Μαυρη σηψη - ΚΟΛΟΚΥΘΙ ΥΠΑΙΘΡΟΥ

Η Didymella bryoniae / Phoma cucurbitacearum είναι το κύριο είδος του γένους Didymella που προσβάλλει τα κολοκύθια.
Χαρακτηρίζεται από καστανές νεκρωτικές κηλίδες, καρκινώματα με εκροή κόμμεος και μαρασμό βλαστών.
Η ασθένεια είναι ιδιαίτερα καταστροφική σε θερμές, υγρές περιόδους, αλλά πλήρως ελέγξιμη με προληπτικά μέτρα και ορθολογική φυτοπροστασία.

🔹 Είδος: Didymella bryoniae (teleomorph)
🔹 Ατελές στάδιο: Phoma cucurbitacearum
🔹 Οικογένεια: Didymellaceae (Ascomycota)
🔹 Τύπος ασθένειας: Κηλιδώσεις και καρκινώματα βλαστών, φύλλων και καρπών
🔹 Ο μύκητας προσβάλλει όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού και προκαλεί προοδευτική αποσύνθεση των ιστών, συνοδευόμενη από εκροή κολλώδους εκκρίματος (“gummy exudate”).

Συμπτώματα:
🔹 Στους βλαστούς
      🔸 Εμφανίζονται υδαρείς, καστανές επιμήκεις κηλίδες, κυρίως στη βάση του στελέχους ή σε τραυματισμένα σημεία.
      🔸 Οι περιοχές αυτές νεκρώνονται και σχηματίζουν καρκινώματα, από τα οποία συχνά εκρέει κολλώδης κεχριμπαρένια ουσία (gum).
      🔸 Ο βλαστός μαυρίζει εσωτερικά, και σε συνθήκες υψηλής υγρασίας εμφανίζονται μαύρα πυκνίδια ή περιθήκια του μύκητα.
      🔸 Η προσβολή διακόπτει τη ροή του νερού, προκαλώντας μάρανση και κατάρρευση του φυτού.
🔹 Στα φύλλα
      🔸 Μικρές καστανές ή μαύρες γωνιώδεις κηλίδες μεταξύ των νεύρων.
      🔸 Οι κηλίδες μεγαλώνουν, ενώνονται και προκαλούν μερική ξήρανση του ελάσματος.
      🔸 Στην επιφάνεια των παλαιών κηλίδων συχνά σχηματίζονται μαύρα στίγματα (πυκνίδια) - χαρακτηριστικά Phoma.
🔹 Στους καρπούς
      🔸 Εμφανίζονται κυκλικές βυθισμένες κηλίδες, αρχικά υδαρείς, που γρήγορα γίνονται μαύρες και νεκρωτικές.
      🔸 Η επιφάνεια συχνά καλύπτεται με μαύρα πυκνίδια, ενώ το εσωτερικό του καρπού αποκτά μαλακή, καστανή σήψη.
      🔸 Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, αναδύεται λευκογκρίζα μούχλα και έντονη μυρωδιά αποσύνθεσης.


Συνθήκες ανάπτυξης:
🔹 Ο μύκητας ευνοείται από υψηλή υγρασία, θερμό καιρό και πληγές ή πλημμυρισμένα εδάφη.
🔹 Θερμοκρασία: 24-30 °C
🔹 Σχετική υγρασία πάνω απο 90 %
🔹 Βροχή / Δρόσος: Απαραίτητη για μόλυνση
🔹 Περίοδος μολύνσεων: Άνοιξη - Φθινόπωρο
🔹 Διασπορά: Βροχή, άνεμος, σπόρος, εργαλεία
🔹 Οι πρώτες μολύνσεις συχνά προέρχονται από μολυσμένο σπόρο ή υπολείμματα προηγούμενης καλλιέργειας.

Βιολογία:
🔹 Ο μύκητας παράγει περιθήκια (σεξουαλικό στάδιο) με ασκοσπόρια και πυκνίδια (ασεξουαλικό στάδιο) με κονίδια.
🔹 Διαχειμάζει ως μυκήλιο ή σπόρια σε υπολείμματα φυτών ή στο έδαφος.
🔹 Τα ασκοσπόρια διασπείρονται με τον άνεμο, ενώ τα κονίδια με το νερό (σταγονίδια, πιτσιλιές).
🔹 Εγκαθίσταται μέσω φυσικών ανοιγμάτων ή πληγών.

Παράγοντες που ευνοούν την προσβολή:
🔹 Υπερβολική άρδευση ή βροχές με παρατεταμένη διαβροχή.
🔹 Πυκνή φύτευση και περιορισμένος αερισμός.
🔹 Μη απολυμασμένα εργαλεία ή σπόρος.
🔹 Επαναλαμβανόμενη καλλιέργεια κολοκυνθοειδών στο ίδιο χωράφι.

Αντιμετώπιση:
🔹 Καλλιεργητικά μέτρα
      🔸 Αμειψισπορά 3-4 ετών με μη ξενιστές.
      🔸 Χρήση υγιούς και απολυμασμένου σπόρου.
      🔸 Απομάκρυνση υπολειμμάτων μετά τη συγκομιδή.
      🔸 Καλή κυκλοφορία αέρα και αποφυγή υπερβολικής υγρασίας.
      🔸 Απολύμανση εργαλείων και αποφυγή τραυματισμών στα φυτά.
🔹 Χημική προστασία
      🔸 Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα ή διεισδυτικά μυκητοκτόνα.
      🔸 Επαναλήψεις κάθε 7-10 ημέρες σε ευνοϊκές συνθήκες.
      🔸 Εναλλαγή δραστικών ουσιών για αποφυγή ανθεκτικότητας.
🔹 Βιολογική διαχείριση
      🔸 Εφαρμογή Trichoderma spp. στο υπόστρωμα για μείωση επιβίωσης του μύκητα.
      🔸 Χρήση εκχυλισμάτων φυτών (θυμάρι, ρίγανη, neem) με αντιμυκητογόνο δράση.