Φυτόφθορα (σήψη λαιμού και ριζών) - ΚΟΛΟΚΥΘΙ ΥΠΑΙΘΡΟΥ
Το γένος Phytophthora spp. περιλαμβάνει αρκετά είδη ωομυκήτων (Oomycetes) που προκαλούν σοβαρές ασθένειες στο κολοκύθι (Cucurbita pepo) και γενικότερα στα κολοκυνθοειδή. Πρόκειται για παθογόνο ευρέος φάσματος, που προσβάλλει τόσο ριζικό όσο και εναέριο τμήμα του φυτού.
Ο ωομύκητας είναι υδρόφιλος: χρειάζεται νερό για να βλαστήσει και να κινηθεί (μέσω ζωοσπορίων).
Τα σημαντικότερα είδη είναι:
🔹 Phytophthora capsici Leonian,
🔹 Phytophthora drechsleri,
🔹 (λιγότερο συχνά) Phytophthora infestans, που προσβάλλει κυρίως πατάτα/τομάτα, όχι όμως συστηματικά το κολοκύθι.
🔹 Στο κολοκύθι, το κύριο είδος είναι το Phytophthora capsici, υπεύθυνο για Phytophthora blight (φυτοφθορίωση).
Συμπτώματα στο κολοκύθι:
🔹 Ρίζες & βάση στελέχους (Root & crown rot)
🔸 Υδατώδεις, καστανές περιοχές στο σημείο επαφής με το έδαφος (λαιμός).
🔸 Ο φλοιός αποκολλάται εύκολα.
🔸 Το φυτό μαραίνεται απότομα ακόμη και όταν το έδαφος είναι υγρό.
🔸 Οι ρίζες νεκρώνονται με χαρακτηριστικό γκριζοκαστανό αποχρωματισμό.
🔹 Βλαστοί:
🔸 Επιμήκεις, σκούρες, υδατώδεις νεκρώσεις κοντά στο λαιμό.
🔸 Συχνά ακολουθεί κατάρρευση του βλαστού.
🔹 Καρποί:
🔸 Πολύ χαρακτηριστικές μεγάλες υδατώδεις, βυθισμένες σήψεις.
🔸 Τα προσβεβλημένα σημεία καλύπτονται από λευκό έως γκρίζο μυκήλιο (κυρίως στη βάση του καρπού).
🔸 Οι καρποί σαπίζουν ταχέως και αποκτούν δυσάρεστη οσμή.
🔸 Οι καρποί που ακουμπούν στο έδαφος είναι πιο ευάλωτοι.
Ευνοϊκές συνθήκες:
🔹 Παράμετρος: Ευνοϊκές τιμές
🔹 Θερμοκρασία: 20–30°C (ιδανική ~27°C)
🔹 Υγρασία:Πολύ υψηλή (>95%)
🔹 Συνθήκες: Συνεχόμενες βροχές, υπερβολική άρδευση, κακή αποστράγγιση
🔹 pH εδάφους:5.5–7.5
Βιολογία – Κύκλος ζωής:
🔹 Επιβιώνει στο έδαφος με ωοσπόρια (ανθεκτικές μορφές) για >3 χρόνια.
🔹 Παράγει ζωοσπόρια που κινούνται στο νερό και μολύνουν ρίζες ή ιστούς που ακουμπούν στο έδαφος.
🔹 Η ασθένεια εξαπλώνεται με νερό άρδευσης, πλημμύρες, εργαλεία και φυτικά υπολείμματα.
Προληπτικά καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καλή αποστράγγιση του χωραφιού.
🔹 Αποφυγή υπερβολικού ποτίσματος και συχνών βροχοποτίσεων.
🔹 Απομάκρυνση και καταστροφή προσβεβλημένων φυτών.
🔹 Αμειψισπορά 3–4 ετών με μη ξενιστές (σιτηρά, ψυχανθή).
🔹 Αποφυγή επαφής των καρπών με το έδαφος (π.χ. με πλαστικό ή οργανικό υπόστρωμα).
🔹 Απολύμανση εργαλείων και παπουτσιών αν υπάρχει ιστορικό προσβολών.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται προληπτικά ή στα πρώτα στάδια προσβολής
Βιολογικά μέσα:
🔹 Trichoderma harzianum, T. atroviride – αποικισμός ριζών.
🔹 Bacillus amyloliquefaciens, B. subtilis – ανταγωνιστικά βακτήρια.
🔹 Φωσφονικά άλατα (phosphites) ενισχύουν την αντοχή του φυτού.
Ο ωομύκητας είναι υδρόφιλος: χρειάζεται νερό για να βλαστήσει και να κινηθεί (μέσω ζωοσπορίων).
Τα σημαντικότερα είδη είναι:
🔹 Phytophthora capsici Leonian,
🔹 Phytophthora drechsleri,
🔹 (λιγότερο συχνά) Phytophthora infestans, που προσβάλλει κυρίως πατάτα/τομάτα, όχι όμως συστηματικά το κολοκύθι.
🔹 Στο κολοκύθι, το κύριο είδος είναι το Phytophthora capsici, υπεύθυνο για Phytophthora blight (φυτοφθορίωση).
Συμπτώματα στο κολοκύθι:
🔹 Ρίζες & βάση στελέχους (Root & crown rot)
🔸 Υδατώδεις, καστανές περιοχές στο σημείο επαφής με το έδαφος (λαιμός).
🔸 Ο φλοιός αποκολλάται εύκολα.
🔸 Το φυτό μαραίνεται απότομα ακόμη και όταν το έδαφος είναι υγρό.
🔸 Οι ρίζες νεκρώνονται με χαρακτηριστικό γκριζοκαστανό αποχρωματισμό.
🔹 Βλαστοί:
🔸 Επιμήκεις, σκούρες, υδατώδεις νεκρώσεις κοντά στο λαιμό.
🔸 Συχνά ακολουθεί κατάρρευση του βλαστού.
🔹 Καρποί:
🔸 Πολύ χαρακτηριστικές μεγάλες υδατώδεις, βυθισμένες σήψεις.
🔸 Τα προσβεβλημένα σημεία καλύπτονται από λευκό έως γκρίζο μυκήλιο (κυρίως στη βάση του καρπού).
🔸 Οι καρποί σαπίζουν ταχέως και αποκτούν δυσάρεστη οσμή.
🔸 Οι καρποί που ακουμπούν στο έδαφος είναι πιο ευάλωτοι.
Ευνοϊκές συνθήκες:
🔹 Παράμετρος: Ευνοϊκές τιμές
🔹 Θερμοκρασία: 20–30°C (ιδανική ~27°C)
🔹 Υγρασία:Πολύ υψηλή (>95%)
🔹 Συνθήκες: Συνεχόμενες βροχές, υπερβολική άρδευση, κακή αποστράγγιση
🔹 pH εδάφους:5.5–7.5
Βιολογία – Κύκλος ζωής:
🔹 Επιβιώνει στο έδαφος με ωοσπόρια (ανθεκτικές μορφές) για >3 χρόνια.
🔹 Παράγει ζωοσπόρια που κινούνται στο νερό και μολύνουν ρίζες ή ιστούς που ακουμπούν στο έδαφος.
🔹 Η ασθένεια εξαπλώνεται με νερό άρδευσης, πλημμύρες, εργαλεία και φυτικά υπολείμματα.
Προληπτικά καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καλή αποστράγγιση του χωραφιού.
🔹 Αποφυγή υπερβολικού ποτίσματος και συχνών βροχοποτίσεων.
🔹 Απομάκρυνση και καταστροφή προσβεβλημένων φυτών.
🔹 Αμειψισπορά 3–4 ετών με μη ξενιστές (σιτηρά, ψυχανθή).
🔹 Αποφυγή επαφής των καρπών με το έδαφος (π.χ. με πλαστικό ή οργανικό υπόστρωμα).
🔹 Απολύμανση εργαλείων και παπουτσιών αν υπάρχει ιστορικό προσβολών.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται προληπτικά ή στα πρώτα στάδια προσβολής
Βιολογικά μέσα:
🔹 Trichoderma harzianum, T. atroviride – αποικισμός ριζών.
🔹 Bacillus amyloliquefaciens, B. subtilis – ανταγωνιστικά βακτήρια.
🔹 Φωσφονικά άλατα (phosphites) ενισχύουν την αντοχή του φυτού.
Εμφάνιση περισσότερων για το παθογόνο
