Βοτρύτης (Τεφρά σήψη) - ΔΑΜΑΣΚΗΝΙΑ
Ο Βοτρύτης - Τεφρά Σήψη στη Δαμασκηνιά (Botrytis cinerea / Botryotinia fuckeliana) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σαπροφυτικά - ευκαιριακά παθογόνα των πυρηνοκάρπων. Προσβάλλει τα δέντρα σε περιβάλλοντα όπου επικρατεί υγρασία, πληγές και κακός αερισμός, ενώ εγκαθίσταται εύκολα σε εξασθενημένους ιστούς. Στη δαμασκηνιά μπορεί να προκαλέσει σημαντική ζημιά στην παραγωγή, ιδιαίτερα σε περιόδους με παρατεταμένες βροχοπτώσεις ή υψηλή σχετική υγρασία κοντά στη συγκομιδή.
Συμπτώματα:
Στους καρπούς:
🔹 Εμφάνιση ανοιχτόφαιων, υδατωδών κηλίδων που διευρύνονται γρήγορα.
🔹 Οι κηλίδες γίνονται γκρίζες - τεφρές, λόγω της εξωτερικής ανάπτυξης του μυκηλίου και των καρποφοριών (κονιδιοφόροι με κονίδια).
🔹 Σε προχωρημένο στάδιο σχηματίζονται μελανά σκληρώτια επάνω στην επιφάνεια του καρπού.
🔹 Οι καρποί σαπίζουν, συχνά ενώνονται μεταξύ τους («μούμιες») και παραμένουν προσκολλημένοι στον βλαστό.
🔹 Συχνά η μόλυνση ξεκινά από την περιοχή του μίσχου, ειδικά σε καρπούς με μικροτραυματισμούς ή μετά από βροχές και χαλάζι.
Στα άνθη:
🔹 Καφέτιασμα των πετάλων, μάρανση και νέκρωση.
🔹 Τα μολυσμένα άνθη παραμένουν στον βλαστό και αποτελούν πρωτογενείς εστίες για τη μόλυνση των νεαρών καρπών.
Στους βλαστούς / φύλλα:
🔹 Νεκρωτικές κηλίδες κατά μήκος βλαστών, συχνά στο σημείο πρόσφυσης των πεσμένων ανθών.
🔹 Νέκρωση κορυφής βλαστών («blight»).
🔹 Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας εμφανίζεται γκρίζα εξάνθηση πάνω στις νεκρωμένες περιοχές.
Επιδημιολογία - Συνθήκες Ανάπτυξης:
Ο Botrytis cinerea είναι χαρακτηριστικό παθογόνο ψυχρών και υγρών συνθηκών.
Ευνοείται όταν συντρέχουν οι παρακάτω παράγοντες
🔹 Υψηλή σχετική υγρασία > 90%
🔹 Παρατεταμένη διαβροχή (>10-12 ώρες)
🔹 Θερμοκρασίες 15-20°C (ιδανικές για μόλυνση)
🔹 Παρουσία πληγών, εξασθενημένων ιστών, πεσμένων ανθέων
🔹 Πυκνή κόμη χωρίς καλό αερισμό
🔹 Βροχερές - νεφοσκεπείς περίοδοι, κυρίως κοντά στη συγκομιδή
Ο μύκητας διαχειμάζει:
🔹 ως σκληρώτια σε υπολείμματα,
🔹 ως μυκήλιο σε προσβεβλημένους ιστούς,
🔹 επάνω σε μούμιες καρπών.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Βελτίωση αερισμού της κόμης: σωστό κλάδεμα, αποφυγή υπερβολικής πυκνότητας φυτεύσεων.
🔹 Απομάκρυνση μολυσμένων ιστών: μούμιες, άνθη, νεκρά κλαδίσκια.
🔹 Αποφυγή τραυματισμών από μηχανικά μέσα, έντομα ή χαλάζι.
🔹 Ορθολογική άρδευση:
🔸 ποτίσματα νωρίς το πρωί ώστε το φύλλωμα να στεγνώνει γρήγορα,
🔸 αποφυγή υγρασίας στο μικροκλίμα της κόμης.
🔹 Καλή θρέψη, αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
🔹 Καθαρισμός ζιζανίων και υπολειμμάτων στο έδαφος.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Η εφαρμογή γίνεται με εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για Βοτρύτη και για τη δαμασκηνιά, με εναλλαγή ομάδων FRAC λόγω υψηλού κινδύνου ανάπτυξης ανθεκτικότητας.
Προτείνονται ψεκασμοί:
🔹 Μετά την άνθηση,
🔹 Στην περίοδο αύξησης και ωρίμανσης των καρπών,
🔹 Πριν από βροχοπτώσεις που συμπίπτουν με την ωρίμανση.
Συμπτώματα:
Στους καρπούς:
🔹 Εμφάνιση ανοιχτόφαιων, υδατωδών κηλίδων που διευρύνονται γρήγορα.
🔹 Οι κηλίδες γίνονται γκρίζες - τεφρές, λόγω της εξωτερικής ανάπτυξης του μυκηλίου και των καρποφοριών (κονιδιοφόροι με κονίδια).
🔹 Σε προχωρημένο στάδιο σχηματίζονται μελανά σκληρώτια επάνω στην επιφάνεια του καρπού.
🔹 Οι καρποί σαπίζουν, συχνά ενώνονται μεταξύ τους («μούμιες») και παραμένουν προσκολλημένοι στον βλαστό.
🔹 Συχνά η μόλυνση ξεκινά από την περιοχή του μίσχου, ειδικά σε καρπούς με μικροτραυματισμούς ή μετά από βροχές και χαλάζι.
Στα άνθη:
🔹 Καφέτιασμα των πετάλων, μάρανση και νέκρωση.
🔹 Τα μολυσμένα άνθη παραμένουν στον βλαστό και αποτελούν πρωτογενείς εστίες για τη μόλυνση των νεαρών καρπών.
Στους βλαστούς / φύλλα:
🔹 Νεκρωτικές κηλίδες κατά μήκος βλαστών, συχνά στο σημείο πρόσφυσης των πεσμένων ανθών.
🔹 Νέκρωση κορυφής βλαστών («blight»).
🔹 Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας εμφανίζεται γκρίζα εξάνθηση πάνω στις νεκρωμένες περιοχές.
Επιδημιολογία - Συνθήκες Ανάπτυξης:
Ο Botrytis cinerea είναι χαρακτηριστικό παθογόνο ψυχρών και υγρών συνθηκών.
Ευνοείται όταν συντρέχουν οι παρακάτω παράγοντες
🔹 Υψηλή σχετική υγρασία > 90%
🔹 Παρατεταμένη διαβροχή (>10-12 ώρες)
🔹 Θερμοκρασίες 15-20°C (ιδανικές για μόλυνση)
🔹 Παρουσία πληγών, εξασθενημένων ιστών, πεσμένων ανθέων
🔹 Πυκνή κόμη χωρίς καλό αερισμό
🔹 Βροχερές - νεφοσκεπείς περίοδοι, κυρίως κοντά στη συγκομιδή
Ο μύκητας διαχειμάζει:
🔹 ως σκληρώτια σε υπολείμματα,
🔹 ως μυκήλιο σε προσβεβλημένους ιστούς,
🔹 επάνω σε μούμιες καρπών.
Αντιμετώπιση με Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Βελτίωση αερισμού της κόμης: σωστό κλάδεμα, αποφυγή υπερβολικής πυκνότητας φυτεύσεων.
🔹 Απομάκρυνση μολυσμένων ιστών: μούμιες, άνθη, νεκρά κλαδίσκια.
🔹 Αποφυγή τραυματισμών από μηχανικά μέσα, έντομα ή χαλάζι.
🔹 Ορθολογική άρδευση:
🔸 ποτίσματα νωρίς το πρωί ώστε το φύλλωμα να στεγνώνει γρήγορα,
🔸 αποφυγή υγρασίας στο μικροκλίμα της κόμης.
🔹 Καλή θρέψη, αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
🔹 Καθαρισμός ζιζανίων και υπολειμμάτων στο έδαφος.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Η εφαρμογή γίνεται με εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για Βοτρύτη και για τη δαμασκηνιά, με εναλλαγή ομάδων FRAC λόγω υψηλού κινδύνου ανάπτυξης ανθεκτικότητας.
Προτείνονται ψεκασμοί:
🔹 Μετά την άνθηση,
🔹 Στην περίοδο αύξησης και ωρίμανσης των καρπών,
🔹 Πριν από βροχοπτώσεις που συμπίπτουν με την ωρίμανση.
