Anthonomus pomorum (Ανθονόμος)
Το Anthonomus pomorum, κοινώς γνωστό ως «Ανθονόμος της μηλιάς», είναι ένα μικρό σκαθάρι-ρινοκέρωτας (οικογένεια Curculionidae) που αποτελεί σοβαρό παράσιτο των μηλεών (Malus domestica). Παρατηρείται ευρέως σε κλιματικές ζώνες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, όπου προκαλεί σημαντικές οικονομικές ζημιές σε εμπορικούς οπωρώνες.
Ζημιές:
🔹 Απώλεια άνθισης: Μπορεί να καταστρέψει έως 80% των μπουμποukiών σε σοβαρά προσβεβλημένους κήπους.
🔹 Μείωση παραγωγής: Η βλάβη στα άνθη οδηγεί σε λιγότερους καρπούς και παραμορφώσεις.
Βιολογία & Κύκλος Ζωής:
1. Διαχείμαση:
Οι ενήλικες διαχειμάζουν σε προστατευμένες θέσεις, όπως:
🔹 Στρώματα από φύλλα (π.χ. σε δασικές άκρες).
🔹 Ρωγμές φλοιού δέντρων.
🔹 Φράχτες ή χλοοτάπητες κοντά σε οπωρώνες.
🔹 Επιβιώνουν χάρη στην αναστολή μεταβολισμού (diapause) μέχρι την άνοιξη.
2. Με την αύξηση της θερμοκρασίας (συνήθως 10–12°C), τα ενήλικα ξυπνούν και:
🔹 Πετούν προς μηλιές, εντοπίζοντας τα δέντρα με: Φυτικές πτητικές ουσίες (π.χ. εκπομπές αερίων από βλάστηση).
🔹 Συναγερστικές φερομόνες (οι αρσενικές εκκρίνουν χημικά για να προσελκύσουν θηλυκά).
🔹 Τρέφονται προσωρινά με νεαρά φύλλα και μπουμπούκια, προκαλώντας χαρακτηριστικές μικρές τρύπες.
3. Αναπαραγωγή & Ζημίες, Τα θηλυκά γεννούν αυγά μέσα σε:
🔹 Ανθικά μπουμπούκια (κυρίως).
🔹 Νεαρούς καρπούς (λιγότερο συχνά).
4. Μηχανισμός ωοτοκίας:
🔹 Το θηλυκό τρυπά το μπουμπούκι με το ρύγχος του.
🔹 Εισάγει 1 αυγό ανά μπουμπούκι.
🔹 Η τρύπα κλείνεται με μια γλοιώδη ουσία, η οποία εμποδίζει την αφυδάτωση.
Επιπτώσεις:
🔹 Οι προνύμφες τρέφονται με τα αναπαραγωγικά όργανα του λουλουδιού, αποτρέποντας την ανάπτυξη καρπού.
🔹 Έξοδος ενηλίκων: Μετά τη νύμφωση (εσωτερικά στο μπουμπούκι), τα νέα σκαθάρια εμφανίζονται late spring–early summer, επαναλαμβάνοντας τον κύκλο.
Μέθοδοι Ελέγχου:
🔹 Παρακολούθηση με: Φερομονικές παγίδες (για έγκαιρη ανίχνευση ενηλίκων). Επιθεώρηση μπουμποukiών για τρύπες ωοτοκίας.
🔹 Προληπτικά Μέτρα: Καθαρισμός φύλλων/σκουπιδιών το φθινόπωρο (μείωση χειμερινών θέσεων). Χειροκίνητη αφαίρεση προσβεβλημένων μπουμποukiών.
🔹 Χημικός Έλεγχος: Φυτοπροστασία με εγκεκριμένα σκευάσματα πριν την άνθηση, με προσοχή για τα ωφέλιμα έντομα (μέλισσές, επικονιαστές).
Ζημιές:
🔹 Απώλεια άνθισης: Μπορεί να καταστρέψει έως 80% των μπουμποukiών σε σοβαρά προσβεβλημένους κήπους.
🔹 Μείωση παραγωγής: Η βλάβη στα άνθη οδηγεί σε λιγότερους καρπούς και παραμορφώσεις.
Βιολογία & Κύκλος Ζωής:
1. Διαχείμαση:
Οι ενήλικες διαχειμάζουν σε προστατευμένες θέσεις, όπως:
🔹 Στρώματα από φύλλα (π.χ. σε δασικές άκρες).
🔹 Ρωγμές φλοιού δέντρων.
🔹 Φράχτες ή χλοοτάπητες κοντά σε οπωρώνες.
🔹 Επιβιώνουν χάρη στην αναστολή μεταβολισμού (diapause) μέχρι την άνοιξη.
2. Με την αύξηση της θερμοκρασίας (συνήθως 10–12°C), τα ενήλικα ξυπνούν και:
🔹 Πετούν προς μηλιές, εντοπίζοντας τα δέντρα με: Φυτικές πτητικές ουσίες (π.χ. εκπομπές αερίων από βλάστηση).
🔹 Συναγερστικές φερομόνες (οι αρσενικές εκκρίνουν χημικά για να προσελκύσουν θηλυκά).
🔹 Τρέφονται προσωρινά με νεαρά φύλλα και μπουμπούκια, προκαλώντας χαρακτηριστικές μικρές τρύπες.
3. Αναπαραγωγή & Ζημίες, Τα θηλυκά γεννούν αυγά μέσα σε:
🔹 Ανθικά μπουμπούκια (κυρίως).
🔹 Νεαρούς καρπούς (λιγότερο συχνά).
4. Μηχανισμός ωοτοκίας:
🔹 Το θηλυκό τρυπά το μπουμπούκι με το ρύγχος του.
🔹 Εισάγει 1 αυγό ανά μπουμπούκι.
🔹 Η τρύπα κλείνεται με μια γλοιώδη ουσία, η οποία εμποδίζει την αφυδάτωση.
Επιπτώσεις:
🔹 Οι προνύμφες τρέφονται με τα αναπαραγωγικά όργανα του λουλουδιού, αποτρέποντας την ανάπτυξη καρπού.
🔹 Έξοδος ενηλίκων: Μετά τη νύμφωση (εσωτερικά στο μπουμπούκι), τα νέα σκαθάρια εμφανίζονται late spring–early summer, επαναλαμβάνοντας τον κύκλο.
Μέθοδοι Ελέγχου:
🔹 Παρακολούθηση με: Φερομονικές παγίδες (για έγκαιρη ανίχνευση ενηλίκων). Επιθεώρηση μπουμποukiών για τρύπες ωοτοκίας.
🔹 Προληπτικά Μέτρα: Καθαρισμός φύλλων/σκουπιδιών το φθινόπωρο (μείωση χειμερινών θέσεων). Χειροκίνητη αφαίρεση προσβεβλημένων μπουμποukiών.
🔹 Χημικός Έλεγχος: Φυτοπροστασία με εγκεκριμένα σκευάσματα πριν την άνθηση, με προσοχή για τα ωφέλιμα έντομα (μέλισσές, επικονιαστές).
