Σεπτορίωση - ΑΝΙΘΟΣ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Συμπτώματα:
🔹 Φύλλα:
🔸 Εμφάνιση μικρών, στρογγυλών έως επιμήκων καστανών κηλίδων με κιτρινωπό περιθώριο.
🔸 Οι κηλίδες συχνά συγχωνεύονται, προκαλώντας εκτεταμένες νεκρώσεις.
🔸 Σε προχωρημένο στάδιο, τα φύλλα ξεραίνονται και το φυτό χάνει τη φωτοσυνθετική του ικανότητα.
🔹 Βλαστοί / ανθικά μέρη:
🔸 Εμφανίζονται μικρές, βυθισμένες καστανές περιοχές που μπορεί να οδηγήσουν σε ξήρανση ανθοταξιών.
🔹 Οι Μικρές μαύρες κηλίδές έχουν Πυκνίδια (pycnidia) στο κέντρο - χαρακτηριστικό γνώρισμα της Σεπτοριωσης.
Συνθήκες ανάπτυξης:
🔹 Υψηλή σχετική υγρασία (>90%) και μέτριες θερμοκρασίες (18-25 °C).
🔹 Πυκνή βλάστηση και παρατεταμένη διαβροχή των φύλλων.
🔹 Ευνοείται από δροσιά ή βροχή και συνεχή άρδευση με εκτοξευτήρες.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Ο μύκητας επιβιώνει στα φυτικά υπολείμματα ή στους σπόρους.
🔹 Μεταδίδεται με σταγονίδια νερού, άνεμο ή μόλυνση σπόρων.
🔹 Η μόλυνση ξεκινά από παλιά φύλλα και προχωρά προς τα νεότερα.
🔹 Οι πυκνίδες απελευθερώνουν πυκνιδιοσπόρια που μεταφέρονται με το νερό.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Απομάκρυνση υπολειμμάτων καλλιέργειας μετά τη συγκομιδή.
🔹 Αμειψισπορά 2-3 ετών με μη ξενιστές (π.χ. σιτηρά).
🔹 Αποφυγή διαβροχής των φύλλων με υπέργειο πότισμα.
🔹 Καλή κυκλοφορία αέρα με αραιή φύτευση.
🔹 Χρήση υγιών / απολυμασμένων σπόρων.
Βιολογικός και χημικός έλεγχος:
🔹 Προλιπτική εφαρμογή Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis και Gliocladium spp. μειώνουν τη βλαστικότητα των πυκνιδίων.
🔹 Εναλλαγή μυκητοκτόνων επαφής (π.χ. χαλκούχα) με χημικά, όπου επιτρέπεται:
Διαφορετικά συμπτόματα και διάγνωση: Σεπτόρια, Αλτερνάρια, Κερκόσπορα:
🔹 Φύλλα:
🔸 Εμφάνιση μικρών, στρογγυλών έως επιμήκων καστανών κηλίδων με κιτρινωπό περιθώριο.
🔸 Οι κηλίδες συχνά συγχωνεύονται, προκαλώντας εκτεταμένες νεκρώσεις.
🔸 Σε προχωρημένο στάδιο, τα φύλλα ξεραίνονται και το φυτό χάνει τη φωτοσυνθετική του ικανότητα.
🔹 Βλαστοί / ανθικά μέρη:
🔸 Εμφανίζονται μικρές, βυθισμένες καστανές περιοχές που μπορεί να οδηγήσουν σε ξήρανση ανθοταξιών.
🔹 Οι Μικρές μαύρες κηλίδές έχουν Πυκνίδια (pycnidia) στο κέντρο - χαρακτηριστικό γνώρισμα της Σεπτοριωσης.
Συνθήκες ανάπτυξης:
🔹 Υψηλή σχετική υγρασία (>90%) και μέτριες θερμοκρασίες (18-25 °C).
🔹 Πυκνή βλάστηση και παρατεταμένη διαβροχή των φύλλων.
🔹 Ευνοείται από δροσιά ή βροχή και συνεχή άρδευση με εκτοξευτήρες.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Ο μύκητας επιβιώνει στα φυτικά υπολείμματα ή στους σπόρους.
🔹 Μεταδίδεται με σταγονίδια νερού, άνεμο ή μόλυνση σπόρων.
🔹 Η μόλυνση ξεκινά από παλιά φύλλα και προχωρά προς τα νεότερα.
🔹 Οι πυκνίδες απελευθερώνουν πυκνιδιοσπόρια που μεταφέρονται με το νερό.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Απομάκρυνση υπολειμμάτων καλλιέργειας μετά τη συγκομιδή.
🔹 Αμειψισπορά 2-3 ετών με μη ξενιστές (π.χ. σιτηρά).
🔹 Αποφυγή διαβροχής των φύλλων με υπέργειο πότισμα.
🔹 Καλή κυκλοφορία αέρα με αραιή φύτευση.
🔹 Χρήση υγιών / απολυμασμένων σπόρων.
Βιολογικός και χημικός έλεγχος:
🔹 Προλιπτική εφαρμογή Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis και Gliocladium spp. μειώνουν τη βλαστικότητα των πυκνιδίων.
🔹 Εναλλαγή μυκητοκτόνων επαφής (π.χ. χαλκούχα) με χημικά, όπου επιτρέπεται:
Διαφορετικά συμπτόματα και διάγνωση: Σεπτόρια, Αλτερνάρια, Κερκόσπορα:
| Χαρακτηριστικό | Σεπτόρια (Septoria spp.) | Αλτερνάρια (Alternaria spp.) | Κερκόσπορα (Cercospora spp.) |
|---|---|---|---|
| Μορφή κηλίδων | Μικρές, στρογγυλές-επιμήκεις, καστανές με κιτρινωπό περιθώριο | Κυκλικές-ελλειπτικές με ομόκεντρους δακτυλίους (“στόχος”) | Επιμήκεις/ακανόνιστες, γκριζωπές έως καστανές με καθαρό περίγραμμα |
| Δομές στο κέντρο | Συχνά μαύρα πυκνίδια (πολλά μικρά “στίγματα”) | Όχι πυκνίδια· σκούρα κονίδια/εξάνθηση σε υγρασία | Όχι πυκνίδια· λεπτή γκριζόλευκη εξάνθηση στην κάτω επιφάνεια |
| Χρώμα & ζώνες | Ομοιόμορφα καστανές, χωρίς δακτυλίους | Σκούρες ζώνες με ομόκεντρη διαβάθμιση (target spot) | Γκρι-σταχτί κέντρο με καστανό περιθώριο, συχνά χλωρωτική αύρα |
| Θέση/ηλικία φύλλων | Ξεκινά σε παλαιότερα φύλλα, επεκτείνεται προς νεότερα | Σε φύλλα κάθε ηλικίας, έντονα σε καταπονημένους ιστούς | Συχνότερα σε μεσαία-παλαιότερα φύλλα, κατά μήκος νευρώσεων |
| Σποριοφορία | Πυκνίδια που εκχέουν υαλώδη σπορία (σε υγρασία) | Σκούρα κονίδια σε αλυσίδες, εύκολα αερομεταφερόμενα | Κονιδιοφόροι στην κάτω επιφάνεια (λεπτή “πούδρα”) |
| Καιρικές συνθήκες | Υψηλή υγρασία, 18-25 °C, παρατεταμένη διαβροχή | Υγρασία + 20-28 °C· έξαρση μετά από στρες/τραυματισμό | Υγρασία/δροσιά, 20-27 °C, κακός αερισμός |
| Διακριτικό γνώρισμα | Μαύρα πυκνίδια μέσα στις κηλίδες | Ομόκεντροι δακτύλιοι “στόχου” | Επιμήκεις γκριζωπές κηλίδες με γκριζόλευκη εξάνθηση κάτω |
| Εξέλιξη βλάβης | Συγχώνευση μικρών κηλίδων ➨ ξήρανση φύλλου | Ταχεία διόγκωση κηλίδων ➨ νεκρώσεις/τρυπήματα | Επιμήκης επέκταση κατά μήκος νευρώσεων ➨ μεγάλα νεκρωτικά τμήματα |
