Phyllocnistis citrella (Φυλλοκνίστης)
Το Phyllocnistis citrella είναι ένα μικρό λεπιδόπτερο έντομο της οικογένειας Gracillariidae, γνωστό ως Φυλλοκνίστης των εσπεριδοειδών. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα παράσιτα των καλλιεργειών εσπεριδοειδών, προσβάλλοντας κυρίως τα νεαρά φύλλα και μερικές φορές τους νεαρούς καρπούς. H μικρή πεταλούδα που μπορεί να φτάσει σε μέγεθος τα 2 - 4 mm και έχει χαρακτηριστικό ασημένιο χρώμα.
Η προνύμφη του φυλλοκνίστη περνάει από τρία προνυμφικά στάδια και στο τέταρτο, νυμφώνεται στην άκρη της στοάς που έχει ανοίξει στο φύλλο.
Κατανομή:
Έχει παγκόσμια εξάπλωση, ιδιαίτερα σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές.
Στην Ευρώπη, αποτελεί σοβαρή απειλή για τις καλλιέργειες εσπεριδοειδών, ιδίως στη Μεσόγειο.
Ξενιστές και διατροφή:
🔹 Ο κύριος ξενιστής του είναι τα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, λεμονιά, μανταρινιά, κ.ά.).
🔹 Έχουν καταγραφεί και προσβολές σε άλλα φυτά, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται κοντά σε εσπεριδοειδή.
Ζημιές που προκαλεί:
🔹 Οι προνύμφες του εντόμου τρέφονται ενδοφυλλικά, δημιουργώντας χαρακτηριστικά ορυχεία (σήραγγες) στην επιδερμίδα των φύλλων.
🔹 Οι σήραγγες εμφανίζονται ως λευκές, κυματοειδείς γραμμές που διατρέχουν την επιφάνεια των φύλλων.
🔹 Οι σήραγγες εμφανίζονται κυρίως στην κάτω επιφάνεια του φύλλου, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στην επάνω ή – σε σπάνιες περιπτώσεις – ακόμη και στην επιδερμίδα του νεαρού καρπού.
Η προσβολή οδηγεί σε:
🔹 Παραμόρφωση και κατσάρωμα των φύλλων
🔹 Μείωση της φωτοσύνθεσης
🔹 Καθυστερημένη ανάπτυξη του δέντρου
🔹 Αυξημένο κίνδυνο δευτερογενών προσβολών, ιδίως από παθογόνους μύκητες
🔹 Οι προσβολές είναι ιδιαίτερα επιζήμιες στα νεαρά δενδρύλλια και στα ανανεωμένα βλαστάρια μετά το κλάδεμα.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
🔹 Τα ακμαία (ενήλικα έντομα) είναι πολύ μικρού μεγέθους, με μεταλλική απόχρωση και στενές φτερούγες με κρόσσια.
🔹 Έχουν πολλαπλές γενιές ετησίως, ειδικά σε θερμά κλίματα.
🔹 Προτιμούν τα τρυφερά φύλλα, γι' αυτό και οι εξάρσεις προσβολών παρατηρούνται κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Μέτρα πρόληψης και ελέγχου:
-Αποφυγή άσκοπου και έντονου κλαδέματος, που προκαλεί υπερβολική νέα βλάστηση, η οποία ευνοεί την προσβολή.
🔹 Συστηματική παρακολούθηση των νεαρών φύλλων για έγκαιρη ανίχνευση προσβολών.
🔹 Εφαρμογή βιολογικής καταπολέμησης με φυσικούς εχθρούς, όπως το παρασιτοειδές Citrostichus phyllocnistoides.
🔹 Χρήση επιλεκτικών εντομοκτόνων μόνο όταν οι πληθυσμοί φτάνουν σε οικονομικά επιζήμια επίπεδα, ώστε να προστατεύεται η ωφέλιμη πανίδα.
🔹 Σε νέες φυτεύσεις ή φυτώρια μπορεί να εφαρμοστεί δίχτυ προστασίας για την αποτροπή εισόδου των ακμαίων.
Η προνύμφη του φυλλοκνίστη περνάει από τρία προνυμφικά στάδια και στο τέταρτο, νυμφώνεται στην άκρη της στοάς που έχει ανοίξει στο φύλλο.
Κατανομή:
Έχει παγκόσμια εξάπλωση, ιδιαίτερα σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές.
Στην Ευρώπη, αποτελεί σοβαρή απειλή για τις καλλιέργειες εσπεριδοειδών, ιδίως στη Μεσόγειο.
Ξενιστές και διατροφή:
🔹 Ο κύριος ξενιστής του είναι τα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, λεμονιά, μανταρινιά, κ.ά.).
🔹 Έχουν καταγραφεί και προσβολές σε άλλα φυτά, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται κοντά σε εσπεριδοειδή.
Ζημιές που προκαλεί:
🔹 Οι προνύμφες του εντόμου τρέφονται ενδοφυλλικά, δημιουργώντας χαρακτηριστικά ορυχεία (σήραγγες) στην επιδερμίδα των φύλλων.
🔹 Οι σήραγγες εμφανίζονται ως λευκές, κυματοειδείς γραμμές που διατρέχουν την επιφάνεια των φύλλων.
🔹 Οι σήραγγες εμφανίζονται κυρίως στην κάτω επιφάνεια του φύλλου, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στην επάνω ή – σε σπάνιες περιπτώσεις – ακόμη και στην επιδερμίδα του νεαρού καρπού.
Η προσβολή οδηγεί σε:
🔹 Παραμόρφωση και κατσάρωμα των φύλλων
🔹 Μείωση της φωτοσύνθεσης
🔹 Καθυστερημένη ανάπτυξη του δέντρου
🔹 Αυξημένο κίνδυνο δευτερογενών προσβολών, ιδίως από παθογόνους μύκητες
🔹 Οι προσβολές είναι ιδιαίτερα επιζήμιες στα νεαρά δενδρύλλια και στα ανανεωμένα βλαστάρια μετά το κλάδεμα.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
🔹 Τα ακμαία (ενήλικα έντομα) είναι πολύ μικρού μεγέθους, με μεταλλική απόχρωση και στενές φτερούγες με κρόσσια.
🔹 Έχουν πολλαπλές γενιές ετησίως, ειδικά σε θερμά κλίματα.
🔹 Προτιμούν τα τρυφερά φύλλα, γι' αυτό και οι εξάρσεις προσβολών παρατηρούνται κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Μέτρα πρόληψης και ελέγχου:
-Αποφυγή άσκοπου και έντονου κλαδέματος, που προκαλεί υπερβολική νέα βλάστηση, η οποία ευνοεί την προσβολή.
🔹 Συστηματική παρακολούθηση των νεαρών φύλλων για έγκαιρη ανίχνευση προσβολών.
🔹 Εφαρμογή βιολογικής καταπολέμησης με φυσικούς εχθρούς, όπως το παρασιτοειδές Citrostichus phyllocnistoides.
🔹 Χρήση επιλεκτικών εντομοκτόνων μόνο όταν οι πληθυσμοί φτάνουν σε οικονομικά επιζήμια επίπεδα, ώστε να προστατεύεται η ωφέλιμη πανίδα.
🔹 Σε νέες φυτεύσεις ή φυτώρια μπορεί να εφαρμοστεί δίχτυ προστασίας για την αποτροπή εισόδου των ακμαίων.
