Ασπεργιλλος (Ωχρατοξινη A) - ΡΟΔΙΑ

Ασπέργιλλος στους καρπούς ροδιάς (Aspergillus spp.)
Παθογόνο αίτιο: Μύκητες του γένους Aspergillus (συχνότερα A. niger και συγγενή είδη).

Οι ασπέργιλλοι είναι κυρίως μετασυλλεκτικά παθογόνα και εκμεταλλεύονται:
🔹 σχισμένους ή τραυματισμένους καρπούς,
🔹 υψηλή υγρασία σε αποθήκες, ψυγεία, κιβώτια.
🔹 Εκτός από την απώλεια εμπορεύσιμων καρπών, ορισμένα είδη μπορούν να παράγουν μυκοτοξίνες, άρα η παρουσία τους έχει και ποιοτική/υγειονομική σημασία.


Συμπτώματα:
🔹 Οι προσβεβλημένοι ιστοί αποκτούν σκούρο καστανό έως μαύρο χρωματισμό.
🔹 Η σάρκα γίνεται μαλακή, υδατώδης ή ημι-ξηρή και αλλοιώνεται γευστικά.
🔹 Στην επιφάνεια (κυρίως σε ρωγμές, στο σημείο σχισίματος ή σε πληγές) αναπτύσσονται οι χαρακτηριστικές
μαύρες ή μαυροκίτρινες, κονιορτώδεις επανθίσεις του μύκητα.
🔹 Συχνά συνυπάρχει με άλλα παθογόνα σήψεων (π.χ. Alternaria, Botrytis, Rhizopus).

Συνθήκες που ευνοούν:
🔹 Σχίσιμο καρπών λόγω διακυμάνσεων υγρασίας / θερμοκρασίας ➨ κύρια πύλη εισόδου.
🔹 Θερμοκρασίες μέτριες-υψηλές (20-30 °C) και υψηλή σχετική υγρασία.
🔹 Κακή υγιεινή σε χώρους αποθήκευσης, βρώμικα κιβώτια, στοίβαγμα χωρίς αερισμό.

Διαχείριση - πρόληψη:
🔹 Περιορισμός σχισίματος καρπών (σταθερή άρδευση, σκίαση, καλή θρέψη, έγκαιρη συγκομιδή).
🔹 Αποφυγή τραυματισμών στη συγκομιδή και στο διαλογητήριο.
🔹 Χρήση καθαρών, απολυμασμένων υλικών συσκευασίας και καθαροί χώροι αποθήκευσης.
🔹 Ταχεία προψύξη και διατήρηση σε κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας & υγρασίας.
🔹 Άμεση απομάκρυνση καρπών με ύποπτα μαυρίσματα ή μούχλα για αποφυγή διασποράς.

Διαφορές με άλλα παθογόνα:

Παθογόνο	Τύπος & υφή σήψης	Θέση έναρξης & εξάπλωση	Όψη εξάνθησης / μούχλας	Συνηθέστερο στάδιο εμφάνισης	Κρίσιμα διαγνωστικά στοιχεία
Aspergillus spp. (μαύρη / κίτρινη μούχλα)	- Μαλακή έως ημι-ξηρή σήψη - Οι ιστοί σκουραίνουν (καστανό-μαύρο)	- Κυρίως σε σχισμένους ή τραυματισμένους καρπούς - Από ρωγμές φλοιού, περιοχή κάλυκα ή πληγές	- Μαύρη έως μαυροκίτρινη κονιορτώδης μούχλα - Ξηρή/σκόνη στην αφή, σε “μαξιλαράκια”	- Κυρίως μετασυλλεκτικά - Σε θερμές, υγρές, ανεπαρκώς αεριζόμενες αποθήκες	- Μαύρη/κίτρινη, ξηρή μούχλα (powdery) - Συχνά σε ήδη σχισμένους καρπούς - Πιο “ξηρή” εικόνα σε σύγκριση με Botrytis / Rhizopus
Alternaria alternata (εσωτερική μαύρη σήψη)	- Κυρίως εσωτερική σήψη - Ξηρή ή ημι-υδατώδης, σκούρα καστανή-μαύρη	- Έναρξη συχνά από (μολύνσεις στην άνθηση) - Η σήψη επεκτείνεται σε λοβούς, χωρίσματα, σάρκες	- Μαύρη-ελαίωδη εξάνθηση εσωτερικά - Κονιδιοφορίες στο εσωτερικό του καρπού / χωρίσματα	- Μόλυνση στην άνθηση - Εκδήλωση: συχνά μετασυλλεκτικά όταν ανοίξουμε τον καρπό	- Εξωτερικά ο καρπός μπορεί να φαίνεται σχεδόν υγιής - Εσωτερική, εκτεταμένη μαύρη νέκρωση λοβών & χωρισμάτων - Η μούχλα εντοπίζεται κυρίως μέσα, όχι πάντα στην επιφάνεια
Botrytis cinerea (γκρίζα μούχλα)	- Μαλακή, υδατώδης σήψη - Καφέ-ανοιχτή καστανή αλλοίωση, γρήγορη κατάρρευση ιστών	- Από πληγές, κάλυκα, περιοχές με επιφανειακές ζημιές - Εξάπλωση επιφανειακή και εσωτερική γύρω από το σημείο	- Πυκνό “χνούδι” τεφρό-γκρίζο - Κλασική γκρίζα μούχλα σε μάζες	- Κυρίως μετασυλλεκτικά - Σε ψυχρούς αλλά υγρούς χώρους (υψηλή RH)	- Πολύ γρήγορη εξάπλωση σε παρτίδες - Μαλακή υδαρής σήψη + γκρίζα χνουδωτή μούχλα - Σε υγρή επιφάνεια, συχνά με θολά-γκρίζα σποριομάζα
Rhizopus stolonifer (μαύρη μαλακή σήψη)	- Εξαιρετικά μαλακή, υδατώδης σήψη - Οι ιστοί σχεδόν “λιώνουν”, με έντονη υγρασία	- Από τραύματα / σχισίματα φλοιού - Ταχεία επέκταση από το σημείο σε όλο τον καρπό	- Αρχικά λευκή βαμβακώδης μούχλα - Στη συνέχεια μαύρες κεφαλές σπορίων (μαύρα “στίγματα” πάνω σε λευκό υπόστρωμα)	- Καθαρά μετασυλλεκτική σήψη - Σε θερμούς, πολύ υγρούς χώρους συσκευασίας/αποθήκευσης	- Πιο υδαρής και “γλιτσερή” σήψη από Botrytis - Λευκό μυκήλιο με μαύρες κεφαλές (σαν πιπεράκι) στην επιφάνεια - Εξαιρετικά ταχεία αλλοίωση, συχνά με έντονη οσμή