸 Μετά από κλάδεμα
🔸 Μετά από παγετό
🔸 Στο τέλος φθινοπώρου + στο φούσκωμα οφθαλμών: Χρησιμοποιούνται μόνο εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
