Το Tebufenozide είναι ένα εντομοκτόνο ρυθμιστής ανάπτυξης (IGR) της ομάδας των Ecdysone receptor agonists (δι-ακυλυδραζίνες), με εξαιρετικά εκλεκτική δράση έναντι προνυμφών Λεπιδοπτέρων (Lepidoptera).
Πρόκειται για δραστική ουσία, που μιμείται την ορμόνη εκδυσόνη, προκαλώντας πρόωρη και θανατηφόρα έκδυση στα στοχευμένα έντομα.
Χημική ταυτότητα:
🔹 Χημική ονομασία (IUPAC): N-tert-butyl-N'-(4-ethylbenzoyl)-3,5-dimethylbenzohydrazide
🔹 Χημικός τύπος: C₂₂H₂₈N₂O₃
🔹 Μοριακό βάρος: 368.5 g/mol
Μηχανισμός δράσης:
🔹 Το Tebufenozide δρα μιμούμενο τη φυσική ορμόνη εκδυσόνη (ecdysone), η οποία ελέγχει την ανάπτυξη και την έκδυση στα έντομα.
Βιοχημική δράση:
🔹 Συνδέεται εκλεκτικά στους υποδοχείς εκδυσόνης (EcR) των λεπιδοπτέρων.
🔹 Ενεργοποιεί πρόωρα τη διαδικασία εκδυσής (molting), ενώ το έντομο δεν είναι έτοιμο για αυτή τη φάση.
🔹 Αυτό προκαλεί διαχωρισμό της επιδερμίδας από τον επιδερμικό ιστό, παύση σίτισης μέσα σε λίγες ώρες, και θάνατο του εντόμου πριν ολοκληρώσει την έκδυση.
🔹 Ο μηχανισμός του είναι εξαιρετικά εκλεκτικός, επηρεάζοντας μόνο τα Λεπιδόπτερα.
🔹 Δεν έχει δράση σε ομοπτέρους (π.χ. αφίδες, αλευρώδεις), δίπτερα ή κολλεόπτερα.
Ιδιότητες και χαρακτηριστικά δράσης:
🔹 Τύπος δράσης: Ρυθμιστής ανάπτυξης (IGR), επαφής και στομάχου
🔹 Δράση: Ειδική κατά προνυμφών Λεπιδοπτέρων
🔹 Κίνηση στο φυτό: Τοπικά διασυστηματικό (translaminar)
🔹 Χρόνος παύσης σίτισης: <6 ώρες μετά την εφαρμογή
🔹 Χρόνος θανάτου προνύμφης: 1–3 ημέρες
🔹 Διάρκεια δράσης: 10–14 ημέρες
🔹 Δράση στα αυγά: Εμποδίζει εκκόλαψη ή προκαλεί θνησιμότητα νεοεκκολαπτόμενων προνυμφών
Φάσμα δράσης:
🔹 Το Tebufenozide είναι εξειδικευμένο εντομοκτόνο για κάμπιες Λεπιδοπτέρων, όπος Spodoptera littoralis, Helicoverpa armigera, Chrysodeixis chalcites, Cydia pomonella, Plutella xylostella, Tuta absoluta
Ανθεκτικότητα:
🔹 Ανήκει στο IRAC 18 (Ecdysone receptor agonists).
🔹 Single-site δραστικότητα → υπάρχει κίνδυνος επιλογής ανθεκτικών πληθυσμών με συχνή χρήση.
🔹 IRAC οδηγίες:
🔸 Μην εφαρμόζεται σε περισσότερες από 2 συνεχόμενες γενιές εντόμων.
🔸 Εναλλαγή με διαφορετικούς μηχανισμούς (IRAC 28, 22, 5, 9).
Περιβαλλοντική και τοξικολογική συμπεριφορά:
🔹 Τοξικότητα σε μέλισσες: Εξαιρετικά χαμηλή (LD₅₀ >200 μg/bee)
🔹 Τοξικότητα σε ωφέλιμα: Πολύ χαμηλή (συμβατό με IPM)
🔹 Τοξικότητα σε υδρόβια: Μέτρια
🔹 Ημιζωή στο έδαφος (DT₅₀): 6–15 ημέρες
🔹 Φωτοδιάσπαση: Αργή – σταθερό στο φως
🔹 Βιοσυσσώρευση: Πολύ χαμηλή
Πλεονεκτήματα:
🔹 Εξαιρετικά εκλεκτικό για Lepidoptera
🔹 Παύση σίτισης πολύ γρήγορα (<6 ώρες)
🔹 Ιδανικό για IPM – δεν επηρεάζει ωφέλιμα ή επικονιαστές
🔹 Δρα και σε ανθεκτικούς πληθυσμούς (πυρεθροειδή, OPs)
🔹 Μακρά διάρκεια δράσης (έως 2 εβδομάδες)
🔹 Δεν προκαλεί έκρηξη δευτερογενών εντόμων
Μειονεκτήματα:
🔹 Δρα μόνο σε προνύμφες (όχι σε αυγά ή ενήλικα)
🔹 Single-site → χρειάζεται εναλλαγή δραστικών
🔹 Όχι αποτελεσματικό σε αφίδες, θρίπες, αλευρώδεις
🔹 Χρειάζεται καλή κάλυψη για πλήρη δράση