Εξώασκος - ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ
Ο Εξώασκος της αμυγδαλιάς είναι μυκητολογική ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τα ακραία, νεαρά φύλλα της αμυγδαλιάς την άνοιξη, προκαλώντας έντονες παραμορφώσεις και μείωση της ζωτικότητας του δέντρου. Ανήκει στο γένος Taphrina, με σημαντικότερο είδος το Taphrina deformans, αλλά και άλλα συγγενικά είδη (Taphrina spp.) μπορούν να συμμετέχουν.
Συμπτώματα:
Φύλλα:
🔹 Προσβάλλονται κυρίως τα ακραία νεαρά φύλλα λίγο μετά την έκπτυξη.
🔹 Τα φύλλα παραμορφώνονται έντονα, κατσαρώνουν, στρεβλώνονται και συχνά παίρνουν σχήμα «ασκού».
🔹 Εμφανίζουν πάχυνση και γίνονται δερματώδη στην αφή.
🔹 Ο χρωματισμός μεταβάλλεται: από ανοιχτοπράσινος ➨ κίτρινος ➨ κοκκινωπός ή πορτοκαλί.
🔹 Σε προχωρημένη προσβολή ολόκληρο το φύλλο νεκρώνεται και πέφτει πρόωρα, με αποτέλεσμα απογύμνωση των κλάδων.
Βλαστοί - οφθαλμοί:
🔹 Οι πολύ νεαροί βλαστοί μπορεί να εμφανίσουν πάχυνση και ελαφρά καμπύλωση, με μειωμένη επιμήκη ανάπτυξη.
🔹 Ορισμένοι οφθαλμοί δεν εκπτύσσονται κανονικά, ξηραίνονται ή παραμένουν ατροφικοί.
Παραγωγή - δέντρο:
🔹 Επανάληψη σοβαρών προσβολών για 2-3 χρόνια οδηγεί σε:
🔸 ελάττωση της βλάστησης,
🔸 εξασθένηση του δέντρου,
🔸 μείωση της καρποφορίας και μικρότερο μέγεθος καρπών.
Ο μύκητας Taphrina deformans είναι ασκομύκητας που αναπτύσσεται μεσοφυλλικά (ανάμεσα στα κύτταρα του φύλλου) και σχηματίζει ασκούς στην επιφάνεια των προσβεβλημένων ιστών.
Διαχειμάζει ως μυκήλιο ή ασκοσπόρια:
🔹 στα λέπυρα των οφθαλμών,
🔹 σε ρωγμές του φλοιού,
🔹 σε προσβεβλημένα μικρά κλαδιά.
🔹 Με την έναρξη της βλάστησης και υπό κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, τα ασκοσπόρια βλαστάνουν και μολύνουν τα νεαρά φύλλα.
Συνθήκες ανάπτυξης - επιδημιολογία:
🔹 Ο εξώασκος είναι τυπική ασθένεια δροσερής και υγρής άνοιξης.
🔹 Ευνοϊκή θερμοκρασία μολύνσεων: περίπου 8-16 °C.
🔹 Απαραίτητη παρατεταμένη διαβροχή των οφθαλμών και των νεαρών φύλλων από βροχή ή δυνατή δροσιά.
🔹 Οι μολύνσεις γίνονται μόνο σε πολύ νεαρά φύλλα, κατά την έκπτυξη. Όταν το φύλλο ωριμάσει, γίνεται ανθεκτικό.
🔹 Έτσι, λίγες βροχερές και δροσερές ημέρες στο στάδιο της διόγκωσης των οφθαλμών και της έναρξης της βλάστησης είναι αρκετές για έντονη επιδημία.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Κλάδεμα και αραίωμα της κόμης για καλύτερο αερισμό και γρηγορότερο στέγνωμα του φυλλώματος.
🔹 Απομάκρυνση έντονα προσβεβλημένων βλαστών (ιδίως των ακραίων) κατά το χειμερινό κλάδεμα.
🔹 Αποφυγή δημιουργίας υγρών «τσέπες» στον οπωρώνα (κακή αποστράγγιση, παγίδες κρύου αέρα).
🔹 Επιλογή λιγότερο ευαίσθητων ποικιλιών, όπου αυτό είναι δυνατό.
Τα καλλιεργητικά μέτρα μειώνουν το μολυσματικό δυναμικό, αλλά δεν αρκούν μόνα τους σε περιοχές με ιστορικό έντονων προσβολών - εκεί απαιτούνται και προληπτικοί ψεκασμοί.
Χημική προστασία (προληπτική):
🔹 Ο μύκητας μολύνει μόνο τα νεαρά φύλλα κατά την έκπτυξη, άρα οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται πριν τις μολύνσεις, όχι αφού εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Χρονικά σημεία-κλειδιά:
🔹 Τελικό στάδιο διόγκωσης οφθαλμών: Όταν οι οφθαλμοί έχουν διογκωθεί και αρχίζουν να «σπάνε», πριν φανεί η πράσινη κορυφή.
🔹 Επανάληψη μετά την πτώση των πετάλων, εφόσον οι καιρικές συνθήκες παραμένουν υγρές και δροσερές.
Χρησιμοποιούνται (ανάλογα με τις εγκρίσεις του κάθε σκευάσματος):
🔹 Χαλκούχα σκευάσματα (κυρίως για τον πρώτο, «χειμερινό» ψεκασμό).
🔹 Εξειδικευμένα οργανικά μυκητοκτόνα.
Συμπτώματα:
Φύλλα:
🔹 Προσβάλλονται κυρίως τα ακραία νεαρά φύλλα λίγο μετά την έκπτυξη.
🔹 Τα φύλλα παραμορφώνονται έντονα, κατσαρώνουν, στρεβλώνονται και συχνά παίρνουν σχήμα «ασκού».
🔹 Εμφανίζουν πάχυνση και γίνονται δερματώδη στην αφή.
🔹 Ο χρωματισμός μεταβάλλεται: από ανοιχτοπράσινος ➨ κίτρινος ➨ κοκκινωπός ή πορτοκαλί.
🔹 Σε προχωρημένη προσβολή ολόκληρο το φύλλο νεκρώνεται και πέφτει πρόωρα, με αποτέλεσμα απογύμνωση των κλάδων.
Βλαστοί - οφθαλμοί:
🔹 Οι πολύ νεαροί βλαστοί μπορεί να εμφανίσουν πάχυνση και ελαφρά καμπύλωση, με μειωμένη επιμήκη ανάπτυξη.
🔹 Ορισμένοι οφθαλμοί δεν εκπτύσσονται κανονικά, ξηραίνονται ή παραμένουν ατροφικοί.
Παραγωγή - δέντρο:
🔹 Επανάληψη σοβαρών προσβολών για 2-3 χρόνια οδηγεί σε:
🔸 ελάττωση της βλάστησης,
🔸 εξασθένηση του δέντρου,
🔸 μείωση της καρποφορίας και μικρότερο μέγεθος καρπών.
Ο μύκητας Taphrina deformans είναι ασκομύκητας που αναπτύσσεται μεσοφυλλικά (ανάμεσα στα κύτταρα του φύλλου) και σχηματίζει ασκούς στην επιφάνεια των προσβεβλημένων ιστών.
Διαχειμάζει ως μυκήλιο ή ασκοσπόρια:
🔹 στα λέπυρα των οφθαλμών,
🔹 σε ρωγμές του φλοιού,
🔹 σε προσβεβλημένα μικρά κλαδιά.
🔹 Με την έναρξη της βλάστησης και υπό κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, τα ασκοσπόρια βλαστάνουν και μολύνουν τα νεαρά φύλλα.
Συνθήκες ανάπτυξης - επιδημιολογία:
🔹 Ο εξώασκος είναι τυπική ασθένεια δροσερής και υγρής άνοιξης.
🔹 Ευνοϊκή θερμοκρασία μολύνσεων: περίπου 8-16 °C.
🔹 Απαραίτητη παρατεταμένη διαβροχή των οφθαλμών και των νεαρών φύλλων από βροχή ή δυνατή δροσιά.
🔹 Οι μολύνσεις γίνονται μόνο σε πολύ νεαρά φύλλα, κατά την έκπτυξη. Όταν το φύλλο ωριμάσει, γίνεται ανθεκτικό.
🔹 Έτσι, λίγες βροχερές και δροσερές ημέρες στο στάδιο της διόγκωσης των οφθαλμών και της έναρξης της βλάστησης είναι αρκετές για έντονη επιδημία.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Κλάδεμα και αραίωμα της κόμης για καλύτερο αερισμό και γρηγορότερο στέγνωμα του φυλλώματος.
🔹 Απομάκρυνση έντονα προσβεβλημένων βλαστών (ιδίως των ακραίων) κατά το χειμερινό κλάδεμα.
🔹 Αποφυγή δημιουργίας υγρών «τσέπες» στον οπωρώνα (κακή αποστράγγιση, παγίδες κρύου αέρα).
🔹 Επιλογή λιγότερο ευαίσθητων ποικιλιών, όπου αυτό είναι δυνατό.
Τα καλλιεργητικά μέτρα μειώνουν το μολυσματικό δυναμικό, αλλά δεν αρκούν μόνα τους σε περιοχές με ιστορικό έντονων προσβολών - εκεί απαιτούνται και προληπτικοί ψεκασμοί.
Χημική προστασία (προληπτική):
🔹 Ο μύκητας μολύνει μόνο τα νεαρά φύλλα κατά την έκπτυξη, άρα οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται πριν τις μολύνσεις, όχι αφού εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Χρονικά σημεία-κλειδιά:
🔹 Τελικό στάδιο διόγκωσης οφθαλμών: Όταν οι οφθαλμοί έχουν διογκωθεί και αρχίζουν να «σπάνε», πριν φανεί η πράσινη κορυφή.
🔹 Επανάληψη μετά την πτώση των πετάλων, εφόσον οι καιρικές συνθήκες παραμένουν υγρές και δροσερές.
Χρησιμοποιούνται (ανάλογα με τις εγκρίσεις του κάθε σκευάσματος):
🔹 Χαλκούχα σκευάσματα (κυρίως για τον πρώτο, «χειμερινό» ψεκασμό).
🔹 Εξειδικευμένα οργανικά μυκητοκτόνα.
