Μυγα της Μεσογειου - ΑΜΠΕΛΙ: Οινοποιήσιμες Ποικιλίες
Μύγα της Μεσογείου (Ceratitis capitata)
Η μύγα της Μεσογείου, Ceratitis capitata, είναι ένα από τα σημαντικότερα, πολυφάγα έντομα παγκοσμίως, με πολύ μεγάλο φάσμα ξενιστών και σοβαρή οικονομική σημασία σε πολλά καρποφόρα δέντρα και κηπευτικά. Το αμπέλι (Vitis vinifera) αναγνωρίζεται ως ξενιστής, όμως η ένταση της προσβολής διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τύπο της καλλιέργειας:
Βιολογία – τρόπος ζημιάς:
Η προσβολή ξεκινά συνήθως με την έναρξη της ωρίμανσης των καρπών, όταν οι ράγες γίνονται ελκυστικές για ωοτοκία (υψηλότερα σάκχαρα, μαλακότερη επιδερμίδα). Τα θηλυκά τρυπούν την επιδερμίδα της ρώγας με τον ωοθέτη και εναποθέτουν ομάδες αυγών κάτω από τη φλούδα. Από τα αυγά εκκολάπτονται προνύμφες (σκουλήκια) που εισχωρούν στη σάρκα και τρέφονται εσωτερικά, δημιουργώντας στοές και εστίες σήψης.
Αφού συμπληρώσουν την ανάπτυξή τους, οι προνύμφες εξέρχονται από τον καρπό (συχνά οι ράγες έχουν ήδη μαλακώσει, ρυτιδωθεί ή πέσει) και νυμφώνονται στο έδαφος. Από τις χρυσαλλίδες προκύπτουν τα τέλεια έντομα, τα οποία μπορούν να πραγματοποιήσουν πολλαπλές γενεές μέσα στην καλλιεργητική περίοδο, ιδιαίτερα σε θερμές περιοχές με συνεχή παρουσία ευπαθών ξενιστών (ροδάκινα, βερίκοκα, σύκα, εσπεριδοειδή κ.ά.).
Συμπτώματα στο αμπέλι:
Στους επιτραπέζιους αμπελώνες, η προσβολή εμφανίζεται κυρίως σε ώριμες ή σχεδόν ώριμες ρώγες. Στο σημείο της ωοτοκίας παρατηρείται μικρή, σκουρόχρωμη κηλίδα ή ελαφρά βύθιση της επιδερμίδας. Με την ανάπτυξη της προνύμφης, η ράγα μαλακώνει, αποκτά υδαρή υφή και συχνά εμφανίζει ρωγμές ή κατάρρευση της σάρκας ('μουσκεμένες' ή σαπισμένες ρώγες). Οι στοές της προνύμφης και οι ιστοί που νεκρώνονται αποτελούν πύλη εισόδου για δευτερογενείς μύκητες και βακτήρια, με αποτέλεσμα εκτεταμένες σήψεις στο τσαμπί.
Στα οινοποιήσιμα σταφύλια, οι προσβολές είναι συνήθως περιορισμένες και συνδέονται συχνά με ράγες που έχουν ήδη τραυματιστεί ή υποστεί ρωγμές (π.χ. από ευδεμίδα, βοτρύτη, σκασίματα από βροχές ή ηλιακά εγκαύματα). Στις περιπτώσεις αυτές, η μύγα της Μεσογείου λειτουργεί περισσότερο ως επιδεινωτικός παράγοντας, επιταχύνοντας τη σήψη και την υποβάθμιση της ποιότητας του σταφυλιού, παρά ως πρωτογενής εχθρός.
Σημασία για την καλλιέργεια:
Η οικονομική σημασία της μύγας της Μεσογείου στο αμπέλι είναι μεγαλύτερη:
Καταπολέμηση:
Η αντιμετώπιση της μύγας της Μεσογείου βασίζεται σε συνδυασμό μέτρων:
Η μύγα της Μεσογείου, Ceratitis capitata, είναι ένα από τα σημαντικότερα, πολυφάγα έντομα παγκοσμίως, με πολύ μεγάλο φάσμα ξενιστών και σοβαρή οικονομική σημασία σε πολλά καρποφόρα δέντρα και κηπευτικά. Το αμπέλι (Vitis vinifera) αναγνωρίζεται ως ξενιστής, όμως η ένταση της προσβολής διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τύπο της καλλιέργειας:
- στα επιτραπέζια σταφύλια (ιδίως χονδρόραγες, λεπτόφλουδες ποικιλίες) μπορεί τοπικά και ανά έτος να εμφανιστούν σημαντικές προσβολές και απώλειες παραγωγής,
- στα οινοποιήσιμα σταφύλια οι προσβολές είναι συνήθως σποραδικές και σπάνια αποκτούν σοβαρή οικονομική σημασία.
Βιολογία – τρόπος ζημιάς:
Η προσβολή ξεκινά συνήθως με την έναρξη της ωρίμανσης των καρπών, όταν οι ράγες γίνονται ελκυστικές για ωοτοκία (υψηλότερα σάκχαρα, μαλακότερη επιδερμίδα). Τα θηλυκά τρυπούν την επιδερμίδα της ρώγας με τον ωοθέτη και εναποθέτουν ομάδες αυγών κάτω από τη φλούδα. Από τα αυγά εκκολάπτονται προνύμφες (σκουλήκια) που εισχωρούν στη σάρκα και τρέφονται εσωτερικά, δημιουργώντας στοές και εστίες σήψης.
Αφού συμπληρώσουν την ανάπτυξή τους, οι προνύμφες εξέρχονται από τον καρπό (συχνά οι ράγες έχουν ήδη μαλακώσει, ρυτιδωθεί ή πέσει) και νυμφώνονται στο έδαφος. Από τις χρυσαλλίδες προκύπτουν τα τέλεια έντομα, τα οποία μπορούν να πραγματοποιήσουν πολλαπλές γενεές μέσα στην καλλιεργητική περίοδο, ιδιαίτερα σε θερμές περιοχές με συνεχή παρουσία ευπαθών ξενιστών (ροδάκινα, βερίκοκα, σύκα, εσπεριδοειδή κ.ά.).
Συμπτώματα στο αμπέλι:
Στους επιτραπέζιους αμπελώνες, η προσβολή εμφανίζεται κυρίως σε ώριμες ή σχεδόν ώριμες ρώγες. Στο σημείο της ωοτοκίας παρατηρείται μικρή, σκουρόχρωμη κηλίδα ή ελαφρά βύθιση της επιδερμίδας. Με την ανάπτυξη της προνύμφης, η ράγα μαλακώνει, αποκτά υδαρή υφή και συχνά εμφανίζει ρωγμές ή κατάρρευση της σάρκας ('μουσκεμένες' ή σαπισμένες ρώγες). Οι στοές της προνύμφης και οι ιστοί που νεκρώνονται αποτελούν πύλη εισόδου για δευτερογενείς μύκητες και βακτήρια, με αποτέλεσμα εκτεταμένες σήψεις στο τσαμπί.
Στα οινοποιήσιμα σταφύλια, οι προσβολές είναι συνήθως περιορισμένες και συνδέονται συχνά με ράγες που έχουν ήδη τραυματιστεί ή υποστεί ρωγμές (π.χ. από ευδεμίδα, βοτρύτη, σκασίματα από βροχές ή ηλιακά εγκαύματα). Στις περιπτώσεις αυτές, η μύγα της Μεσογείου λειτουργεί περισσότερο ως επιδεινωτικός παράγοντας, επιταχύνοντας τη σήψη και την υποβάθμιση της ποιότητας του σταφυλιού, παρά ως πρωτογενής εχθρός.
Σημασία για την καλλιέργεια:
Η οικονομική σημασία της μύγας της Μεσογείου στο αμπέλι είναι μεγαλύτερη:
- στους επιτραπέζιους αμπελώνες, όπου ακόμη και μικρό ποσοστό προσβεβλημένων ρογών μπορεί να καταστήσει εμπορικά μη αποδεκτό ένα τσαμπί,
- σε περιοχές με υψηλούς πληθυσμούς του εντόμου και γειτνίαση με άλλους ευπαθείς ξενιστές (ροδακινιές, βερικοκιές, εσπεριδοειδή),
- στην εξαγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών, όπου απαιτούνται συχνά φυτοϋγειονομικά μέτρα (π.χ. ψυχρές μεταχειρίσεις) για την εξασφάλιση ότι δεν θα μεταφερθούν αυγά ή προνύμφες του εντόμου στους προορισμούς.
Καταπολέμηση:
Η αντιμετώπιση της μύγας της Μεσογείου βασίζεται σε συνδυασμό μέτρων:
- Συστηματική παρακολούθηση με παγίδες (φερομόνης ή τροφικές) για την έγκαιρη ανίχνευση και εκτίμηση των πληθυσμών.
- Καλλιεργητικά μέτρα, όπως η απομάκρυνση και καταστροφή πεσμένων και σαπισμένων καρπών (σε αμπέλια και γειτονικούς ξενιστές).
- Χρήση δολωματικών ψεκασμών σε περιόδους αιχμής, σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες.
- Σε παραγωγές εξαγωγής, εφαρμογή εγκεκριμένων μετασυλλεκτικών φυτοϋγειονομικών μέτρων (π.χ. ψυχρές μεταχειρίσεις), όπου απαιτείται από την εθνική ή διεθνή νομοθεσία.
