Πύθιο - ΑΓΓΟΥΡΙ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Οι Προσβολές λαιμού, ριζών και καρπών του αγγουριού από Pythium spp. (Αδρομυκητολογικές σηψιρριζίες) οφείλονται σε είδη του γένους Pythium (κυρίως P. aphanidermatum, P. ultimum, P. debaryanum), τα οποία ανήκουν στους Ωομύκητες (Oomycetes) και όχι στους πραγματικούς μύκητες.
Αποτελούν τυπικά παθογόνα εδάφους και είναι υπεύθυνα για σήψη των σποροφύτων, καθώς και για σήψεις λαιμού και ριζών σε αναπτυγμένα φυτά.
Οι οργανισμοί αυτοί είναι σαπροφυτικοί σε υγιές έδαφος, αλλά γίνονται παθογόνοι υπό υπερβολική υγρασία και χαμηλό αερισμό.
Συμπτώματα:
Στο στάδιο φυτρώματος (προαναδυτική σήψη):
🔹 Οι σπόροι σαπίζουν πριν φυτρώσουν και διαλύονται σε υδαρή μάζα.
🔹 Εμφανίζονται κενά στα σπορεία ή στους δίσκους σποράς, καθώς οι σπόροι δεν αναπτύσσονται.
Στο στάδιο νεαρών φυταρίων (μεταναδυτική σήψη):
🔹 Στο υποκοτύλιο, κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, εμφανίζεται σκούρα, υδαρής, μαλακή περιοχή.
🔹 Ο ιστοί μαλακώνουν, συρρικνώνονται, και το φυτό καταρρέει (“damping off”).
🔹 Η σήψη προχωρά προς τη ρίζα, οδηγώντας σε ολική ξήρανση.
🔹 Όταν επικρατεί υγρασία, στην περιοχή της προσβολής σχηματίζεται λευκή βαμβακώδης εξάνθηση από σποριάγγεια και υφές.
Σε αναπτυγμένα φυτά:
🔹 Εμφανίζεται απότομη μάρανση κατά τις θερμές ώρες, χωρίς εμφανή εξωτερική αιτία.
🔹 Παρατηρείται σήψη του λαιμού ή των κύριων ριζών, με υδαρή, σκουρόχρωμη αλλοίωση των ιστών.
🔹 Ο βλαστός συρρικνώνεται και τελικά ξηραίνεται.
🔹 Οι ρίζες αποκτούν καφετί απόχρωση, χάνουν τη λειτουργία απορρόφησης και αποσυντίθενται.
Στους καρπούς:
🔹 Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, μπορεί να εμφανιστεί σήψη στη βάση ή επαφή του καρπού με το έδαφος, με υδαρή αλλοίωση και λευκή εξάνθηση.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
🔹 Θερμοκρασία εδάφους: 20-35 °C (άριστη 25-30 °C για P. aphanidermatum)
🔹 Υγρασία: Κορεσμένο ή πολύ υγρό έδαφος
🔹 Οξυγόνωση: Περιορισμένος αερισμός ευνοεί τη σήψη
🔹 Επώαση: 2-4 ημέρες
🔹 pH εδάφους: 6-8 (ουδέτερο έως ελαφρά αλκαλικό)
Ο Pythium αναπτύσσεται σε κορεσμένα εδάφη με θερμοκρασίες μέτριες έως υψηλές, προκαλώντας επιδημικές απώλειες σε θερμοκήπια.
Η ασθένεια μεταδίδεται με το νερό άρδευσης, το χώμα, τα εργαλεία ή τα φυτάρια.
Η παρουσία οργανικών υπολειμμάτων και ανεπαρκούς στράγγισης αυξάνει τη μολυσματική πίεση.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Επιβίωση: Τα Pythium spp. επιβιώνουν στο έδαφος ως ωοσπόρια (ανθεκτικά σπόρια) για πολλά έτη.
🔹 Βλάστηση: Με παρουσία νερού, τα ωοσπόρια βλαστάνουν και σχηματίζουν σποριάγγεια, τα οποία παράγουν ζωοσπόρια (κινητά σπόρια).
🔹 Μόλυνση: Τα ζωοσπόρια κινούνται στο νερό, εντοπίζουν ρίζες ή σπόρους και εισέρχονται μέσω φυσικών ανοιγμάτων ή τραυμάτων.
🔹 Αποικισμός: Το μυκήλιο εξαπλώνεται στα κύτταρα του φλοιού και της ρίζας προκαλώντας καταστροφή των αγγείων.
🔹 Αναπαραγωγή: Στους νεκρούς ιστούς σχηματίζονται νέα ωοσπόρια, που επιστρέφουν στο έδαφος.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Χρήση υγιών σποροφύτων από απολυμασμένα υποστρώματα.
🔹 Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων φυτών.
🔹 Αποφυγή υπερβολικής υγρασίας και συνεχούς διαβροχής.
🔹 Καλή αποστράγγιση εδάφους ή υποστρώματος.
🔹 Ρύθμιση ποτισμάτων ώστε να αποφεύγεται ο κορεσμός.
🔹 Προσθήκη άμμου και οργανικής ουσίας για βελτίωση αερισμού και στράγγισης.
🔹 Απολύμανση σπορείων, εργαλείων και περιεκτών.
🔹 Ηλιοαπολύμανση πριν από νέες φυτεύσεις σε περιοχές με ιστορικό προσβολών.
Χημική και βιολογική αντιμετώπιση:
🔹 Η καλύτερη καταπολέμηση είναι η προληπτική, όταν η μόλυνση έχει εγκατασταθεί, τα αποτελέσματα είναι περιορισμένα.
🔹 Η χρήση βιολογικών παραγόντων εδάφους (όπως Trichoderma spp. ή Pythium oligandrum) συμβάλλει σημαντικά στη σταθεροποίηση της μικροχλωρίδας και στη μείωση του παθογόνου πληθυσμού.
Αποτελούν τυπικά παθογόνα εδάφους και είναι υπεύθυνα για σήψη των σποροφύτων, καθώς και για σήψεις λαιμού και ριζών σε αναπτυγμένα φυτά.
Οι οργανισμοί αυτοί είναι σαπροφυτικοί σε υγιές έδαφος, αλλά γίνονται παθογόνοι υπό υπερβολική υγρασία και χαμηλό αερισμό.
Συμπτώματα:
Στο στάδιο φυτρώματος (προαναδυτική σήψη):
🔹 Οι σπόροι σαπίζουν πριν φυτρώσουν και διαλύονται σε υδαρή μάζα.
🔹 Εμφανίζονται κενά στα σπορεία ή στους δίσκους σποράς, καθώς οι σπόροι δεν αναπτύσσονται.
Στο στάδιο νεαρών φυταρίων (μεταναδυτική σήψη):
🔹 Στο υποκοτύλιο, κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, εμφανίζεται σκούρα, υδαρής, μαλακή περιοχή.
🔹 Ο ιστοί μαλακώνουν, συρρικνώνονται, και το φυτό καταρρέει (“damping off”).
🔹 Η σήψη προχωρά προς τη ρίζα, οδηγώντας σε ολική ξήρανση.
🔹 Όταν επικρατεί υγρασία, στην περιοχή της προσβολής σχηματίζεται λευκή βαμβακώδης εξάνθηση από σποριάγγεια και υφές.
Σε αναπτυγμένα φυτά:
🔹 Εμφανίζεται απότομη μάρανση κατά τις θερμές ώρες, χωρίς εμφανή εξωτερική αιτία.
🔹 Παρατηρείται σήψη του λαιμού ή των κύριων ριζών, με υδαρή, σκουρόχρωμη αλλοίωση των ιστών.
🔹 Ο βλαστός συρρικνώνεται και τελικά ξηραίνεται.
🔹 Οι ρίζες αποκτούν καφετί απόχρωση, χάνουν τη λειτουργία απορρόφησης και αποσυντίθενται.
Στους καρπούς:
🔹 Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, μπορεί να εμφανιστεί σήψη στη βάση ή επαφή του καρπού με το έδαφος, με υδαρή αλλοίωση και λευκή εξάνθηση.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
🔹 Θερμοκρασία εδάφους: 20-35 °C (άριστη 25-30 °C για P. aphanidermatum)
🔹 Υγρασία: Κορεσμένο ή πολύ υγρό έδαφος
🔹 Οξυγόνωση: Περιορισμένος αερισμός ευνοεί τη σήψη
🔹 Επώαση: 2-4 ημέρες
🔹 pH εδάφους: 6-8 (ουδέτερο έως ελαφρά αλκαλικό)
Ο Pythium αναπτύσσεται σε κορεσμένα εδάφη με θερμοκρασίες μέτριες έως υψηλές, προκαλώντας επιδημικές απώλειες σε θερμοκήπια.
Η ασθένεια μεταδίδεται με το νερό άρδευσης, το χώμα, τα εργαλεία ή τα φυτάρια.
Η παρουσία οργανικών υπολειμμάτων και ανεπαρκούς στράγγισης αυξάνει τη μολυσματική πίεση.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Επιβίωση: Τα Pythium spp. επιβιώνουν στο έδαφος ως ωοσπόρια (ανθεκτικά σπόρια) για πολλά έτη.
🔹 Βλάστηση: Με παρουσία νερού, τα ωοσπόρια βλαστάνουν και σχηματίζουν σποριάγγεια, τα οποία παράγουν ζωοσπόρια (κινητά σπόρια).
🔹 Μόλυνση: Τα ζωοσπόρια κινούνται στο νερό, εντοπίζουν ρίζες ή σπόρους και εισέρχονται μέσω φυσικών ανοιγμάτων ή τραυμάτων.
🔹 Αποικισμός: Το μυκήλιο εξαπλώνεται στα κύτταρα του φλοιού και της ρίζας προκαλώντας καταστροφή των αγγείων.
🔹 Αναπαραγωγή: Στους νεκρούς ιστούς σχηματίζονται νέα ωοσπόρια, που επιστρέφουν στο έδαφος.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Χρήση υγιών σποροφύτων από απολυμασμένα υποστρώματα.
🔹 Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων φυτών.
🔹 Αποφυγή υπερβολικής υγρασίας και συνεχούς διαβροχής.
🔹 Καλή αποστράγγιση εδάφους ή υποστρώματος.
🔹 Ρύθμιση ποτισμάτων ώστε να αποφεύγεται ο κορεσμός.
🔹 Προσθήκη άμμου και οργανικής ουσίας για βελτίωση αερισμού και στράγγισης.
🔹 Απολύμανση σπορείων, εργαλείων και περιεκτών.
🔹 Ηλιοαπολύμανση πριν από νέες φυτεύσεις σε περιοχές με ιστορικό προσβολών.
Χημική και βιολογική αντιμετώπιση:
🔹 Η καλύτερη καταπολέμηση είναι η προληπτική, όταν η μόλυνση έχει εγκατασταθεί, τα αποτελέσματα είναι περιορισμένα.
🔹 Η χρήση βιολογικών παραγόντων εδάφους (όπως Trichoderma spp. ή Pythium oligandrum) συμβάλλει σημαντικά στη σταθεροποίηση της μικροχλωρίδας και στη μείωση του παθογόνου πληθυσμού.
