Τσάι του βουνού: Καλλιέργεια και ευεργετικές ιδιότητες
Η καλλιέργεια και οι χρήσεις του
Τσάι του βουνού, Οικογένεια: Lamiaceae
Χρησιμοποιείται ως αφέψημα και παρουσιάζει αντιφλεγμονώδη, αντιθρομβωτική, αντιυπερτασική, σπασμολυτική, ηρεμιστική και αντιοξειδωτική δράση. Έρευνες δείχνουν ότι το γένος Sideritis Scardica έχει πιθανές φαρμακολογικές ιδιότητες όπως αντιφλεγμονώδεις, αναλγητικές,[2] αντιοξειδωτικές σε βαθμό αντίστοιχο του πράσινου τσαγιού (Camellia Sinensis),[3] προστατευτικές στο γαστρεντερικό σύστημα και στα μιτοχόνδρια,[4][5] ανοσοτροποποιητικές,[6] αντιβακτηριδιακές,[7] και ότι περιέχει ουσίες που αναστέλλουν την επαναπρόσληψη της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και της νορανδρεναλίνης (τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά).[8]
Συγκομιδή
Πηγές Και βιβλιογραφία:
[1] Υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης, Γενική δ/νση Φυτικής Παραγωγής.
[2]Hernández-Pérez, M; Rabanal, RM (2002 Jun). «Evaluation of the antinflammatory and analgesic activity of Sideritis canariensis var. pannosa in mice.». Journal of ethnopharmacology 81 (1): 43-7. PMID 12020926.
[3] Danesi, F; Saha, S; Kroon, PA; Glibetić, M; Konić-Ristić, A; D'Antuono, LF; Bordoni, A (2013 Nov). «Bioactive-rich Sideritis scardica tea (mountain tea) is as potent as Camellia sinensis tea at inducing cellular antioxidant defences and preventing oxidative stress.». Journal of the science of food and agriculture 93 (14): 3558-64. PMID 23649594.
[4] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/22274814
[5] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/23675610
[6] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/11379762
[7] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/m/pubmed/16690235/?i=4&from=/11483389/related
[8] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/22622367
[9] Καλλιέργεια, μεταποίηση και διασφάλιση ποιότητας των ελληνικών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών: Βασικές αρχές καθετοποιημένης παραγωγής, των Δρ. Ελένη Μαλούπα, Δρ. Κατερίνα Γρηγοριάδου, Δρ. Διαμάντω Λάζαρη και Δρ. Νικόλαος Κρίγκας, Καβάλα 2013
Περιγραφή-ΚλίμαΈδαφος
Είναι πολυετής πόα.
Αυτοφύεται στην Ελλάδα σε υψόμετρο >1000μ. και ασβεστολιθικές εκτάσεις.
Λέγεται και σιδηρίτης. Σα είδη που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι: Sideritis athoa (βλάχικο ή Σιδερίτης), S. clandestine (Σαυγέτου), S. scardica (Ολύμπου), S. raeseri (Παρνασσού), S. syriaca (Κρήτης), S. euboea (Ευβοίας)
ΧρήσειςΑυτοφύεται στην Ελλάδα σε υψόμετρο >1000μ. και ασβεστολιθικές εκτάσεις.
Λέγεται και σιδηρίτης. Σα είδη που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι: Sideritis athoa (βλάχικο ή Σιδερίτης), S. clandestine (Σαυγέτου), S. scardica (Ολύμπου), S. raeseri (Παρνασσού), S. syriaca (Κρήτης), S. euboea (Ευβοίας)
Τρόπος πολλαπλασιασμού
Με σπόρο σε σπορείο απ’ όπου τα νεαρά φυτά μεταφυτεύονται σε πλαστικές σακούλες μέχρι να μεγαλώσουν.
Με παραφυάδες φροντίζοντας να έχουν πολλές ρίζες.
Μεταφυτεύονται στην οριστική θέση στο χωράφι.
Εποχή φύτευσης και σποράς
Καταλληλότερη εποχή εγκατάστασης στο χωράφι από φθινόπωρο (Νοέμβριος) μέχρι την άνοιξη (Μάρτιο).
Η φύτευση σε λάκκους βάθους 30εκ. σε γραμμές που απέχουν 1.2-1.5μ. και επί των γραμμών 1.0-1.2μ.
Καλλιεργητικές φροντίδες: όλες οι καλλιεργητικές εργασίες που απαιτούνται (προετοιμασία αγρών, καταπολέμηση ζιζανίων, λίπανση, άρδευση όπου υπάρχει νερό).
Η φύτευση σε λάκκους βάθους 30εκ. σε γραμμές που απέχουν 1.2-1.5μ. και επί των γραμμών 1.0-1.2μ.
Καλλιεργητικές φροντίδες: όλες οι καλλιεργητικές εργασίες που απαιτούνται (προετοιμασία αγρών, καταπολέμηση ζιζανίων, λίπανση, άρδευση όπου υπάρχει νερό).
Προετοιμασία εδάφους
Δεν απαιτούνται ιδιαίτεροι χειρισμοί, καθώς τα φυτά μπορούν να φυτεύονται ακόμη και σε ορεινά, επικλινή, πετρώδη εδάφη. Πριν τη φύτευση γίνεται κατεργασία με το χέρι, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό.[9]
Φύτευση
Η φύτευσή τους γίνεται στα μέσα φθινοπώρου, μετά τις πρώτες βροχές ή εναλλακτικά, στις αρχές της άνοιξης. Η πυκνότητα φύτευσης είναι 2.000-2.500 φυτά το στρέμμα (0,70-1m μεταξύ των γραμμών και 0,50-0,60m επί των γραμμών).[9]
Καταπολέμηση ζιζανίων
Βασική καλλιεργητική φροντίδα είναι η καταπολέμηση των ζιζανίων, η οποία γίνεται με σκαλίσματα, βοτανίσματα και με τη χρήση ζιζανιοκτόνων.[9]
Άρδευση
Μπορεί να καλλιεργηθεί και ως ξερικό, αξιοποιεί όμως πολύ καλά το νερό όταν του δοθεί, αρκεί να είναι σε μικρές δόσεις και να μην παραμένει στο ριζικό σύστηματου φυτού (καθώς είναι ευαίσθητο σε σηψιρριζίες).[9]
Τα προϊόντα που αξιοποιούνται από το σπάρτο είναι τα άνθη για την παραγωγή αιθέριου ελαίου με την μορφή κονκρέτας (με διαλύτη πετρελαϊκό αιθέρα).
Σαν κλωστικό (βλαστοί) το χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για την κατασκευή χονδρών σχοινιών, τσουβαλιών κλπ).
Τα άνθη συλλέγονται κάθε μέρα πρωινές ώρες πριν ανοίξουν τελείως.
ΑποδόσειςΣαν κλωστικό (βλαστοί) το χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για την κατασκευή χονδρών σχοινιών, τσουβαλιών κλπ).
Τα άνθη συλλέγονται κάθε μέρα πρωινές ώρες πριν ανοίξουν τελείως.
Για την παραγωγή ενός κιλού κονκρέτας χρειάζονται 1200 κιλά περίπου ανθέων.
Πηγές Και βιβλιογραφία:
[1] Υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης, Γενική δ/νση Φυτικής Παραγωγής.
[2]Hernández-Pérez, M; Rabanal, RM (2002 Jun). «Evaluation of the antinflammatory and analgesic activity of Sideritis canariensis var. pannosa in mice.». Journal of ethnopharmacology 81 (1): 43-7. PMID 12020926.
[3] Danesi, F; Saha, S; Kroon, PA; Glibetić, M; Konić-Ristić, A; D'Antuono, LF; Bordoni, A (2013 Nov). «Bioactive-rich Sideritis scardica tea (mountain tea) is as potent as Camellia sinensis tea at inducing cellular antioxidant defences and preventing oxidative stress.». Journal of the science of food and agriculture 93 (14): 3558-64. PMID 23649594.
[4] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/22274814
[5] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/23675610
[6] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/11379762
[7] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/m/pubmed/16690235/?i=4&from=/11483389/related
[8] https://www.ncbi[.]nlm.nih.gov/pubmed/22622367
[9] Καλλιέργεια, μεταποίηση και διασφάλιση ποιότητας των ελληνικών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών: Βασικές αρχές καθετοποιημένης παραγωγής, των Δρ. Ελένη Μαλούπα, Δρ. Κατερίνα Γρηγοριάδου, Δρ. Διαμάντω Λάζαρη και Δρ. Νικόλαος Κρίγκας, Καβάλα 2013
