Φυτοφθορα (σηψη λαιμου και ριζων) - ΑΧΛΑΔΙΑ

Φυτόφθορα στα Μηλοειδή (Phytophthora spp.) Σήψη λαιμού - Ριζοσάπισμα - Κορμοσάπισμα

Παθογόνο αίτιο:
Oφείλεται κυρίως στο είδος Phytophthora cactorum, σπανιότερα στα P. cambivora, P. cryptogea, P. citricola.
Πρόκειται για ωομύκητες εδάφους που παρασιτούν τον φλοιό, το καμβίο και τα αγγειακά στοιχεία στο λαιμό, ρίζες και χαμηλό κορμό.


Συμπτώματα:

1. Σήψη λαιμού (Collar rot)
🔹 Χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα.
🔹 Σκούρος, υδατώδης, βυθισμένος φλοιός στη βάση του κορμού.
🔹 Με εγκάρσια τομή:
      🔸 μαύρη-καφέ ζώνη μεταξύ υγιούς και προσβεβλημένου καμβίου.
      🔸 νέκρωση που επεκτείνεται προς τα πάνω.
🔹 Έντονη εξίδρωση (σκούρα ρετσίνια).
🔹 Το δέντρο παρουσιάζει:
      🔸 κιτρίνισμα
      🔸 πρόωρη φυλλόπτωση
      🔸 καχεκτική βλάστηση
      🔸 μικροκαρπία
      🔸 ξήρανση μέσα σε 1-3 έτη σε σοβαρές προσβολές.

2. Ριζοσάπισμα
🔹 Σαπίσματα ριζών με καστανό μεταχρωματισμό.
🔹 Μειωμένη απορρόφηση νερού ➨ συμπτώματα έλλειψης θρεπτικών.
🔹 Μαρασμός στην έντονη ζέστη.

3. Προσβολές καρπών (Phytophthora fruit rot)
🔹 Εμφανίζονται μετά από παρατεταμένη υγρασία.
🔹 Κυκλικές υδατώδεις κηλίδες που εξελίσσονται σε καφέ σήψη.
🔹 Συχνότερα σε καρπούς χαμηλά στο δέντρο μετά από splash water.

Διάγνωση (χρηστική):
🔹 Εγκάρσια τομή λαιμού ➨ καστανή-μαύρη νέκρωση καμβίου.
🔹 Υδατώδης, μαλακωμένος φλοιός.
🔹 Ταχεία πτώση φύλλων χωρίς ξήρανση μίσχου.
🔹 Καχεξία και μαρασμός σε ζέστη.
🔹 Εργαστηριακά: Με απομόνωση σε PARP, PCR.

Σημασία - Εξάπλωση:
🔹 Η φυτόφθορα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ασθένειες των μηλοειδών παγκοσμίως.
🔹 Στην Ελλάδα, παρατηρείται σε όλες τις δενδροκομικές ζώνες, ιδιαίτερα σε:
      🔸 ποτιστικούς οπωρώνες
      🔸 βαριά, κακώς στραγγιζόμενα εδάφη
      🔸 φυτώρια
      🔸 νεαρά δέντρα που συχνά καταστρέφονται ταχύτατα
🔹 Ο μύκητας επιβιώνει πολλά χρόνια στο έδαφος με ωοσπόρια και ενεργοποιείται όταν υπάρχει υψηλή εδαφική υγρασία.

Κύκλος ασθένειας:
🔹 Το παθογόνο διαχειμάζει στο έδαφος ως ωοσπόρια.
🔹 Σε συνθήκες κορεσμού εδάφους παράγει ζωοσπόρια, τα οποία μετακινούνται στο νερό και μολύνουν τον λαιμό και τις ρίζες.
🔹 Η μόλυνση ευνοείται από:
      🔸 πληγές στο λαιμό
      🔸 νερό που έρχεται σε επαφή με τον κορμό
      🔸 χαμηλή αποστράγγιση
      🔸 πυκνή φύτευση
🔹 Στα φυτώρια, μικρές ρίζες μολύνονται πολύ εύκολα.

Αντιμετώπιση:

1. Προληπτικά μέτρα (θεμελιώδη για την ασθένεια)
      🔸 Αποστράγγιση
      🔸 Καλή στράγγιση οπωρώνα.
      🔸 Αποφυγή συχνών ποτισμάτων.
      🔸 Μηδενική επαφή νερού άρδευσης με τον κορμό.
      🔸 Κατασκευή ανάχωμα (προχώματος) γύρω από τον κορμό.
🔹 Υγιές Φυτωριακό Υλικό
      🔸 Απολύτως υγιή δενδρύλλια.
      🔸 Φύτευση στο ίδιο βάθος όπως στο φυτώριο.
🔹 Αποφυγή πληγών
      🔸 Αποφυγή τραυματισμών στον λαιμό και ρίζες.
      🔸 Απολύμανση εργαλείων.
🔹 Χρήση ανθεκτικών υποκειμένων
      🔸 Υποκείμενα με αντοχή στη φυτόφθορα (π.χ. Malling-Merton, MM.111, M.26 με μέτρια αντοχή).

2. Θεραπευτικές επεμβάσεις

🔹 Εφαρμογές με Χαλκούχες σκευάσματα
      🔸 Επάλειψη κορμού μέχρι 1 m πάνω από το έδαφος και λίγο κάτω από την επιφάνεια εδάφους.
      🔸 Εφαρμογή τέλη φθινοπώρου - αρχές άνοιξης.
      🔸 Οι χαλκούχες στο έδαφος να εφαρμόζονται μόνο εφόσον υπάρχει ανάγκη, για αποφυγή τοξικότητας.

🔹 Χειρουργικός καθαρισμός λαιμού
      🔸 Ξελάκωμα μέχρι τις ρίζες ➨ Αφαίρεση προσβεβλημένου φλοιού και καμβίου + 2-5 cm υγιούς ιστού περιμετρικά ➨ Επάλειψη με χαλκούχο σκεύασμα υψηλής δόσης ➨ Μετά την ξήρανση, επάλειψη με προστατευτικό (πίσσα, λινέλαιο).

🔹 Εγκεκριμένα Φυτοπροστατευτικά σκευάσματα για Phytophthora

🔹 Πλήρης εκρίζωση νεκρών ή βαριά προσβεβλημένων δέντρων.

🔹 Καύση μολυσμένων υπολειμμάτων.