Ισκα - ΑΜΠΕΛΙ: Επιτραπέζιες Ποικιλίες
Η Ίσκα (Stereum hirsutum, Βασιδιομύκητας, τάξη Aphyllophorales, οικογένεια Stereaceae) αποτελεί μία από τις πλέον καταστρεπτικές ξυλοπάθειες της αμπέλου διεθνώς. Προκαλεί προοδευτική αποσύνθεση του ξύλου, μείωση της ζωτικότητας, απότομες καταρρεύσεις βραχιόνων και σταδιακή παρακμή των πρέμνων. Η ασθένεια έχει χρόνια εξέλιξη, με συμπτώματα που συχνά εκδηλώνονται αρκετά χρόνια μετά την αρχική μόλυνση.
Συμπτώματα
1. Ξύλο - Εσωτερικά συμπτώματα (διαγνωστικά)
Σε εγκάρσια τομή παρατηρούνται
🔹 Σκούρες νεκρώσεις του ξύλου, κυρίως στον περινεύρειο ιστό.
🔹 Μαύρη γραμμή που οριοθετεί τη νεκρωμένη ζώνη.
🔹 Σπογγώδης, λευκός ή κιτρινωπός αποσυντεθειμένος ιστός στο κέντρο (white rot).
🔹 Αυτός ο τυπικός συνδυασμός («μαύρη γραμμή - λευκή σήψη») είναι χαρακτηριστικός της ESCA.
2. Φύλλα-Τοξικά συμπτώματα («τίγρης»)
Τα συμπτώματα οφείλονται σε φυτότοξινες που παράγουν οι μύκητες μέσα στο αγγειακό σύστημα
🔹 Χλωρωτικά στίγματα σε λευκές ποικιλίες.
🔹 Κοκκινοκαστανά στίγματα σε ερυθρές ποικιλίες.
🔹 Νεκρωτικές ζώνες ανάμεσα στα νεύρα.
🔹 Πρόωρη φυλλόπτωση και μείωση της φωτοσύνθεσης.
3. Βλαστοί - Ξήρανση και παρακμή
🔹 Μειωμένη ζωτικότητα και ασθενική ανάπτυξη.
🔹 Καχεκτικοί βλαστοί με μικρά μεσογονάτια.
🔹 Απότομη κατάρρευση βραχιόνων (apoplexy) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σε θερμικό στρες.
Κύκλος της ασθένειας:
Η ESCA είναι πολυπαραγοντική ασθένεια με συμμετοχή πολλών μυκήτων
1. Πρωτογενείς μύκητες (προδρόμοι ξυλοσήψεων)
🔹 Eutypa lata
🔹 Phaeomoniella chlamydospora
🔹 Phaeoacremonium spp.
Αποδομούν κυτταρίνη-ημικυτταρίνη και προετοιμάζουν τον ξυλώδη ιστό.
2. Κύριος παράγοντας της λευκής σήψης
🔹 Stereum hirsutum
Εγκαθίσταται σε προαποδομημένο ξύλο και προκαλεί εκτεταμένη λευκή σήψη.
3. Είσοδος - Πηγές μόλυνσης
🔹 Μεγάλες τομές κλαδέματος
🔹 Τραυματισμοί
🔹 Προσβεβλημένο ξυλώδες υλικό
🔹 Διάδοση με άνεμο (σπόρια)
Ο μύκητας επιβιώνει για χρόνια μέσα στον νεκρό ιστό σε μορφή ενδοκονιδίων, μακροκονιδίων και σκληρωτίων.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Αφαίρεση και καύση όλων των προσβεβλημένων τμημάτων.
🔹 Αποφυγή μεγάλων τομών - ιδίως σε υγρές περιόδους.
🔹 Χρήση ειδικών παστών/επικαλύψεων σε όλες τις μεγάλες τομές.
🔹 Κλάδεμα σε ξηρές ημέρες.
Χημική προστασία:
🔹 Σε αμπελώνες με ιστορικό ESCA:
🔹 Προστατευτικοί ψεκασμοί σε τομές κλαδέματος με κατάλληλα μυκητοκτόνα.
🔹 Επικαλύψεις τομών με χαλκούχα ή βιολογικά σκευάσματα.
Υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό:
🔹 Εξαιρετικά κρίσιμο μέτρο, καθώς οι περισσότεροι μύκητες ESCA είναι φορείς σπορείου σε φυτώρια.
Συμπτώματα
1. Ξύλο - Εσωτερικά συμπτώματα (διαγνωστικά)
Σε εγκάρσια τομή παρατηρούνται
🔹 Σκούρες νεκρώσεις του ξύλου, κυρίως στον περινεύρειο ιστό.
🔹 Μαύρη γραμμή που οριοθετεί τη νεκρωμένη ζώνη.
🔹 Σπογγώδης, λευκός ή κιτρινωπός αποσυντεθειμένος ιστός στο κέντρο (white rot).
🔹 Αυτός ο τυπικός συνδυασμός («μαύρη γραμμή - λευκή σήψη») είναι χαρακτηριστικός της ESCA.
2. Φύλλα-Τοξικά συμπτώματα («τίγρης»)
Τα συμπτώματα οφείλονται σε φυτότοξινες που παράγουν οι μύκητες μέσα στο αγγειακό σύστημα
🔹 Χλωρωτικά στίγματα σε λευκές ποικιλίες.
🔹 Κοκκινοκαστανά στίγματα σε ερυθρές ποικιλίες.
🔹 Νεκρωτικές ζώνες ανάμεσα στα νεύρα.
🔹 Πρόωρη φυλλόπτωση και μείωση της φωτοσύνθεσης.
3. Βλαστοί - Ξήρανση και παρακμή
🔹 Μειωμένη ζωτικότητα και ασθενική ανάπτυξη.
🔹 Καχεκτικοί βλαστοί με μικρά μεσογονάτια.
🔹 Απότομη κατάρρευση βραχιόνων (apoplexy) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σε θερμικό στρες.
Κύκλος της ασθένειας:
Η ESCA είναι πολυπαραγοντική ασθένεια με συμμετοχή πολλών μυκήτων
1. Πρωτογενείς μύκητες (προδρόμοι ξυλοσήψεων)
🔹 Eutypa lata
🔹 Phaeomoniella chlamydospora
🔹 Phaeoacremonium spp.
Αποδομούν κυτταρίνη-ημικυτταρίνη και προετοιμάζουν τον ξυλώδη ιστό.
2. Κύριος παράγοντας της λευκής σήψης
🔹 Stereum hirsutum
Εγκαθίσταται σε προαποδομημένο ξύλο και προκαλεί εκτεταμένη λευκή σήψη.
3. Είσοδος - Πηγές μόλυνσης
🔹 Μεγάλες τομές κλαδέματος
🔹 Τραυματισμοί
🔹 Προσβεβλημένο ξυλώδες υλικό
🔹 Διάδοση με άνεμο (σπόρια)
Ο μύκητας επιβιώνει για χρόνια μέσα στον νεκρό ιστό σε μορφή ενδοκονιδίων, μακροκονιδίων και σκληρωτίων.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Αφαίρεση και καύση όλων των προσβεβλημένων τμημάτων.
🔹 Αποφυγή μεγάλων τομών - ιδίως σε υγρές περιόδους.
🔹 Χρήση ειδικών παστών/επικαλύψεων σε όλες τις μεγάλες τομές.
🔹 Κλάδεμα σε ξηρές ημέρες.
Χημική προστασία:
🔹 Σε αμπελώνες με ιστορικό ESCA:
🔹 Προστατευτικοί ψεκασμοί σε τομές κλαδέματος με κατάλληλα μυκητοκτόνα.
🔹 Επικαλύψεις τομών με χαλκούχα ή βιολογικά σκευάσματα.
Υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό:
🔹 Εξαιρετικά κρίσιμο μέτρο, καθώς οι περισσότεροι μύκητες ESCA είναι φορείς σπορείου σε φυτώρια.
