Phyllocoptruta oleivora (Ακάρεα - Τετράνυχοι)
Το Phyllocoptruta oleivora είναι ένα μικροσκοπικό ακάρεο που ανήκει στην οικογένεια Eriophyidae και αποτελεί σοβαρό παράσιτο των εσπεριδοειδών. Είναι γνωστό και ως ακάρεο της σκουριάς (citrus rust mite) λόγω της χαρακτηριστικής ζημιάς που προκαλεί στους καρπούς.
Περιγραφή και χαρακτηριστικά:
• Το ενήλικο έχει μήκος περίπου 0,1–0,2 χιλιοστά, ατρακτοειδές σώμα, κιτρινωπό έως ημιδιαφανές.
• Είναι δύσκολο να εντοπιστεί με γυμνό μάτι, αλλά οι ζημιές του είναι ευδιάκριτες στους προσβεβλημένους ιστούς.
Ξενιστές:
Εσπεριδοειδή: κυρίως πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ. Μπορεί να προσβάλλει φρούτα, φύλλα και πράσινα κλαδιά.
Ζημιές που προκαλεί:
• Το ακάρεο διεισδύει στα επιδερμικά κύτταρα, τρεφόμενο με τα περιεχόμενά τους, προκαλώντας νέκρωση.
• Στα φρούτα εμφανίζονται κηλίδες και "σκουριά" (καφέ/χάλκινες περιοχές από νεκρά κύτταρα).
• Η φλούδα των καρπών γίνεται τραχιά, φολιδωτή και ζαρωμένη, ειδικά στα νεαρά φρούτα.
• Τα πράσινα κλαδιά μπορεί να παρουσιάσουν μαυριδερές περιοχές, ενώ τα φύλλα μπορεί να εμφανίσουν παραμορφώσεις ή απώλεια λάμψης.
• Η ποιότητα των καρπών μειώνεται σημαντικά: γίνονται μικρότεροι, χάνουν εμπορική αξία και ενδέχεται να πέσουν πρόωρα.
• Η επίθεση σε βλαστούς και φύλλα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη βλάστηση και την ανθοφορία της επόμενης χρονιάς.
Βιολογία και ανάπτυξη:
• Το ακάρεο είναι ενεργό όλο το έτος, αλλά οι πληθυσμοί του αυξάνονται με ζεστό και ξηρό καιρό.
• Ο βιολογικός του κύκλος είναι ταχύς, με πλήρη γενιά να ολοκληρώνεται σε 5–10 ημέρες το καλοκαίρι.
• Πολλαπλές γενιές παρατηρούνται κάθε χρόνο.
Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης:
• Τακτική παρακολούθηση των καρπών και των φύλλων με φακό ή μικροσκόπιο.
• Εφαρμογή ακαρεοκτόνων σε περιόδους αυξημένου πληθυσμού (π.χ. όταν οι καρποί έχουν μέγεθος φουντουκιού έως καρυδιού).
• Αποφυγή υπερβολικής λίπανσης και άρδευσης, που ευνοούν τρυφερή βλάστηση και εξάπλωση του ακάρεου.
• Καλή διαχείριση του φυλλώματος και του κλαδέματος ώστε να μειώνεται η υγρασία και να βελτιώνεται ο αερισμός.
Περιγραφή και χαρακτηριστικά:
• Το ενήλικο έχει μήκος περίπου 0,1–0,2 χιλιοστά, ατρακτοειδές σώμα, κιτρινωπό έως ημιδιαφανές.
• Είναι δύσκολο να εντοπιστεί με γυμνό μάτι, αλλά οι ζημιές του είναι ευδιάκριτες στους προσβεβλημένους ιστούς.
Ξενιστές:
Εσπεριδοειδή: κυρίως πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ. Μπορεί να προσβάλλει φρούτα, φύλλα και πράσινα κλαδιά.
Ζημιές που προκαλεί:
• Το ακάρεο διεισδύει στα επιδερμικά κύτταρα, τρεφόμενο με τα περιεχόμενά τους, προκαλώντας νέκρωση.
• Στα φρούτα εμφανίζονται κηλίδες και "σκουριά" (καφέ/χάλκινες περιοχές από νεκρά κύτταρα).
• Η φλούδα των καρπών γίνεται τραχιά, φολιδωτή και ζαρωμένη, ειδικά στα νεαρά φρούτα.
• Τα πράσινα κλαδιά μπορεί να παρουσιάσουν μαυριδερές περιοχές, ενώ τα φύλλα μπορεί να εμφανίσουν παραμορφώσεις ή απώλεια λάμψης.
• Η ποιότητα των καρπών μειώνεται σημαντικά: γίνονται μικρότεροι, χάνουν εμπορική αξία και ενδέχεται να πέσουν πρόωρα.
• Η επίθεση σε βλαστούς και φύλλα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη βλάστηση και την ανθοφορία της επόμενης χρονιάς.
Βιολογία και ανάπτυξη:
• Το ακάρεο είναι ενεργό όλο το έτος, αλλά οι πληθυσμοί του αυξάνονται με ζεστό και ξηρό καιρό.
• Ο βιολογικός του κύκλος είναι ταχύς, με πλήρη γενιά να ολοκληρώνεται σε 5–10 ημέρες το καλοκαίρι.
• Πολλαπλές γενιές παρατηρούνται κάθε χρόνο.
Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης:
• Τακτική παρακολούθηση των καρπών και των φύλλων με φακό ή μικροσκόπιο.
• Εφαρμογή ακαρεοκτόνων σε περιόδους αυξημένου πληθυσμού (π.χ. όταν οι καρποί έχουν μέγεθος φουντουκιού έως καρυδιού).
• Αποφυγή υπερβολικής λίπανσης και άρδευσης, που ευνοούν τρυφερή βλάστηση και εξάπλωση του ακάρεου.
• Καλή διαχείριση του φυλλώματος και του κλαδέματος ώστε να μειώνεται η υγρασία και να βελτιώνεται ο αερισμός.
