Φυλλοξηρα

Η φυλλοξήρα της αμπέλου (Sparganothis pilleriana, Insecta, Lepidopterd, Torticidae) είναι μια Αφίδα προερχόμενη από τη Βόρεια Αμερική, το οποίο εξαπλώθηκε στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα.
Το έντομο έχει προκαλέσει στο παρελθόν ολοκληρωτική καταστροφή αμπελώνων αυτόρριζων σε μεγάλη έκταση και εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα σε περιοχές όπως η Κρήτη.

Είναι πολυμορφική αφίδα, με το ενήλικο να έχει μήκος 0,8–1,2 mm και άπτερα άτομα να κυριαρχούν στην Ευρωπαϊκή αμπελοκαλλιέργεια.
Το έντομο έχει πολλές γενεές το χρόνο (έως 12–15) και διαφέρει βιολογικά ανάλογα με τον ξενιστή: στην Ευρωπαϊκή άμπελο κυριαρχεί η ριζόβια μορφή, ενώ στα αμερικάνικα είδη εμφανίζονται όλες οι μορφές.

Μορφές Φυλλοξήρας:

Η φυλλοξήρα παρουσιάζει πέντε κύριες μορφές, από τις οποίες οι δύο προκαλούν άμεση ζημιά:
🔹 Κηκιδόβια φυλλόβια (θεμελιωτικά κηκιδόβια): Σχήμα: ωοειδές, μήκος 1–1,5 mm. Χρώμα: κιτρινοπράσινο. Αναπαραγωγή: παρθενογενετική. Αυγά: 500–600, κίτρινα, μήκους 0,3 mm. Ζημιές: δημιουργεί κηκίδες στην κάτω επιφάνεια των φύλλων.
🔹 Κηκιδόβια ριζόβια: Σχήμα: απιοειδές ή ωοειδές, μήκος έως 1 mm. Χρώμα: κιτρινοπράσινο καλοκαίρι, φαιοπράσινο χειμώνα. Αυγά: περίπου 100. Ζημιές: προσβάλλει τα ριζίδια και τις ρίζες, προκαλώντας φυματίωση και καρκινώματα.
🔹 Φυλογόνα πτερωτή: Μήκος: 1,3 mm. Χρώμα: κίτρινο-πορτοκαλί με σκούρο μεσοθώρακα. Αυγά: 1–8, υπόλευκα και δικτυωτά
🔹 Έμφυλη άπτερη: Μήκος: 0,25–0,45 mm. Χρώμα: υποκίτρινο. Χαρακτηριστικό: χωρίς ρύγχος, το θηλυκό τοποθετεί αυγά στις ρωγμές των κληματίδων
🔹 Ατελείς μορφές: Προέρχονται από τις παραπάνω μορφές και συμμετέχουν στον κύκλο ζωής, χωρίς να προκαλούν άμεσες ζημιές.

Βιολογικός Κύκλος στην Ευρωπαϊκή άμπελο:
🔹 Η φυλλοξήρα εμφανίζεται κυρίως με τη ριζόβια μορφή, η οποία διαχειμάζει ως προνύμφη στο έδαφος. Τα ενήλικα και ανήλικα άτομα νύσσουν τις ρίζες, προκαλώντας φυματίωση και καρκινώματα, με συνέπεια την καταστροφή του ριζικού συστήματος και την ξήρανση του φυτού. Η εξάπλωση γίνεται μέσω μολυσμένου εδάφους, μοσχευμάτων, πασσάλων, εργαλείων ή υλικών συσκευασίας σταφυλιών.

Ζημιές:
🔹 Ριζόβια μορφή: Καταστρέφει ριζικό σύστημα ευρωπαϊκών ποικιλιών, προκαλώντας χλώρωση, ξήρανση φύλλων, πρόωρη φυλλόπτωση και ξήρανση ολόκληρου του φυτού.
🔹 Φυλλόβια μορφή: Δημιουργεί κηκίδες στα φύλλα των αμερικάνικων ποικιλιών, αλλά οι κύριοι ξενιστές έχουν την ικανότητα να αντιστέκονται, σχηματίζοντας φελλώδη ιστό γύρω από τις πληγές.

Διαχείριση και Αντιμετώπιση:
🔹 Η μόνη αποτελεσματική αντιμετώπιση είναι η αναμπέλωση με εμβολιασμένα αμερικάνικα υποκείμενα, καθώς χημικά μέτρα είναι αναποτελεσματικά για τη ριζόβια μορφή.
🔹 Χρήση Εγκεκριμένων Σκευασμάτων