Φυτοφθορα (σηψη λαιμου και ριζων) - ΡΟΔΙΑ

Η Φυτόφθορα (Phytophthora spp.) στη Ροδιά δεν αποτελεί από τις πιο συχνές ασθένειες, όπως συμβαίνει σε εσπεριδοειδή, αβοκάντο ή μηλοειδή. Παρόλα αυτά, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε καλλιέργειες ροδιάς όταν συνυπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας, κακή στράγγιση και πληγές στους ιστούς.


Συμπτώματα:

Ριζικό σύστημα
🔹 Μαύρισμα και υδατώδης νέκρωση ριζών
🔹 Μικρό και καχεκτικό ριζικό σύστημα
🔹 Εύκολη απόσπαση φλοιού στη ρίζα

Λαιμός - Κομμίωση λαιμού
🔹 Καφετί - σκούρο κάστανο έλκος στον λαιμό
🔹 Έκκριση καστανού “κόμμεος”
🔹 Βύθιση φλοιού
🔹 Προοδευτική απονέκρωση του κάμβιου

Καρποί (σπάνιο αλλά καταγεγραμμένο)
🔹 Υδατώδης σήψη από το σημείο επαφής με έδαφος ή στάσιμο νερό
🔹 Καφέ - υδατώδεις κηλίδες
🔹 Δευτερογενείς σαπροτροφικοί μύκητες

Τυπικά συμπτώματα στην καλλιέργεια:
🔹 Μειωμένη ζωηρότητα
🔹 Κιτρινίσματα, μικροφυλλία
🔹 Μειωμένη καρπόδεση
🔹 Πρόωρη καρπόπτωση
🔹 Σταδιακή ξήρανση κλάδων
🔹 Σε προχωρημένο στάδιο: ολική κατάρρευση φυτού

Συνθήκες που ευνοούν:
🔹 Κακή στράγγιση - βαριά εδάφη
🔹 Συχνά ποτίσματα / υπερβολική υγρασία
🔹 Συγκέντρωση νερού στον λαιμό
🔹 Μη επαρκής κυκλοφορία αέρα στο έδαφος
🔹 Μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό

Η ροδιά αντέχει σχετικά σε ξηροθερμικές συνθήκες, αλλά είναι ευαίσθητη σε περίσσεια υγρασίας, οπότε η Phytophthora εμφανίζεται κυρίως σε κακή διαχείριση αρδεύσεων.

Διάγνωση:
🔹 Η τεκμηριωμένη διάγνωση γίνεται με:
      🔸 καλλιέργεια ιστών σε ειδικά υποστρώματα (PARP, CMA)
      🔸 μορφολογικές παρατηρήσεις σποριαγγείων
      🔸 PCR ταυτοποίηση είδους

Συχνά συγχέεται με:
🔹 Verticillium wilt
🔹 Fusarium spp.
🔹 Βακτηριακά εγκαύματα / έλκη
🔹 Υδατοστρες από υπερβολικά ποτίσματα

Αντιμετώπιση:
🔹 Αποκατάσταση στράγγισης
      🔸 Υψωμένες γραμμές
      🔸 Αποφυγή άρδευσης με κατάκλιση
      🔸 Στάγδην με σωστή παροχή
🔹 Άρδευση με προσοχή
      🔸 Μικρές, συχνές δόσεις μόνο όσο απαιτείται
      🔸 Αποφυγή νερού σε επαφή με τον λαιμό
🔹 Υγιές φυτωριακό υλικό
🔹 Καταστροφή προσβεβλημένων ριζών / δέντρων σε σοβαρές περιπτώσεις
🔹 Χημική προστασία
      🔸 Η εφαρμογή φωσφονικών έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στη μείωση της εξέλιξης των ελκών στον λαιμό.

Συμπτόματα σε σχέση με άλλα παθογόνα:

Παθογόνο	Κύριος στόχος στη ροδιά	Τυπικά συμπτώματα	Συνθήκες & προδιαθεσικοί παράγοντες	Κλειδιά διαφορικής διάγνωσης
Verticillium spp. (αγγειωματώδης μάρανση)	- Ρίζες - αγγεία ξύλου - Βλαστοί, κλάδοι (δευτερογενώς)	- Προοδευτική μονόπλευρη ή τμηματική μάρανση κλάδων - Χλώρωση, μικροφυλλία, πρόωρη φυλλόπτωση - Καφέτιασμα αγγείων σε τομές βλαστών / ριζών - Δεν υπάρχει απαραίτητα σήψη λαιμού ή κόμμεος	- Εδάφη με ιστορικό Verticillium (προηγούμενες ευαίσθητες καλλιέργειες) - Μέτρια υγρασία, όχι απαραίτητα υπερβολική - Είσοδος από ρίζες, διασυστηματική πορεία	- Αγγειωματώδης μάρανση χωρίς έντονη σήψη λαιμού - Καφέ αγγεία σε διατομή βλαστού - Συχνά προσβολή μεμονωμένων κλάδων σε ίδιο δέντρο - Καμία ειδική σήψη / κηλίδωση καρπών
Fusarium spp. (ριζοσήψη - αγγειομύκωση)	- Νεαρά φυτά, φυτώρια - Ρίζες, λαιμός - Σπανιότερα αγγεία παλαιότερων δέντρων	- Σάπισμα λεπτών ριζών, καστανός αποχρωματισμός - Μάρανση νεαρών φυτών, νανισμός - Ανομοιόμορφη ανάπτυξη δέντρων στον αγρό - Σε τομή: ελαφρύ καστανό χρωματισμό αγγείων	- Θερμά, σχετικά υγρά εδάφη - Κακή υγιεινή φυτωρίων, μολυσμένο υπόστρωμα - Στρες ριζικού συστήματος (αλατότητα, κακή στράγγιση)	- Πιο έντονη σήψη ριζών σε σχέση με Verticillium - Προβλήματα τονίζεται σε φυτώρια / νεαρά δέντρα - Μπορεί να συνυπάρχει με άλλες ριζοσηπίες - Δεν δημιουργεί χαρακτηριστικές κηλίδες σε καρπούς
Coniella granati (ξηρή σήψη καρπών - έλκη)	- Καρποί (κυρίως) - Βλαστοί, κλαδίσκοι (έλκη, ξηράνσεις)	- Στους καρπούς: βυθισμένες καστανές-μαύρες κηλίδες στο περικάρπιο - Εσωτερικά ξηρή ή ημι-ξηρή σήψη, καστανή-μαύρη - Σε βλαστούς: έλκη, ξηράνσεις, νεκρωτικές περιοχές - Συχνά παρουσία μικρών μαύρων πυκνιδίων στην επιφάνεια	- Υγρές, θερμές συνθήκες την περίοδο ανάπτυξης καρπών - Πυκνή κόμη, κακός αερισμός - Τραυματισμοί καρπών, σχίσιμο, χαλάζι, έντομα	- Στοχεύει κυρίως τους καρπούς, όχι τα αγγεία - Χαρακτηριστικές βυθισμένες σκούρες κηλίδες με πυκνίδια - Ξηρότερη σήψη σε σχέση με Botrytis / Rhizopus - Δεν προκαλεί γενικευμένη αγγειωματώδη μάρανση όπως Verticillium/Fusarium