Dysaphis plantaginea (Αφίδες)
Η Dysaphis plantaginea, γνωστή και ως ρόδινη αφίδα ή Ρόδινη αφίδα της μηλιάς, είναι ένα από τα σημαντικότερα έντομα-εχθρούς της μηλιάς στην Ευρώπη. Ανήκει στην ομάδα των αφίδων και διακρίνεται από το χαρακτηριστικό της χρώμα, που κυμαίνεται από ρόδινο έως πορφυρό.
Οι αφίδες έχουν πολύπλοκο βιολογικό κύκλο, με πτερωτές και άπτερες μορφές ενηλίκων και μια μεγάλη ποικιλία στο χρώμα. Πραγματοποιείται έκδυση τέσσερις φορές πριν φτάσουν στο ενήλικο στάδιο. Με κάθε έκδυση ρίχνουν το δέρμα τους και αυτό προδίδει την παρουσία τους στην καλλιέργεια.
Τα ενήλικα ζωοτόκα (άπτερα) θηλυκά της ρόδινης αφίδας της μηλιάς έχουν μήκος 2,1-2,6 mm και χρώμα ροζ έως σκούρο γαλαζωπό γκρι. Τα σιφώνια είναι μαύρα και κωνικά, η άκρη τους είναι σκούρα, κοντή και τριγωνική.
Φυτά-ξενιστές:
• Κύριος ξενιστής είναι η μηλιά, στην οποία εγκαθίσταται κυρίως κατά την άνοιξη και πρώιμο καλοκαίρι.
• Κατά τους χειμερινούς μήνες, οι ωοθήκες παραμένουν σε λήθαργο πάνω στα δέντρα ή σε κοντινή βλάστηση.
• Δευτερεύοντες ξενιστές περιλαμβάνουν είδη Plantago (πλαντάγκο), τα οποία φιλοξενούν τις αφίδες κατά τους θερινούς μήνες.
Ζημιές που προκαλεί:
• Η ρόδινη αφίδα τρέφεται με το σάλιο της από τα τρυφερά μέρη του φυτού, προκαλώντας παραμορφώσεις στα φύλλα και κυρτώσεις.
-Εκκρίνει μεγάλη ποσότητα μελιτώματος, που αποτελεί υπόστρωμα για την ανάπτυξη καπνιάς (μαύρου μύκητα). Η καπνιά καλύπτει φύλλα και καρπούς, μειώνοντας τη φωτοσυνθετική ικανότητα και υποβαθμίζοντας την ποιότητα των καρπών.
• Το σάλιο που διοχετεύεται στα μήλα κατά την ανάπτυξή τους προκαλεί παραμορφώσεις, καθιστώντας τους καρπούς μικρούς, ασύμμετρους και μη εμπορεύσιμους.
• Η ζημιά είναι κυρίως αισθητική αλλά και εμπορική, καθώς οι παραμορφωμένοι καρποί δεν είναι κατάλληλοι για πώληση.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
• Οι αποικίες εμφανίζονται στις κορυφές των νεαρών βλαστών, όπου συχνά παρατηρούνται και φύλλα τυλιγμένα προς τα μέσα.
• Οι πληθυσμοί μπορούν να εμφανιστούν μαζικά, ιδίως σε θερμές και ξηρές ανοιξιάτικες περιόδους.
• Το έντομο δεν φέρει φτερά σε όλα τα στάδια, αλλά οι πτερωτές μορφές βοηθούν στη διάδοση σε νέες περιοχές.
Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης:
• Συστηματικός έλεγχος των νεαρών βλαστών και των κορυφών της κόμης κατά την άνοιξη.
• Κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης και μείωση της πυκνότητας του φυλλώματος.
• Ενίσχυση των ωφέλιμων εντόμων, όπως οι πασχαλίτσες και τα παρασιτοειδή Hymenoptera.
• Σε περίπτωση σοβαρής προσβολής, μπορεί να γίνει στοχευμένη χρήση εντομοκτόνων, πάντα με οδηγίες γεωπόνου, για την αποφυγή ανθεκτικότητας και καταστροφής ωφέλιμων οργανισμών.
• Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχας λίπανσης, η οποία ενισχύει την τρυφερή βλάστηση και ευνοεί την εμφάνιση αφίδων.
Οι αφίδες έχουν πολύπλοκο βιολογικό κύκλο, με πτερωτές και άπτερες μορφές ενηλίκων και μια μεγάλη ποικιλία στο χρώμα. Πραγματοποιείται έκδυση τέσσερις φορές πριν φτάσουν στο ενήλικο στάδιο. Με κάθε έκδυση ρίχνουν το δέρμα τους και αυτό προδίδει την παρουσία τους στην καλλιέργεια.
Τα ενήλικα ζωοτόκα (άπτερα) θηλυκά της ρόδινης αφίδας της μηλιάς έχουν μήκος 2,1-2,6 mm και χρώμα ροζ έως σκούρο γαλαζωπό γκρι. Τα σιφώνια είναι μαύρα και κωνικά, η άκρη τους είναι σκούρα, κοντή και τριγωνική.
Φυτά-ξενιστές:
• Κύριος ξενιστής είναι η μηλιά, στην οποία εγκαθίσταται κυρίως κατά την άνοιξη και πρώιμο καλοκαίρι.
• Κατά τους χειμερινούς μήνες, οι ωοθήκες παραμένουν σε λήθαργο πάνω στα δέντρα ή σε κοντινή βλάστηση.
• Δευτερεύοντες ξενιστές περιλαμβάνουν είδη Plantago (πλαντάγκο), τα οποία φιλοξενούν τις αφίδες κατά τους θερινούς μήνες.
Ζημιές που προκαλεί:
• Η ρόδινη αφίδα τρέφεται με το σάλιο της από τα τρυφερά μέρη του φυτού, προκαλώντας παραμορφώσεις στα φύλλα και κυρτώσεις.
-Εκκρίνει μεγάλη ποσότητα μελιτώματος, που αποτελεί υπόστρωμα για την ανάπτυξη καπνιάς (μαύρου μύκητα). Η καπνιά καλύπτει φύλλα και καρπούς, μειώνοντας τη φωτοσυνθετική ικανότητα και υποβαθμίζοντας την ποιότητα των καρπών.
• Το σάλιο που διοχετεύεται στα μήλα κατά την ανάπτυξή τους προκαλεί παραμορφώσεις, καθιστώντας τους καρπούς μικρούς, ασύμμετρους και μη εμπορεύσιμους.
• Η ζημιά είναι κυρίως αισθητική αλλά και εμπορική, καθώς οι παραμορφωμένοι καρποί δεν είναι κατάλληλοι για πώληση.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
• Οι αποικίες εμφανίζονται στις κορυφές των νεαρών βλαστών, όπου συχνά παρατηρούνται και φύλλα τυλιγμένα προς τα μέσα.
• Οι πληθυσμοί μπορούν να εμφανιστούν μαζικά, ιδίως σε θερμές και ξηρές ανοιξιάτικες περιόδους.
• Το έντομο δεν φέρει φτερά σε όλα τα στάδια, αλλά οι πτερωτές μορφές βοηθούν στη διάδοση σε νέες περιοχές.
Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης:
• Συστηματικός έλεγχος των νεαρών βλαστών και των κορυφών της κόμης κατά την άνοιξη.
• Κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης και μείωση της πυκνότητας του φυλλώματος.
• Ενίσχυση των ωφέλιμων εντόμων, όπως οι πασχαλίτσες και τα παρασιτοειδή Hymenoptera.
• Σε περίπτωση σοβαρής προσβολής, μπορεί να γίνει στοχευμένη χρήση εντομοκτόνων, πάντα με οδηγίες γεωπόνου, για την αποφυγή ανθεκτικότητας και καταστροφής ωφέλιμων οργανισμών.
• Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχας λίπανσης, η οποία ενισχύει την τρυφερή βλάστηση και ευνοεί την εμφάνιση αφίδων.
