Ευτυπιωση - ΚΑΡΥΔΙΑ

Ο μύκητας Eutypa lata ανήκει στην οικογένεια Diatrypaceae (Ascomycota).
Είναι γνωστός κυρίως ως παθογόνο του ξύλου που προκαλεί την ασθένεια Eutypa dieback, προκαλώντας αποσύνθεση του ξύλου, ιδιαίτερα σε παλαιότερα ή πληγωμένα δέντρα.

Συμπτώματα:
🔹 Εξωτερικά συμπτώματα
      🔸 Προοδευτική ξήρανση βραχιόνων ή κλάδων, που ξεκινά από ένα σημείο και επεκτείνεται προς την περιφέρεια του δέντρου.
      🔸 Μειωμένη βλάστηση και κοντά μεσογονάτια διαστήματα στα νέα βλαστάρια.
      🔸 Ανομοιόμορφη έκπτυξη οφθαλμών, συχνά με μικρότερα και χλωρωτικά φύλλα.
      🔸 Σε προχωρημένο στάδιο, ολική νέκρωση κλάδων και τμημάτων της κόμης.
🔹 Εσωτερικά συμπτώματα
      🔸 Σε εγκάρσια τομή προσβεβλημένου ξύλου παρατηρείται τριγωνική ή σφηνοειδής νεκρωμένη περιοχή, με καφέ έως γκρι αποχρωματισμό.
      🔸 Το νεκρωμένο τμήμα είναι σκληρό και ξηρό, χωρίς οσμή σήψης.
      🔸 Η μετάβαση μεταξύ υγιούς και προσβεβλημένου ιστού είναι καθαρά οριοθετημένη.
      🔸 Σε προχωρημένες περιπτώσεις, εμφανίζονται ρωγμές ή εξογκώματα (καρκινώματα) στον φλοιό.
🔹 Στον φλοιό
      🔸 Εμφανίζονται ρωγμές και ανωμαλίες στον κορμό ή στους βραχίονες, όπου ο μύκητας διεισδύει από πληγές (κυρίως κλαδέματα).
      🔸 Κάτω από τον φλοιό, ο καμβιακός ιστός είναι καφέ και νεκρωμένος.

Συνθήκες ανάπτυξης και εξάπλωσης:
🔹 Θερμοκρασία ανάπτυξης: 18–28 °C (όρια 8–32 °C)
🔹 Υγρασία: Υγρές περίοδοι, βροχές μετά το κλάδεμα
🔹 Τρόπος μόλυνσης: Μέσω πληγών κλαδέματος ή ρωγμών
🔹 Διασπορά: Ασκοσπόρια μέσω ανέμου ή βροχής
🔹 Περίοδος μολύνσεων: Χειμώνας – άνοιξη (υγρές εποχές)
🔹 Ο μύκητας εισέρχεται μέσα από φρέσκες πληγές, ιδιαίτερα μετά από βροχή ή υψηλή υγρασία.
🔹 Οι ασκοί και τα ασκοσπόρια παράγονται σε παλαιά νεκρωμένα κλαδιά ή σε σκληρές καρκινικές επιφάνειες, από όπου απελευθερώνονται και μεταφέρονται με τον άνεμο.

Βιολογία του παθογόνου:
🔹 Αναπτύσσεται βραδέως μέσα στο ξύλο, προκαλώντας χρόνιες προσβολές.
🔹 Η εξέλιξη των συμπτωμάτων μπορεί να καθυστερήσει 1–3 χρόνια μετά τη μόλυνση.
🔹 Ο μύκητας σχηματίζει περιθήκια (perithecia) πάνω σε νεκρό ξύλο, όπου παράγονται ασκοσπόρια.
🔹 Οι μολύνσεις γίνονται όταν οι ασκοσπόρια έρχονται σε επαφή με φρέσκες πληγές από κλάδεμα, παγετό ή μηχανικές βλάβες.

Παράγοντες που προδιαθέτουν την προσβολή:
🔹 Κλαδέματα σε υγρές περιόδους.
🔹 Παρουσία νεκρού ξύλου στο δενδροκομείο (πηγή ασκοσπορίων).
🔹 Κακή αποστράγγιση ή πληγές λόγω παγετού/μηχανημάτων.
🔹 Ηλικιωμένα δέντρα ή παραμελημένα κλαδιά.

Καλλιεργητικά μέτρα Αντιμετώπισης:
🔹 Αποφυγή κλαδεμάτων σε υγρό καιρό, προτίμηση σε ξηρές, ηλιόλουστες ημέρες.
🔹 Απολύμανση εργαλείων κλαδέματος μετά από κάθε δέντρο.
🔹 Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων κλάδων ή τμημάτων (με κάψιμο ή απομάκρυνση).
🔹 Κάλυψη πληγών με πάστα προστασίας ή χαλκούχα σκευάσματα αμέσως μετά το κλάδεμα.
🔹 Απομάκρυνση παλαιού ξύλου και ξηρών βραχιόνων που λειτουργούν ως δεξαμενή μολύσματος.

Χημική / Βιολογική προστασία:
🔹 Εφαρμογή χαλκούχων ή φαινυλοπυρρολικών σκευασμάτων στις πληγές μετά από κλάδεμα.
🔹 Χρήση Trichoderma spp. ως ανταγωνιστικού παράγοντα σε πληγές κλαδέματος (εγκεκριμένη μέθοδος σε πολλές δενδρώδεις καλλιέργειες).
🔹 Διατήρηση καλής φυτοϋγείας: σωστή λίπανση, αποφυγή στρες και ισορροπημένη υγρασία.