Ασκοχύτωση
Πληροφορίες για τo παθογόνο Ασκοχύτωση
Παθογόνα: Ascochyta pisi Lib., Mycosphaerella pinodes, Ascochyta hortorum (Speg.) Sacc., Ascochyta fabae Speg., Mycosphaerella rabiei Kovachevski
Όλα ανήκουν στους Ασκομύκητες (Ascomycota), παράγοντας πυκνίδια (pycnidia) με Κονίδια (conidia) για τη δευτερογενή εξάπλωση και περιθήκια (pseudothecia) για τη σεξουαλική φάση.
Συμπτώματα:
🔹 Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε φύλλα, βλαστούς, λοβούς και σπόρους:
🔹 Φύλλα: μικρές, κυκλικές έως ακανόνιστες καφέ-γκριζωπές κηλίδες με σκούρο περιθώριο. Στο κέντρο συχνά διακρίνονται μαύρα πυκνίδια (μικρές τελείες).
🔹 Βλαστοί: ελκώδεις αλλοιώσεις, που προκαλούν σπάσιμο ή αποξήρανση βλαστών.
🔹 Λοβοί: επιφανειακές νεκρωτικές κηλίδες∙ αν μολυνθούν ανώριμοι λοβοί, οι σπόροι παραμορφώνονται ή φέρουν νεκρωτικές κηλίδες.
🔹 Σπόροι: φέρουν καφέ-μαύρες νεκρωτικές περιοχές, είναι συχνά μολυσμένοι εσωτερικά, αποτελώντας πηγή πρωτογενούς μόλυνσης την επόμενη χρονιά.
Η ασθένεια προκαλεί:
🔹 Μείωση βλαστικότητας,
🔹 Καχεξία,
🔹 Πρόωρη ξήρανση φυλλώματος,
🔹 Μείωση απόδοσης και ποιότητας σπόρων.
Συνθήκες ανάπτυξης:
🔹 Η ανάπτυξη και εξάπλωση των Ascochyta spp. ευνοείται από
🔸 Υψηλή σχετική υγρασία (≥ 90%) και συνεχή διαβροχή φυλλώματος για >10 ώρες,
🔸 Θερμοκρασίες 15-25°C,
🔸 Πυκνή βλάστηση ή αερισμό μειωμένο,
🔸 Επαναλαμβανόμενες βροχοπτώσεις ή άρδευση με καταιονισμό,
🔸 Εναλλαγή θερμών - ψυχρών ημερών (δροσιά).
🔹 Οι πρωτογενείς μολύνσεις προέρχονται από μολυσμένους σπόρους ή φυτικά υπολείμματα. Τα πυκνίδια και περιθήκια παραμένουν στο έδαφος για >2 έτη.
Βιολογία παθογόνου:
🔹 Τα Ascochyta και Mycosphaerella έχουν ατελή και τέλεια μορφή (πλειομορφισμός).
🔹 Οι κονιδιοφορίες απελευθερώνουν πυκνιοσπόρια τα οποία μεταφέρονται με σταγονίδια βροχής ή άνεμο.
🔹 Οι μολυσμένοι σπόροι αποτελούν κύρια πηγή πρωτογενούς μόλυνσης σε νέες φυτεύσεις.
🔹 Η σεξουαλική φάση (περιθήκια) παράγει ασκοσπόρια που επιτρέπουν υπερχειμερινή επιβίωση και μακροχρόνια επιμονή στο έδαφος.
| Καλλιέργεια | Είδος παθογόνου | Συμπτώματα |
|---|---|---|
| Μπιζέλι (Pisum sativum) | Ascochyta pisi, Mycosphaerella pinodes | Κηλίδες σε φύλλα και λοβούς, μαύρα πυκνίδια στο κέντρο, σπόροι με νεκρωτικά στίγματα και μειωμένη βλαστικότητα. |
| Φακή (Lens culinaris) | Ascochyta lentis | Μεγάλες, γκριζοκαφέ κηλίδες στα φύλλα με σκοτεινό περίγραμμα· συχνά συνένωση και εκτεταμένη φυλλόπτωση. |
| Ρεβίθι (Cicer arietinum) | Mycosphaerella rabiei | Καφετί έως μαύρες κηλίδες σε φύλλα, βλαστούς και λοβούς· προκαλεί ταχεία ξήρανση και σπάσιμο βλαστών. |
| Κουκιά (Vicia faba) | Ascochyta fabae | Ελκώδεις νεκρώσεις σε φύλλα και λοβούς· αποχρωματισμός και παραμόρφωση σπόρων· έντονη φυλλόπτωση. |
| Φασόλι (Phaseolus vulgaris) | Ascochyta phaseolorum (σπάνιο) | Μικρές κυκλικές κηλίδες σε φύλλα, κυρίως σε ψυχρές και υγρές συνθήκες· περιορισμένη σημασία. |
Εξάπλωση και επιβίωση:
🔹 Το παθογόνο παραμένει στα υπολείμματα και στους σπόρους για >2 χρόνια.
🔹 Μεταδίδεται μηχανικά (με εργαλεία, νερό άρδευσης, βροχή, σπόρους).
🔹 Οι κονίδιοι μεταφέρονται σε μικρές αποστάσεις με σταγονίδια.
🔹 Οι ασκοσπόροι (σεξουαλική φάση) συμβάλλουν στη μακρινή διασπορά.
