Όξινα εδάφη: Τα αίτια οξίνισης του εδάφους και τα μέτρα αντιμετώπισης

Αίτια δημιουργίας όξινων εδαφών

• Τα όξινα μητρικά πετρώματα (γνεύσιοι, γρανίτες, μαρμαρυγιακοί σχιστόλιθοι, φυλλίτες κλπ). • Οι μεγάλες βροχοπτώσεις και η μικρή εξάτμιση (ευνοούν την έκπλυση των εδαφών).
• Η αλόγιστη χρήση οξινοποιών αζωτούχων λιπασμάτων επί σειρά ετών (φωσφορική αμμωνία, θειική αμμωνία, νιτρική αμμωνία).
• Η συνεχής εφαρμογή μεγάλων δόσεων αζωτούχων λιπασμάτων, ειδικά με τις επιφανειακές λιπάνσεις (εφαρμογή στα σιτηρά μιας δόσης αντί δύο που είναι το ενδεδειγμένο).
• Η μονοκαλλιέργεια κυρίως με σιτηρά.
• Η μη εφαρμογή ορθολογικών αρδεύσεων (υπεραρδεύσεις).

Η τιμή 7,0 του pH υποδηλώνει ουδέτερο έδαφος (ούτε όξινο, ούτε αλκαλικό).  Τιμή του pH κάτω από 7,0, υποδηλώνει όξινο έδαφος.  Τιμή του pH πάνω από 7,0, υποδηλώνει αλκαλικό έδαφος.

   

Tο ποσοστό συγκέντρωσης των κυριότερων συστατικών του εδάφους σε σχέση με την τιμή pH του εδάφους. K: Κάλιο (Potassium), P: Φώσφορος (Phosphorus), B: Βόριο (Boron), N: Άζωτο (Nitrogen), S: Θείο (Sulfur), Cu: Χαλκός (Copper), Zn: Ψευδάργυρος (Zinc), Ca: Ασβέστιο (Calcium), Mg: Μαγνήσιο (Magnesium), Mo: Μολυβδαίνιο (Molybdenum), Fe: Σίδηρος (Iron - Ferrum), Mn: Μαγγάνιο (Manganese)

Επιπτώσεις της χαμηλής οξύτητας των εδαφών

• Αύξηση της συγκέντρωσης των ιόντων αργιλίου, σιδήρου και μαγγανίου σε τοξικές για τα φυτά συγκεντρώσεις στο έδαφος. • Μείωση ή και αναστολή αύξησης της ρίζας.
• Μείωση της πρόσληψης των θρεπτικών στοιχείων κυρίως φωσφόρου, ασβεστίου, μαγνησίου καθώς και του νερού.
• Μείωση του μεταβολισμού των φυτών.
• Μη κανονική ανάπτυξη των καλλιεργειών με συνέπεια τη μείωση των αποδόσεων.
• Έκπλυση και μεταφορά της αργίλου προς τα βαθύτερα στρώματα με αποτέλεσμα το επιφανειακό εδαφικό στρώμα να γίνεται ελαφρύτερο και πιο άγονο.
• Σκελετοποίηση και καταστροφή της δομής του επιφανειακού στρώματος.
• Αύξηση της συγκέντρωσης των ιόντων αργιλίου στο έδαφος σε τοξικά επίπεδα που επηρεάζει τον αριθμό και τη δραστηριότητα των μικροοργανισμών (επικρατούν οι μύκητες, μικρός ο αριθμός των νιτροποιητικών και συμβιωτικών βακτηρίων).

Μέτρα για την αποφυγή ή την αντιμετώπιση της χαμηλής οξύτητας των εδαφών

• Εφαρμογή αμειψισπορών.
• Εφαρμογή ορθολογικής άρδευσης.
• Αποφυγή εφαρμογής υπερβολικών δόσεων κυρίως επιφανειακών λιπάνσεων.
• Αντικατάσταση της χρήσης των οξινοποιών λιπασμάτων με ασβεστούχα λιπάσματα (πχ ασβεστούχου νιτρικής αμμωνίας).
• Βαθιά οργώματα στην περίπτωση που θα φέρουν στην επιφάνεια του αγρού έδαφος με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε άργιλο και με μεγαλύτερο pH.
• Χρήση στάχτης.
• Χρήση ανθεκτικών φυτών στη οξύτητα των εδαφών (μηδική, σπαράγγι, κριθάρι, φασόλι, δασικά είδη, κλπ).
• Καλός διασκορπισμός και ενσωμάτωση καλά λειοτριβημένων υλικών βελτίωσης της οξύτητας (ασβεστόλιθος, μαρμαρόσκονη, άσβεστος, σβησμένη άσβεστος, υδράσβεστος, ασβεστοϊλύς από τα εργοστάσια ζάχαρης).
• Συμβουλές από εξειδικευμένους επιστήμονες