Άνοιξη: Οι απαραίτητες καλλιεργητικές εργασίες στο κήπο

Ο Χειμώνας φεύγει και καθώς έρχεται η Άνοιξη, θα πρέπει να αρχίσουμε να φροντίσουμε και να προετοιμάσουμε σωστά τον κήπο μας. Ο Μάρτιος ειδικά είναι από τους πιο κρίσιμους μήνες για τις κηπουρικές εργασίες. Το γκαζόν, τα φυτά και τα δέντρα μας πιθανών να έχουν ταλαιπωρηθεί αρκετά από τις χαμηλές θερμοκρασίες και τα καιρικά φαινόμενα του χειμώνα, χρειάζονται μία έξτρα περιποίηση για να ανακάμψουν γρήγορα. 
Τα πρώτα σημάδια της Άνοιξης φαίνονται καθώς ανθίζουν οι αμυγδαλιές, οι τσιντόνιες, οι φορσύφιες και οι δαμασκηνιές, εάν τις έχουμε στον κήπο μας. 

Γενικές εργασίες και φροντίδες

• Προσεκτικός έλεγχος του κήπου: Πριν ξεκινήσουμε τις εργασίες, παρατηρούμε προσεκτικά τον κήπο μας για τυχόν ζημιές από χιόνια, ανέμους και χαμηλές θερμοκρασίες. Συνεχίζουμε να προφύλασουμε και στηρίζουμε τα φυτά που είναι ευαίσθητα στο κρύο και τους ανέμους, που εξακολουθούν να κάνουν την εμφάνιση τους μέσα στο Μάρτιο. Δεν μεταφέρουμε ακόμα φυτά τα οποία προστατεύσαμε κατά τη διάρκεια του Χειμώνα εντός του σπιτιού, σε εξωτερικούς χώρους. Ίσως, προς το τέλος του Μαρτίου μπορούμε να αρχίσουμε τη μεταφορά των προστατευομένων φυτών στις αρχικές τους θέσεις, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις καιρικές συνθήκες.
• Ο Μάρτιος είναι από τους πιο κρίσιμους μήνες για τις κηπουρικές εργασίες. Οι υψηλές θερμοκρασίες ξυπνούν τα φυτά από τη «χειμέρια νάρκη» τους, γι’ αυτό και ο Μάρτιος είναι η τελευταία ευκαιρία για καθοριστικές επεμβάσεις στα φυτά ή τον κήπο γενικότερα, όπως το κλάδεμα και η απομάκρυνση των βλαστών / κλαδιών που υπέστησαν ζημιές από τον παγετό ή από τον αέρα (ξερά και σπασμένα κλαδιά).
• Σκαλίζουμε τα λαχανικά μας και τα λιπαίνουμε.
• Ψεκάζουμε αναλόγως με χειμερινό πολτό, θειάφι ή χαλκό τα δένδρα, το αμπέλι ή τα κηπευτικά μας, ετοιμάζουμε το χωράφι μας για να είναι έτοιμο για την καλοκαιρινή καλλιέργεια μας. Μαζεύουμε φύλλα και υλικά για την κομπόστα μας.
• Σκαλίζουμε όταν τα ζιζάνια είναι μικρά ακόμα και εφαρμόζουμε κομπόστα και εδαφοκάλυψη.
• Συχνά στο μποστάνι έχουμε ζημιές από πουλία ή ζώα (όπως ποντίκια) και η απώθηση τους είναι πλέον εύκολη με ιδικά σκευάσματα ή ταινίες απώθησης πουλιών κτλ.
• Τα πρώιμα κουκιά και μπίζα έχουν αρχίσει να δένουν καρπό.
• Από το τέλος Φεβρουαρίου μέχρι τις αρχές του Μάρτη θα ήταν σωστό να αρχίσουμε σταδιακά τη λίπανση των φυτών μας, με μικρές δόσεις όμως στην αρχή. Η λίπανση πρέπει να γίνεται όταν έχει αρχίσει η νέα βλάστηση και αφού η θερμοκρασία έχει αυξηθεί. Προσοχή, η λίπανση θα πρέπει να γίνει μόνο είμαστε σίγουροι ότι τα φυτά μας είναι υγιή. Μετά τα μέσα του Μαρτιου μπορούμε να ενισχύσουμε τη λίπανση στα δέντρα και στα εσπεριδοειδή.
• Μετά τα μέσα Μαρτίου και εφόσον ο καιρός έχει ζεστάνει, μπορούμε να αρχίσουμε την φύτευση και μεταφυτευση φυτών, λαχανμικών ή καλλωπιστικών.

• Ελέγχουμε την λειτουργία του συστήματος ποτίσματος για τυχόν σπασμένα μπεκ, κομένοι σωλήνες, βουλωμένοι εκτοξευτήρες.
• Ξεκινάμε το πότισμα, ανάλογα με τον καιρό και τις ιδιαιτερότητες του εδάφους στον κήπο μας.
• Τον Απρίλιο στους οπωροκήπους πρέπει να καταβάλλεται η δέουσα προσοχή για την καλή ισορροπία των βραχιόνων και λοιπών κλάδων, ιδίως των συμμετρικών σχημάτων, με την εφαρμογή κυρτώσεων, ανοιγμάτων, εγκοπών κ.λ.π. λόγο της μεγάλης ευλυγισίας αυτών την συγκεκριμένη εποχή. Επίσης εκτελούνται τα πρώτα βλαστολογήματα, δια της αφαιρέσεως των περιττών και πλεοναζόντων βλαστών και γενικεύονται οι εγκεντρισμοί σε όλα σχεδόν τα δέντρα. 
• Τέλος πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στην καλή αποστράγγιση του εδάφους και να βεβαιωθούμε ότι δεν λιμνάζουν πουθενά νερά από τη βροχή ή το αυτόματο πότισμα.

Ασθένειες

• Στην Αμυγδαλιά χρειάζεται προσοχή για την εμφάνιση της ΜΟΝΙΛΙΑΣ (Monilinia laxa), το ΚΟΡΥΝΕΟ (Coryneum beijerinckii). η ΠΟΛΥΣΤΙΓΜΩΣΗ (Polystigma ochraceum), η ΦΥΤΟΦΘΟΡΑ (Phytophora syringae ή Ph. Cactorum) και η ΑΝΘΡΑΚΩΣΗ (Gloeosporium amygdalinum)
• Στις Φακές υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΥ (Peronospora viciae f.sp. pisi)
• Στην Φιστικιά και την Καρυδιά για ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΟΡΜΟΥ ΚΑΙ ΡΙΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ όπως ΚΟΜΜΙΩΣΗ (Phytophthora spp.), ΣΗΨΗΡΡΙΖΙΑ (Armillaria spp.), ΑΔΡΟΜΥΚΩΣΗ (Verticillium dahliae).
• Στα Πυρηνόκαρπα (ΡΟΔΑΚΙΝΙΑ - ΝΕΚΤΑΡΙΝΙΑ - ΒΕΡΙΚΟΚΙΑ - ΔΑΜΑΣΚΙΝΙΑ), τα έντομα Ανάρσια, γραφολίθα, οι φυλλοειδές, η καρπόκαψα της Δαμασκηνιάς, οι Αφύδες, τα κοκκώδοι. Και από ασθένειες το Ωίδιο, το Κορύνεο και η κυλινδροσπορίοση. Καλό θα είναι να παρακολουθούμε της Γεωργικές προειδοποιήσεις.
• Στο Αμπέλι, στα στάδια Εμφάνισης ταξιανθιών, Επιμήκυνση ταξιανθιών και Ανθοταξίες πλήρως αναπτυγμένες: χρειάζεται προσοχή για Περονόσπορο και Ωίδιο, καθώς και για προσβολές από το έντομο Ευδεμίδα (περιπου κόντα στο Μάιο) και τους τετρανιχους. Καλό θα είναι να παρακολουθούμε της Γεωργικές προειδοποιήσεις.
• Σε ΑΧΛΑΔΙΑ και ΜΗΛΙΑ τέλος Απρίλη με αρχές Μαϊου συνήθως ξεκινούν οι προσβολές από τις ασθένειες ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΑ, ΣΕΠΤΟΡΙΩΣΗ, ΩΙΔΙΟ, και από τα έντομα ΚΑΡΠΟΚΑΨΑ, ΨΥΛΛΑ ΑΧΛΑΔΙΑΣ και τους ΤΕΤΡΑΝΥΧΟΥΣ
• Στην Ελιά καλό είναι να γίνετε έλεγχος για προσβολές από Καλόκορη (Calocoris trivialis), αν και πολύ σπάνια δημιουργεί προβλήματα, για προσβολές από Ακάρεα, και από ασθένειες για Κερκόσορα και Κυκλοκόνιο. Επίσης και το να γίνετε η καθιερωμένη ζιζανιοκτονία στου ελαιώνες.

Καλλωπιστικά φυτά

• Αρχίζουμε να λιπαίνουμε τα φυτά και παράλληλα να τους παρέχουμε το απαιτούμενο νερό για την κάλυψη των αναγκών τους. Δεν ξεχνάμε  μετά από κάθε λίπανση να ποτίζουμε καλά το φυτό , να αποφεύγουμε το λίπασμα να έρχεται σε επαφή με τον κορμό του φυτού και πάντα να ακολουθούμε πίστα τις οδηγίες χρήσης.
• Κλαδεύουμε τα φυτά που έχουν χάσει το σχήμα τους και αφαιρούμε ξερά κλαδιά και φύλλα που μπορεί να αποτελούν εστίες μόλυνσης.
• Μεταφυτεύουμε τα φυτά που έχει γεμίσει με ρίζες η γλάστρα τους και δεν μπορούνε να αναπτυχθούνε. Ζητάμε πάντα το κατάλληλο χώμα για το φυτό που έχουμε να μεταφυτέψουμε. Δεν έχουν όλα τα φυτά τις ίδιες ανάγκες.
• Παρατηρούμε τα φυτά μας για τυχόν εισβολή εντόμων.
• Φυτεύουμε βολβούς  όπως βιγόνιες, πεόνιες, ντάλιες, αμαρυλλίς  είτε αγοράζουμε έτοιμους βολβούς σε γλαστράκι.
• Αρχίζουμε να φυτεύουμε εποχιακά φυτά που έχουν την τιμητική τους αυτή την εποχή. Πετούνιες, βιολέτες, κατηφέδες , μολόχες, σερφίνιες και πολλά άλλα φυτά γεμάτα χρώμα.

• Το αγιόκλημα, η τριανταφυλλιά, οι βουκαμβίλια, η ορτανσία, η ναντίνα, το γιασεμί και άλλα καλλωπιστικά φυτά ή θάμνοι που ανθοφορούν το καλοκαίρι πιθανών να χρειαστούν κάποιο κλάδεμα, πριν αρχίσουν να βγάζουν τα νέα τους κλαδιά. Αφαιρούμε, κυρίως, κλαδιά από το κέντρο του φυτού, ώστε να αραιώσουν, για να κυκλοφορεί καλύτερα ο αέρας και το φως του ηλίου να φτάνει παντού.
• Οι φθινοπωρινοί βολβοί (ζουμπούλια, φρέζιες, ανεμώνες και οι κρόκοι), επίσης ανθίζουν τώρα το Μάρτιο και θα ακολουθήσουν σύντομα οι νάρκισσοι και οι τουλίπες. Ο Μάρτιος είναι ο κατάλληλος μήνας για τη φύτευση νέων δέντρων και θάμνών. Φυτέυουμε άνετα κωνοφόρα, ανθοφόρους θάμνους, καρποφόρα δέντρα και τριανταφυλλιές, αλλά και φρούτα του δάσους όπως φράουλες, βατόμουρα, φραγκοστάφυλα και κρανιές.
• Μπορούμε να σπείρουμε απευθείας στο χώμα σε παρτέρια διάφορα εποχιακά όπως κατιφέ, πετούνια, γκαζάνια, αγήρατο, άλυσσο κ.λπ. Τώρα είναι και η κατάλληλη εποχή να συμπληρώσετε τα κενά του χλοοτάπητά με σπόρο κάνοντας επανασπορά την ίδια ή αντίστοιχη ψυχρόφιλη ή θερμόφιλη ποικιλία γκαζόν.
• Σημαντικός αυτή την εποχή είναι ο αερισμός του γκαζόν, ο οποίος γίνεται με ειδικά εργαλεία εξαερωτές ή μηχανήματα ειδικα για αυτή τη δουλειά. 
• Θα πρέπει να γίνει και η πρώτη αζωτούχος λίπανση στο γκαζόν.
• Αρχίσουμε τις μεταφυτεύσεις σε όσα φυτά χρειάζονται μεγαλύτερη γλάστρα έτσι ώστε να έχουμε ένα πολύχρωμο κήπο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Πηγές και βιβλιογραφία:
[1] https://www.geoponiko-parko[.]gr/menu-agriculture-advices/menu-agriculture-advices-mar/148-kalliergitikes-ergasies-sto-kipo-gia-tin-anoiksi
[2] http://agrosimvoulos[.]gr/kalliergitikes-ergasies-martiou/
[3] http://www.ftiaxno[.]gr/2010/12/blog-post_06.html
[4] http://geoponicblog.blogspot[.]gr/2013/07/blog-post_4.html
[5] http://pallinipress.blogspot[.]gr/2014/04/blog-post_8895.html
[6] https://www.omorfizoi[.]gr/martios-ston-laxanokipo/
[7] Γεωργικές προειδοποιήσεις των μηνών Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος του έτους 2017