ΞΥΛΩΔΕΙΣ ΘΑΜΝΟΙ, ΔΕΝΔΡΑ - ΑΜΠΕΛΙ: Οινοποιησιμες Ποικιλιες

Οι ξυλώδεις θάμνοι και τα δενδρώδη είδη, όταν εμφανίζονται και εξαπλώνονται σε ανεπιθύμητους χώρους (αγροτικά χωράφια, βοσκότοπους, αναδασωτέες εκτάσεις, οδικές παρυφές), χαρακτηρίζονται ως ζιζάνια ξυλώδους μορφής. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για φυτά με σημαντική οικολογική ή δασοπονική αξία, η παρουσία τους σε καλλιεργούμενα ή διαχειριζόμενα οικοσυστήματα προκαλεί σοβαρά προβλήματα.

Χαρακτηριστικά:
🔹 Ξυλώδης βλάστηση: Στελέχη πολυετή, σκληρά και ανθεκτικά, που δυσκολεύουν τη μηχανική καταπολέμηση.
🔹 Βαθύ ριζικό σύστημα: Συχνά με ισχυρή κεντρική ρίζα ή εκτεταμένους ριζοβλαστούς που επιτρέπουν αναβλάστηση μετά από κοπή.
🔹 Μακροβιότητα: Μεγάλη διάρκεια ζωής, που ευνοεί την εγκατάσταση και τη μακροχρόνια κυριαρχία τους.
🔹 Προσαρμοστικότητα: Αντοχή σε ξηρασία, φτωχά εδάφη και φωτιά· σε ορισμένα είδη η φωτιά διεγείρει βλάστηση σπόρων.
🔹 Ικανότητα εξάπλωσης: Με πλούσια σπερματοπαραγωγή, αλλά και με αγενή πολλαπλασιασμό (ριζοβλαστοί, παραφυάδες).

Συνήθη είδη που συμπεριφέρονται ως ζιζάνια:
🔹 Θάμνοι όπως: ακανθώδη είδη (Ulex europaeus, Rubus spp., Spartium junceum).
🔹 Δενδρώδη: Robinia pseudoacacia (ψευδακακία), Ailanthus altissima (βρωμοκαρυδιά), Eucalyptus spp. σε ξηρές περιοχές.
🔹 Αυτόχθονα με τάση εξάπλωσης σε υποβαθμισμένους βοσκότοπους: Juniperus spp., Quercus coccifera (πουρνάρι).

Προβλήματα που δημιουργούν:
🔹 Ανταγωνισμός με καλλιέργειες: Δεσμεύουν νερό, θρεπτικά στοιχεία και φως.
🔹 Μείωση βοσκοϊκανότητας: Οι θαμνώνες περιορίζουν την ανάπτυξη ποωδών φυτών, με αποτέλεσμα μείωση της βοσής για ζώα.
🔹 Δυσχέρεια καλλιεργητικών εργασιών: Η μηχανική σπορά ή συγκομιδή καθίσταται δύσκολη ή αδύνατη.
🔹 Αλλοίωση τοπίου και βιοποικιλότητας: Σε ορισμένες περιπτώσεις υποκαθιστούν φυσικές κοινότητες.
🔹 Κίνδυνος πυρκαγιάς: Συσσωρεύουν εύφλεκτη βιομάζα, ειδικά σε ξηρές περιοχές.

Μέθοδοι διαχείρισης:

Μηχανικές μέθοδοι
🔹 Εκρίζωση νεαρών φυτών με κατάλληλα εργαλεία.
🔹 Επαναλαμβανόμενη κοπή/θρυμματισμός, αν και συχνά προκαλεί αναβλάστηση.

Χημικές μέθοδοι:
🔹 Χρήση ζιζανιοκτόνων σε μορφή ψεκασμού στο φύλλωμα ή εφαρμογή σε κομμένους κορμούς.
🔹 Επιλογή εγκεκριμένων δραστικών, ανάλογα με το είδος και το περιβάλλον.

Βιολογικός έλεγχος:
🔹 Εφαρμόζεται σε ορισμένα χωροκατακτητικά ξενικά είδη (π.χ. έντομα που περιορίζουν την παραγωγή σπόρων).

Διαχειριστικές πρακτικές:
🔹 Συνδυασμός βόσκησης (π.χ. με κατσίκες), μηχανικής κοπής και χημικής καταπολέμησης.
🔹 Προώθηση ανταγωνιστικών ποωδών ειδών για να αποτραπεί η επανεγκατάσταση ξυλωδών.
🔹 Ολοκληρωμένη διαχείριση (IPM) με μακροχρόνιο ορίζοντα.