Οι βασικές αρχές τις νομοθεσίας που πρέπει όλοι οι αγρότες να τηρούν σύμφωνα με τους Κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης

---

Τι είναι η πολλαπλή συμμόρφωση

Η πολλαπλή συμμόρφωση αποτελεί βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, και στοχεύει στην αειφορία της γεωργίας και τη βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα. Οι κανόνες της πολλαπλής συμμόρφωσης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των πολιτικών μέσω των οποίων επιχειρείται η ενίσχυση της υπαίθρου της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης και έχει βασικούς στόχους:

• Την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
• Την διατήρηση του αγροτικού τοπίου
• Την επίτευξη αειφορίας
• Την ασφάλεια των παραγόμενων τροφίμων
• Την υγιεινή και ασφάλεια των γεωργών καιτων αγροτικών ζώων
• Την υγεία των καταναλωτών

Η πολλαπλή συμμόρφωση περιλαμβάνει δύο στοιχεία:

Θεσμικές απαιτήσεις διαχείρισης: Οι απαιτήσεις αυτές αφορούν 18 νομοθετικά πρότυπα στον τομέα του περιβάλλοντος, της ασφάλειας των τροφίμων, της υγείας των ζώων και των φυτών και της καλής διαβίωσης των ζώων.
Καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση: Η υποχρέωση διατήρησης της γης σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση αναφέρεται σε μια σειρά προτύπων που σχετίζονται με την προστασία του εδάφους, τη διατήρηση της οργανικής ύλης και της δομής του εδάφους, την αποφυγή της υποβάθμισης των οικοτόπων και τη διαχείριση των υδάτων.

---

 

Γενικές Υποχρεώσεις Γεωργών

1. Όλοι οι παραγωγοί υποχρεούνται να τηρούν ημερολόγιο στο οποίο πρέπει να καταγράφουν όλες τις εργασίες που πραγματοποιούν στην εκμετάλλευσή τους, όπως σπορά, λίπανση, ζιζανιοκτονία, θεραπείες, κλπ. Επιπλέον, θα πρέπει να διατηρούν τις ετικέτες των σπόρων, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούν καθώς και τα σχετικά τιμολόγιαπαραστατικά αγοράς (κυρίως για σπόρους, λιπάσματα, ζωοτροφές) και πώλησης (κυρίως προϊόντα της εκμετάλλευσης, ζωοτροφές). Στις περιπτώσεις που ο γεωργός χρησιμοποιεί κοπριά και εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα έκδοσης τιμολογίων, προσκομίζει υπεύθυνη δήλωση, στην οποία αναγράφονται η ακριβής ποσότητα κοπριάς και η προέλευση αυτής.

2. Όλοι οι γεωργοί οφείλουν να µην καταστρέφουν τις αναβαθµίδες (πεζούλες), τις ξερολιθιές, τα αναχώµατα και τα φυσικά πρανή στα όρια των αγροτεµαχίων. Τα στοιχεία αυτά βοηθούν τη συγκράτηση και τη γονιμότητα των εδαφών, αποτελούν δε στοιχεία που προστατεύουν, βελτιώνουν και αναδεικνύουν το φυσικό τοπίο, ενώ συχνά βοηθούν τη διαβίωση των μικρών ζώων και πουλιών τα οποία είναι χρήσιμα στην καταπολέμηση των εχθρών των καλλιεργειών.

3 Σε κάθε αγροτεμάχιο που παραμένει ακαλλιέργητο, θα πρέπει να πραγματοποιούνται οι ελάχιστες καλλιεργητικές παρεμβάσεις, ώστε να διατηρείται το έδαφος σε καλή κατάσταση και να αποφεύγεται η ανάπτυξη ανεπιθύμητων φυτικών ειδών (π.χ. ζιζάνια). Γι’ αυτό θα πρέπει είτε να κόβεται η βλάστηση είτε να επιτρέπεται η βόσκηση, ώστε να μην υποβαθμίζεται η καλλιεργήσιμη γη. Στην περίπτωση που ο γεωργός επιλέξει να μην καλλιεργήσει την επιλέξιμη για τα δικαιώματά του έκταση, τα χωράφια θα πρέπει να είναι απαλλαγμένα από ζιζάνια ή άλλα ανεπιθύμητα υλικά (π.χ. σκουπίδια, μπάζα, κλπ), ώστε να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμα για καλλιέργεια. Είναι προφανές ότι τα παραπάνω εφαρμόζονται έτσι και αλλιώς όταν μια καλλιέργεια βρίσκεται σε εξέλιξη.

4. Τα κοκκώδη αγροχημικά (φάρμακα, λιπάσματα) πρέπει να ενσωματώνονται καταλλήλως στο έδαφος για να μην δηλητηριάζονται τα πουλιά. Τα δολώματα τρωκτικοκτονίας (για ποντίκια και αρουραίους) πρέπει να τοποθετούνται μέσα στις στοές των τρωκτικών, ώστε να μην είναι ορατά.

5. Ο γεωργός οφείλει να μην καταστρέφει σημαντικά στοιχεία του αγροτικού τοπίου όπως φυτοφράκτες, υδατοσυλλογές, και δενδροστοιχίες που βρίσκονται εντός των αγροτεμαχίων του ή και στο περιθώριο αυτών. Επίσης οφείλει στις γεωργικές εκτάσεις που συνορεύουν με δρόμους και φυσικούς υδάτινους αποδέκτες (ρυάκια, λίμνες, ποτάμια, τάφροι κλπ) στους οποίους υπάρχει φυσική βλάστηση (φυτοφράκτες, δένδρα, συνδενδρίες), να μην καταστρέφει τη βλάστηση. Οι θάμνοι και τα δέντρα μπορούν να συντηρούνται με κλάδεμα.
Το ελάχιστο πλάτος διατήρησης ορίζεται ως εξής:

• Για τους θάμνους, 0,50μ από κάθε πλευρά της ρίζας του θάμνου.
• Για τα δένδρα, η κάθετη προβολή της κόμης του δένδρου στο έδαφος.

6. Εφόσον χρησιμοποιείται λάσπη από επεξεργασμένα απόβλητα είτε ως βελτιωτικό εδάφους είτε ως λίπασμα, θα πρέπει αυτό να γίνεται με ειδική άδεια από τη Νομαρχία. Η άδεια αναφέρει τους όρους εφαρμογής της λάσπης στον αγρό που πρέπει να τηρούνται από το γεωργό.

7. Ο γεωργός πρέπει να καθορίζει στην εκμετάλλευσή του συγκεκριμένο χώρο συγκέντρωσης και αποκομιδής απορριμμάτων, σε σημείο στο οποίο θα υπάρχει σχετική σήμανση με ταμπέλα. Ο χώρος αυτός μπορεί να είναι από ένα απλό βαρέλι με καπάκι έως και ειδική εγκατάσταση σε όσες περιπτώσεις αυτό απαιτείται (π.χ. λύματα κλπ). Εκεί θα συγκεντρώνονται προσωρινά όλα τα σκουπίδια, τα ρυπογόνα υλικά και οι συσκευασίες των αγροχημικών προϊόντων μέχρι την οριστική απομάκρυνσή τους. Η απομάκρυνση των απορριμμάτων είναι αρμοδιότητα του δήμου ή της νομαρχίας και εφόσον ο γεωργός ειδοποιήσει για την αποκομιδή είναι υποχρεωμένοι να τα συλλέξουν.

8. Όλες οι αγροτικές εγκαταστάσεις (αποθήκες, στέγαστρα κλπ.) πρέπει να διατηρούνται σε καλή κατάσταση ώστε να μην διαφεύγουν ουσίες που ρυπαίνουν το περιβάλλον ιδιαίτερα σε περιόδους βροχοπτώσεων.

9. Οι γεωργοί πρέπει να αποφεύγουν τη διάθεση υγρών αποβλήτων καθώς και την εφαρμογή οργανικής κοπριάς σε εκτάσεις με κλίση μεγαλύτερη του 8%. Σε τέτοιες περιπτώσεις προκαλείται ρύπανση.

10. Οι γεωργοί που αρδεύουν τις καλλιέργειες τους θα πρέπει να τηρούν τις διαδικασίες έγκρισης χρήσης νερού προς άρδευση, Όπως αυτή ορίζετε από την νομοθεσία

Φυτική Παραγωγή

Ο γεωργός υποχρεούται:

1. Για την προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, στα αγροτεμάχια που βρίσκονται σε εδάφη με κλίση πάνω από 10%:

• Να διατηρεί φυτική κάλυψη στο έδαφος τουλάχιστον κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων, μέχρι την προετοιμασία του εδάφους για την επόμενη σπορά, ώστε να μην παρασύρεται το επιφανειακό γόνιμο έδαφος του αγροτεμαχίου και έτσι να αποφεύγεται η διάβρωση του εδάφους. Αυτή η υποχρέωση καλύπτεται ούτως ή άλλως αν στο χωράφι υπάρχει χειμερινή καλλιέργεια, από την καλαμιά της κύριας καλλιέργειας (καλοκαιρινές καλλιέργειες) ή οποιαδήποτε μορφής φυτική κάλυψη που διατηρεί το έδαφος σε καλή κατάσταση και δεν παρεμποδίζει την επόμενη σπορά.
• Να πραγματοποιεί την άροση κάθετα στην κλίση του εδάφους (κατά τις ισοϋψείς) ή διαγώνια ή εναλλασσόμενα, ώστε να δημιουργούνται σταθερές ακαλλιέργητες λωρίδες ως ζώνες ανάσχεσης, σε αποστάσεις ανάλογες με τις εδαφικές ιδιότητες και την κλίση, ούτως ώστε να συγκρατείται το έδαφος σε περίπτωση έντονης βροχής.
• Να αποφεύγει τη μέθοδο της κατάκλισης στην άρδευση.
   

Κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης για την αποφυγή διάβρωσης του εδάφους
Σε αδάφη με κλίση >10%	Φυτοκάλυψη, Για αποφυγή διάβρωσης
Η άροση σε εδάφη κλίση>10%	Ισοϋψεις άροση Διαγώνια άροση Σταθερές ακάλλιέργιτες λωρίδες
Όχι καταστροφή της βλαστησης σε	Αναβαθμίδες (πεζούλες) ξερολίθιές αναχώματα φυσικά πράνη
Διαχειριση φυτικών υπολειμμάτων	Κάψειμο με προφυλάξεις, μόνο οπου και όποτε το επιτρεπει η νομοθεσία

2. Για την διατήρηση της περιεκτικότητας της οργανικής ύλης του εδάφους, εφόσον στην εκμετάλλευση υπάρχουν αρόσιμες εκτάσεις (Αρόσιμες εκτάσεις γης είναι οι εκτάσεις που καλλιεργούνται για φυτική παραγωγή ή εκτάσεις που διατηρούνται σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση) , να εφαρμόζεται αμειψισπορά με έναν από τους παρακάτω τρόπους:

• Να καλλιεργεί και να ενσωματώνει στο έδαφος χειμερινά ψυχανθή, συμπληρωματικά προς την εαρινή καλλιέργεια, στο 20% της αρόσιμης έκτασης της εκμετάλλευσης κατ’ έτος. Ως επιλέξιμες συμπληρωματικές καλλιέργειες ψυχανθών μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι εξής: βίκος, ρόβη, τριφύλλι, μηδική, κτηνοτροφικά κουκιά, πίσσα, λαθούρι, λούπινα. Σε αγροτεμάχια στα οποία έχει καλλιεργηθεί ψυχανθές (συμπεριλαμβάνονται τα όσπρια) ως κύρια καλλιέργεια δεν απαιτείται συμπληρωματική καλλιέργεια.
• Να καλλιεργεί ετησίως τουλάχιστον τρεις διαφορετικές (ομάδες) καλλιέργειες στην εκμετάλλευση του. Αν εφαρμόσει το σενάριο αυτό θα πρέπει αντίστοιχα να δηλώσει τις καλλιέργειες στην αίτηση ενιαίας ενίσχυσης. Τις ομάδες καλλιεργειών μπορείτε να βρείτε στον πίνακα στο τέλος του κεφαλαίου αυτού. Οποιαδήποτε καλλιέργεια δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα αυτό λογίζεται ως διαφορετική ομάδα.
• Ο γεωργός απαλλάσσεται της υποχρέωσης αμειψισποράς εφόσον αποδείξει με ατομική ή συλλογική ανάλυση εδάφους ότι το έδαφος του αγροτεμαχίου περιέχει 3% κατ’ ελάχιστο οργανική ουσία.

3. Περιορισμός της καύσης της καλαμιάς: Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι το κάψιμο της καλαμιάς αφαιρεί ένα σημαντικό μέρος της γονιμότητας του εδάφους και μακροπρόθεσμα οδηγεί στην υποβάθμιση του εδάφους, διότι μαζί με την καλαμιά καίγεται και μέρος της οργανικής ουσίας του εδάφους. Αντιθέτως, η ενσωμάτωση των υπολειμμάτων των καλλιεργειών βοηθά τον εμπλουτισμό των εδαφών και τη βελτίωση της δομής τους. Συνεπώς, για την διατήρηση των επιπέδων οργανικής ύλης του εδάφους ο γεωργός οφείλει να ακολουθεί μια ή περισσότερες από τις παρακάτω πρακτικές αναφορικά με τη διαχείριση των υπολειμμάτων των καλλιεργειών, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες :

• Ενσωμάτωση της καλαμιάς στο έδαφος (π.χ. με όργωμα).
• Βόσκηση της καλαμιάς από ζώα δικά του ή άλλου παραγωγού.
• Κοπή και κάλυψη του εδάφους με τα υπολείμματα (mulching) και ενσωμάτωση των υπολειμμάτων στο έδαφος την επόμενη άνοιξη.
• Διατήρηση της καλαμιάς στο χωράφι κατά τη διάρκεια του χειμώνα και ενσωμάτωση της την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.

4. Το κάψιμο της καλαμιάς απαγορεύεται στις περιοχές εντός του δικτύου NATURA 2000. Μπορεί να γίνει σε περιοχές εκτός NATURA, μόνο μετά από άδεια της τοπικής Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης και σύμφωνη γνώμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Επισημαίνεται ότι σε περιοχές με εδάφη μικρής περιεκτικότητας σε οργανική ουσία (1 – 2%) το κάψιμο της καλαμιάς θα κάνει το χωράφι εντελώς άγονο.

5. Τα υπολείμματα των κλαδεμάτων των δένδρων, συμπεριλαμβανομένων των ελαιώνων και αμπελώνων, καλό είναι να ψιλοτεμαχίζονται και να απλώνονται στο χωράφι. Τούτο βοηθά στον εμπλουτισμό του εδάφους, στην προστασία από τη διάβρωση καθώς και στη διατήρηση της υγρασίας του εδάφους. Ως έσχατη λύση τα υπολείμματα των κλαδεμάτων των δένδρων μπορούν να συλλέγονται σε σωρούς και να καίγονται, λαμβάνοντας τις απαραίτητες προφυλάξεις (εξαιρούνται οι περιοχές εντός του δικτύου NATURA 2000, όπου απαιτείται ειδική άδεια).

6. Όταν το έδαφος είναι καλυμμένο με πάγο ή χιόνι ή είναι πλημμυρισμένο, ο γεωργός οφείλει να ΜΗΝ πραγματοποιεί εργασίες με μηχανήματα, ώστε να μην συμπιέζεται το έδαφος και να μην καταστρέφεται η δομή του. Απαραίτητο είναι να γίνονται όλες οι καλλιεργητικές παρεμβάσεις και καλλιεργητικές φροντίδες στο χωράφι όταν το έδαφος είναι στον ρώγο του.

7. Να διατηρεί τους δενδρώνες συμπεριλαμβανομένων των ελαιώνων και των αμπελώνων σε καλή βλαστική κατάσταση σε ότι αφορά στα δένδρα. Το έδαφος του δενδρώνα θα πρέπει να διαχειρίζεται ώστε να μην υπάρχει ανεπιθύμητη βλάστηση μεγαλύτερη τους ενός έτους, επίσης να συντηρείται με φρεζάρισμα ή όργωμα ή και ζιζανιοκτονία εφόσον κρίνεται σκόπιμο.

8. Οι γεωργοί δεν επιτρέπεται να καλλιεργούν σε απόσταση μικρότερη του ενός μέτρου από τις όχθες υδάτινων όγκων και δεν επιτρέπεται να κάνουν χρήση αζωτούχων λιπασμάτων σε απόσταση μικρότερη των δύο μέτρων από όχθες υδάτινων όγκων, διωρύγων ή καναλιών άρδευσης ή στράγγισης σε επίπεδες εκτάσεις και σε απόσταση μικρότερη των έξι μέτρων για εκτάσεις µε κλίση μεγαλύτερη του 8%.

9 Ο θερισμός πρέπει να πραγματοποιείται από το κέντρο του αγροτεµαχίου προς το εξωτερικό, περιστροφικά ή σε λωρίδες εφόσον το μέγεθος του αγροτεµαχίου και τα διαθέσιµα µέσα το επιτρέπουν. Η τακτική αυτή προλαμβάνει τυχαία θανάτωση πουλιών που φωλιάζουν στο χωράφι- ειδικά σε δημητριακά.

10. Οι χρήστες φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων (φυτοφάρμακα, π.χ. ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα κλπ) και λιπασμάτων πρέπει να διαβάζουν προσεκτικά και να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες που αναγράφονται στις ετικέτες, ούτως ώστε να τα χρησιμοποιούν κατάλληλα. Δεν πρέπει να γίνεται ψεκασμός αργότερα από την τελευταία συνιστώμενη ημέρα διότι προκαλούνται προβλήματα υγείας στους καταναλωτές (δηλητηριάσεις κλπ). Όπως γνωρίζετε, οι έλεγχοι στα τρόφιμα, οι οποίοι γίνονται ολοένα και πιο εντατικοί, εκτός από χρηματικές ποινές μπορούν να γυρίσουν ολόκληρα φορτηγά πίσω!!!

11. Το πλύσιμο των ψεκαστικών μηχανημάτων πρέπει να γίνεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 30 μέτρων από γεώτρηση, τάφρο, ποτάμι, ρυάκι κλπ, ούτως ώστε να μη ρυπαίνονται τα νερά από το τυχόν πλεόνασμα του ψεκαστικού υγρού ή τα «ξεπλύματα» του ψεκαστήρα και να μην επιβαρύνεται η υγεία ανθρώπων και ζώων.

12. Ο καθαρισμός των αρδευτικών και στραγγιστικών καναλιών από τη βλάστηση που αναπτύσσεται στο εσωτερικό τους πρέπει να γίνεται κατά προτεραιότητα με μηχανικά μέσα. Επιτρέπεται η χρήση εγκεκριμένων για τον σκοπό αυτό ζιζανιοκτόνων, τα οποία φέρουν στην ετικέτα τους φράσεις, όπως:

• Εγκεκριμένες χρήσεις: Μεταφυτρωτική καταπολέμηση υδροχαρών ζιζανίων και
• Πεδίο εφαρμογής: Κατά μήκος αρδευτικών και στραγγιστικών καναλιών.

---

Λίπανση
(από τον κωδικας ορθης γεωργικής πρακτικής)

1. Να αποφεύγεται η χρήση ή διασπορά των λιπασμάτων σε τοποθεσίες όπου ο κίνδυνος της επιφανειακής απορροής είναι μεγάλος και ιδιαίτερα σε εδάφη που νεροκρατούν.
2. Να αποφεύγεται η λίπανση σε παγωμένες ή καλυμμένες με χιόνια επιφάνειες.
3. Να αποφεύγεται γενικά η διάθεση υγρών κτηνοτροφικών αποβλήτων σε εδαφικές εκτάσεις με σημαντική κλίση (άνω του 8%). Η διάθεση είναι δυνατή μόνο εφ’ όσον το επιτρέπει η διηθητικότητα του εδάφους και λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα (άροση κατά τις ισοϋψείς, μείωση της παροχής κ.λ.π.) ώστε να αποφεύγεται η επιφανειακή απορροή.
4. Να αποφεύγεται η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων από όχθες υδάτινων όγκων (ποταμών, λιμνών, διωρύγων ή καναλιών άρδευσης ή στράγγισης) σε περίπτωση επίπεδης έκτασης και των 6 μέτρων σε παρόχθιες εκτάσεις που παρουσιάζουν σημαντική κλίση (μεγαλύτερη από 8%).
5. Να ενσωματώνονται τα λιπάσματα σε μικρές ποσότητες, σε επικλινείς και ακάλυπτες από βλάστηση επιφάνειες.
6. Κατά την προετοιμασία για σπορά και τις άλλες καλλιεργητικές φροντίδες επικλινών εκτάσεων οι αρόσεις να γίνονται κατά τις ισοϋψείς καμπύλες του εδάφους.
7. Όπου είναι δυνατό, να εφαρμόζεται η μέθοδος της διαδοχικής καλλιέργειας χειμερινών ψυχανθών στις επικλινείς εκτάσεις, για περιορισμό της ποσότητας των αζωτούχων λιπασμάτων και της εδαφικής διάβρωσης, που οδηγεί το αχρησιμοποίητο άζωτο στα υπόγεια και επιφανειακά νερά.
8. Να αποφεύγεται η γεωργική αξιοποίηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, που αποκαλύπτονται από την υποχώρηση της επιφάνειας υδάτινων αποδεκτών –κυρίως λιμνών- σε περιπτώσεις παρατεταμένης ανομβρίας. Σε περίπτωση καλλιέργειας των εκτάσεων αυτών δεν πρέπει να γίνεται χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.
9. Να επιδιώκεται η διασπορά των λιπασμάτων σε μικρές αποστάσεις με τη χρήση λιπασματοδιανομέα ο οποίος θα πρέπει πάντα να ευρίσκεται σε καλή κατάσταση και ρυθμισμένος προσεκτικά, με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή, ώστε να εφαρμόζει ακριβώς τα αναγκαία ποσά λιπάσματος.
10. Να αποφεύγεται η διασπορά χημικών λιπασμάτων όταν πνέει ισχυρός άνεμος.
11. Να μη χρησιμοποιούνται αυξημένες ποσότητες, για σιγουριά. Το παραπανίσιο άζωτο όχι μόνο δεν αυξάνει την παραγωγή αλλά αντίθετα προκαλεί οικονομικές και περιβαλλοντικές ζημιές.
12. Να μη χρησιμοποιείται στη βασική λίπανση της ανοιξιάτικης σποράς περισσότερο άζωτο από αυτό που εκείνη την περίοδο χρειάζεται η καλλιέργεια.
13. Να γίνεται εφαρμογή των αζωτούχων λιπασμάτων στις ακριβείς αναγκαίες ποσότητες και να αποφεύγεται με κάθε τρόπο η διασπορά τους σε ακαλλιέργητες εκτάσεις, σε φυτοφράκτες, σε γειτονικά κτήματα.

---

Δείτε αναλυτικά τι αναφέρουν οι Κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης για την εφαρμογή αζωτούχων λιπασμάτων και την Νιτρορίπανση: 

---

Γεωργικά φάρμακα
(από τον κωδικας ορθης γεωργικής πρακτικής)

Συνιστάται η εφαρμογή του Συστήματος της Ολοκληρωμένης Καταπολέμησης, η οποία περιλαμβάνει:

• Την πρόληψη για την αποτροπή εγκατάστασης των επιβλαβών οργανισμών στις καλλιέργειες, (χρήση πολ/κού υλικού ανθεκτικού σε ασθένειες ή απαλλαγμένου από αυτές, διαχείριση των ζιζανίων με αποφυγή σποροποίησης, διασπορά επιθυμητών ζιζανίων ,και διαχείριση των καλλιεργητικών εργασιών ώστε να μην διευκολύνεται η διασπορά των ζιζανίων, καταστροφή των ξενιστών των ασθενειών και των εντόμων που προσβάλλουν την καλλιέργεια κ.α.)
• Τα μέτρα αποφυγής πληθυσμιακής έξαρσης των εχθρών, ζιζανίων και ασθενειών που ήδη βρίσκονται στην καλλιέργεια σε μικρούς πληθυσμούς, (καταστροφή των διαχειμαζουσών μορφών των εχθρών και ασθενειών τον χειμώνα, εφαρμογή κατάλληλης αμειψισποράς και χρήση πολ/κού υλικού με ενσωματωμένη ανθεκτικότητα στις ετήσιες καλλιέργειες, χρήση φυτών παγίδων, κ.α.)
• Την παρακολούθηση της εξέλιξης των εχθρών, ζιζανίων και ασθενειών των φυτών στην καλλιέργεια και στην περιοχή, ώστε να καταστεί δυνατή η έγκαιρη λήψη και εφαρμογή των κατάλληλων κατασταλτικών μέτρων, (αναγνώριση του είδους των εχθρών, ασθενειών και του σταδίου ανάπτυξής του, παρακολούθηση των Γεωργικών Προειδοποιήσεων και του μετερεωλογικού δελτίου, παρακολούθηση και καταγραφή της παρουσίας των επιβλαβών οργανισμών).
• Τα μέσα μείωσης του πληθυσμού των εχθρών, ζιζανίων και ασθενειών,(διαχείριση της πυκνότητας σποράς, εναλλαγή των μεθόδων κατεργασίας του εδάφους, κάλυψη ή εμπλουτισμός του εδάφους με φυτικά υπολείμματα, κ.α.).

Αποθήκευση γεωργικών φαρμάκων:
Τα γεωργικά φάρμακα πρέπει να αποθηκεύονται σε ειδικές αποθήκες μακριά από τρόφιμα και ποτά. Να είναι σε θέση ασφαλή που να μη φθάνουν τα παιδιά και σε μέρη δροσερά, καλά αεριζόμενη. Οι αποθήκες θα πρέπει να κλειδώνουν, κι να φέρουν ένδειξη του τύπου "Προσοχή αγροχημικά" ή "Προσοχή φάρμακα" στο μέρος που βρίσκονται αποθηκευμένα τα σκευάσματα, και καλό είναι να υπάρχει και έξω από την αποθήκη.

Μεταφορά γεωργικών φαρμάκων:
Τα γεωργικά φάρμακα πρέπει να μεταφέρονται με την αρχική ασφαλή συσκευασία τους, χωριστά από τρόφιμα και ποτά. Σε ειδικούς χώρους ώστε να μη δέχονται επίδραση από καιρικές συνθήκες. Να  έχουν οδηγίες για αντιμετώπιση περιπτώσεων ατυχημάτων ή διαρροών.

Χρήση γεωργικών φαρμάκων:
α) για την προστασία του περιβάλλοντος:

• H χρήση σκευασμάτων ασφαλέστερης μορφής (π.χ. εναιώρημα μικροκαψουλών αντί υγρό γαλακτοματοποιήσιμο).
• H εφαρμογή τέτοιας στρατηγικής, ώστε να αποφεύγεται η εμφάνιση ανθεκτικότητας. Η εναλλαγή των δραστικών συστατικών(χρησιμοποίηση δραστικών συστατικών με διαφορετικό τρόπο δράσης), ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικότητας και η ανάγκη για αύξηση των δόσεων. Στις περιπτώσεις όπου έχει ήδη εμφανιστεί ανθεκτικότητα στην πράξη, η σχολαστική τήρηση των μέτρων που προτείνονται από τα αντίστοιχα Γραφεία Φυτοπροστασίας, Ινστιτούτα, Γρ. Αγροτικής Ανάπτυξης και τους κατά τόπους Γεωπόνους.
• Η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών και η εφαρμογή των κατάλληλων συστημάτων αμειψισποράς.
• Για την καταπολέμηση των ζιζανίων στα επικλινή εδάφη, η επιλογή του ζιζανιοκτόνου πρέπει να γίνεται με την πρόβλεψη να διατηρείται η φυτοκάλυψη του εδάφους κατά την περίοδο των βροχών.
• Η ενσωμάτωση των κόκκων στο έδαφος, όταν γίνεται εφαρμογή κοκκωδών σκευασμάτων, ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος να ληφθούν οι κόκκοι από τα πτηνά.
• H διατήρηση ζώνης ασφαλείας κατά την εφαρμογή φυτοπροστατευτικών ουσιών από φυτοφράχτες, φωλιές πουλιών, υδρόβια χλωρίδα, επιφανειακά νερά και λοιπά σημαντικά περιβαλλοντικά στοιχεία και η αποφυγή τοξικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (τουλάχιστον σε κάποιο τμήμα της καλλιέργειας)την εποχή της αναπαραγωγής των κυριότερων πτηνών και θηλαστικών της περιοχής.
• Η χρήση να γίνεται την κατάλληλη χρονική περίοδο ώστε να επιτυγχάνεται η μικρότερη δυνατή επίδραση στα ωφέλιμα έντομα. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σκευάσματα που είναι τοξικά για τις μέλισσες(αναγράφεται στην ετικέτα) όταν τα φυτά είναι ανθισμένα.
• Η εφαρμογή του φυτοφαρμάκου να είναι τέτοια , ώστε να επιτυγχάνεται ομοιομορφία κατανομής του ψεκαστικού υγρού και η ακρίβεια στην εφαρμογή.
• Η αποφυγή των αεροψεκασμών, όταν δε αυτό είναι αναπόφευκτο η εφαρμογή να γίνεται όταν δε φυσάει άνεμος, έτσι ώστε να μην μεταφέρεται το νέφος του ψεκαστικού υγρού σε γειτονικές καλλιέργειες, βοσκές, φυτοφράχτες, μελίσσια,  στάσιμα ή τρεχούμενα νερά, υδρόβια χλωρίδα, κλπ.

Μετά τον ψεκασμό:

1. Πλένουν τα ακάλυπτα μέρη του σώματός τους.
2. Αφαιρούν τα ρούχα του ψεκασμού και πριν τα ξαναφορέσουν τα πλένουν.

Απόβλητα γεωργικών φαρμάκων:
Τα απόβλητα των γεωργικών φαρμάκων είναι ή στερεά (σκόνη κοκκώδη) ή υγρά. Για τη συλλογή των στερεών χρησιμοποιούμε ειδικές απορροφητικές σκούπες. Για τη συλλογή των υγρών χρησιμοποιούμε αδρανείς απορροφητικές ύλες και στη συνέχεια ειδικές απορροφητικές σκούπες. Προσέχουμε να μη ρυπαίνουμε αρδευτικό ή πόσιμο νερό με τα απόβλητα γεωργικών φαρμάκων. Επίσης να μη μολύνουμε αρδευτικό ή πόσιμο νερό με ψεκαστικό διάλυμα.

Μέθοδοι απαλλαγής από υγρά γεωργικών φαρμάκων, δοχεία, κιβώτια συσκευασίας κ.λ.π.:
Τα υπόλοιπα υγρών γεωργικών φαρμάκων καθώς και ψεκαστικού υγρού διασκορπίζονται στο έδαφος μακριά από πηγές πόσιμου νερού ή από νερό που προορίζεται για άρδευση. Τα δοχεία συσκευασίας συγκεντρώνονται και καταστρέφονται σε ειδικό μέρος. Τα χάρτινα υλικά συσκευασίας καταστρέφονται δια πυράς.

Έντυπο για ενημέρωση ψεκασμών με γεωργικά φάρμακα

Το σημείο όπου πρέπει να αναρτάται το έντυπο σχετίζεται με την εγγύτητά του σε σημεία διερχόμενων έτσι  ώστε  να  επιτυγχάνεται  ο  σκοπός  της  ενημέρωσης. Ο  αριθμός  των  εντύπων  που  πρέπει  να αναρτώνται  σχετίζεται  επίσης  με  την  εγγύτητα  της  καλλιέργειας  όπου  πρόκειται  να  γίνει  η εφαρμογή  με  τα  γεωργικά  φάρμακα  σε  σημεία  διερχόμενων  έτσι  ώστε  να  επιτυγχάνεται  ο σκοπός της ενημέρωσης.

---

Το έντύπο "μητρώο εισροών και εκροών" 

Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθ. 262385/21.4.10 για την εφαρμογή της Πολλαπλής Συμμόρφωσης, οι γεωργοί που λαμβάνουν κοινοτικές ενισχύσεις, υποχρεούνται μεταξύ άλλων να τηρούν μητρώο εισροών και εκροών στην εκμετάλλευσή τους, το οποίο περιλαμβάνει και παραστατικά αγοράς (κυρίως για σπόρους, λιπάσματα, ζωοτροφές) και πώλησης (κυρίως προϊόντα της εκμετάλλευσης, ζωοτροφές, καθώς και ημερολόγιο εργασιών. Η παράβαση αυτής της υποχρέωσης, είναι από τις συχνότερα εντοπιζόμενες κατά τους ελέγχους Πολλαπλής Συμμόρφωσης και κάθε χρόνο εκατοντάδες γεωργοί υφίστανται μειώσεις επί των ενισχύσεών τους, λόγω αυτής της παράβασης.

---