Μετκαλφα - ΑΜΠΕΛΙ: ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΣΤΑΦΙΔΑ
Η Metcalfa pruinosa, γνωστή ως μετκάλφα ή flatid planthopper, αποτελεί πολυφάγο ημιπτερωτό έντομο με αυξανόμενη σημασία σε πολλές δενδροκομικές και αμπελουργικές περιοχές της χώρας. Αν και δεν αποτελεί παραδοσιακό πρωτεύον εχθρό της αμπέλου, οι πληθυσμοί της έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, συνδεόμενοι κυρίως με ήπιο χειμώνα, απουσία φυσικών εχθρών και υψηλή βλάστηση σε μη καλλιεργούμενες ζώνες.
Συμπτώματα:
Η ζημιά οφείλεται κυρίως
1. Μυζητική δραστηριότητα
🔹 Οι νύμφες και τα ακμαία μυζούν χυμούς από
🔸 τρυφερούς βλαστούς
🔸 μίσχους
🔸 κληματίδες
🔸 ράγες (σπανιότερα)
🔹 Παρότι η άμεση ζημιά είναι συνήθως περιορισμένη, σε μεγάλους πληθυσμούς παρατηρούνται
🔸 εξασθένηση βλαστών
🔸 μείωση ζωτικότητας
🔸 καθυστέρηση ωρίμανσης
2. Εκκρίσεις μελιτωμάτων - Καπνιά
🔹 Το έντομο παράγει πλούσια μελιτώδη έκκριση, στην οποία αναπτύσσεται δευτερογενώς καπνιά (Capnodium spp.). Αυτό οδηγεί σε
🔸 εμφάνιση μαύρης επικάλυψης σε φύλλα και κληματίδες
🔸 μείωση φωτοσύνθεσης
🔸 υποβάθμιση ποιότητας παραγωγής
🔸 δυσκολία στον αερισμό των τσαμπιών
🔹 Η παρουσία της καπνιάς αποτελεί πολλές φορές το πιο εμφανές σύμπτωμα στον αμπελώνα.
3. Μόλυνση τσαμπιών
🔹 Σε περιπτώσεις υψηλής πίεσης εντόμου και αυξημένης υγρασίας, τα κολλημένα τσαμπιά γίνονται πιο ευάλωτα σε Βοτρύτη (Botrytis cinerea).
Βιολογία - Κύκλος ζωής:
🔹 Διαχειμάζει ως αυγό πάνω σε ξυλώδη τμήματα ή σε διάφορα φυτά-ξενιστές.
🔹 Εκκολάπτεται την άνοιξη, σχηματίζοντας προνύμφες (νύμφες) που φέρουν χαρακτηριστικό λευκό, κηρώδες υλικό στην επιφάνειά τους.
🔹 Συμπληρώνει μία γενιά τον χρόνο, με παρατεταμένη εμφάνιση ατόμων λόγω επικάλυψης νυμφικών σταδίων.
🔹 Τα ακμαία παρατηρούνται συνήθως από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο.
Το έντομο είναι πολυφάγο και μπορεί να τραφεί σε δεκάδες ειδών φυτά, καλλιεργούμενα και αυτοφυή, κάτι που διευκολύνει τη διάδοσή του.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Κλάδεμα και αραίωμα βλάστησης για καλύτερο αερισμό και φωτισμό (το έντομο ευνοείται στη σκιά).
🔹 Μείωση αυτοφυών φυτών και ζιζανίων που λειτουργούν ως ξενιστές.
🔹 Έλεγχος περιμετρικών φυτών ξενιστών σε κτήματα με ιστορικό προσβολών.
Βιολογικός έλεγχος:
🔹 Φυσικοί εχθροί, κυρίως το παρασιτοειδές υμενόπτερο Neodryinus typhlocybae, δραστικό ιδιαίτερα στο νυμφικό στάδιο.
🔹 Chrysoperla spp. και πασχαλίτσες βοηθούν στον περιορισμό.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Η χημική καταπολέμηση στοχεύει κυρίως τα νυμφικά στάδια, που είναι πιο ευαίσθητα.
🔹 Ενδεικτικές στρατηγικές:
🔸 Εφαρμογή εντομοκτόνων στις αρχές της άνοιξης, όταν εμφανίζονται οι πρώτες νύμφες.
🔸 Συνδυασμός με την εφαρμογή για ευδεμίδα, όπου απαιτείται.
🔸 Σε έντονες προσβολές, επανάληψη όταν εμφανιστούν τα πρώτα ακμαία.
Συμπτώματα:
Η ζημιά οφείλεται κυρίως
1. Μυζητική δραστηριότητα
🔹 Οι νύμφες και τα ακμαία μυζούν χυμούς από
🔸 τρυφερούς βλαστούς
🔸 μίσχους
🔸 κληματίδες
🔸 ράγες (σπανιότερα)
🔹 Παρότι η άμεση ζημιά είναι συνήθως περιορισμένη, σε μεγάλους πληθυσμούς παρατηρούνται
🔸 εξασθένηση βλαστών
🔸 μείωση ζωτικότητας
🔸 καθυστέρηση ωρίμανσης
2. Εκκρίσεις μελιτωμάτων - Καπνιά
🔹 Το έντομο παράγει πλούσια μελιτώδη έκκριση, στην οποία αναπτύσσεται δευτερογενώς καπνιά (Capnodium spp.). Αυτό οδηγεί σε
🔸 εμφάνιση μαύρης επικάλυψης σε φύλλα και κληματίδες
🔸 μείωση φωτοσύνθεσης
🔸 υποβάθμιση ποιότητας παραγωγής
🔸 δυσκολία στον αερισμό των τσαμπιών
🔹 Η παρουσία της καπνιάς αποτελεί πολλές φορές το πιο εμφανές σύμπτωμα στον αμπελώνα.
3. Μόλυνση τσαμπιών
🔹 Σε περιπτώσεις υψηλής πίεσης εντόμου και αυξημένης υγρασίας, τα κολλημένα τσαμπιά γίνονται πιο ευάλωτα σε Βοτρύτη (Botrytis cinerea).
Βιολογία - Κύκλος ζωής:
🔹 Διαχειμάζει ως αυγό πάνω σε ξυλώδη τμήματα ή σε διάφορα φυτά-ξενιστές.
🔹 Εκκολάπτεται την άνοιξη, σχηματίζοντας προνύμφες (νύμφες) που φέρουν χαρακτηριστικό λευκό, κηρώδες υλικό στην επιφάνειά τους.
🔹 Συμπληρώνει μία γενιά τον χρόνο, με παρατεταμένη εμφάνιση ατόμων λόγω επικάλυψης νυμφικών σταδίων.
🔹 Τα ακμαία παρατηρούνται συνήθως από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο.
Το έντομο είναι πολυφάγο και μπορεί να τραφεί σε δεκάδες ειδών φυτά, καλλιεργούμενα και αυτοφυή, κάτι που διευκολύνει τη διάδοσή του.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Κλάδεμα και αραίωμα βλάστησης για καλύτερο αερισμό και φωτισμό (το έντομο ευνοείται στη σκιά).
🔹 Μείωση αυτοφυών φυτών και ζιζανίων που λειτουργούν ως ξενιστές.
🔹 Έλεγχος περιμετρικών φυτών ξενιστών σε κτήματα με ιστορικό προσβολών.
Βιολογικός έλεγχος:
🔹 Φυσικοί εχθροί, κυρίως το παρασιτοειδές υμενόπτερο Neodryinus typhlocybae, δραστικό ιδιαίτερα στο νυμφικό στάδιο.
🔹 Chrysoperla spp. και πασχαλίτσες βοηθούν στον περιορισμό.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Η χημική καταπολέμηση στοχεύει κυρίως τα νυμφικά στάδια, που είναι πιο ευαίσθητα.
🔹 Ενδεικτικές στρατηγικές:
🔸 Εφαρμογή εντομοκτόνων στις αρχές της άνοιξης, όταν εμφανίζονται οι πρώτες νύμφες.
🔸 Συνδυασμός με την εφαρμογή για ευδεμίδα, όπου απαιτείται.
🔸 Σε έντονες προσβολές, επανάληψη όταν εμφανιστούν τα πρώτα ακμαία.
