Αλτερνάρια - ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ
Η ασθένεια Αλτερνάρια οφείλεται σε είδη του γένους Alternaria (Alternaria spp.), με συχνότερο απομονωμένο στις πορτοκαλιές τον Alternaria citri (και συγγενικά στελέχη A. alternata). Πρόκειται κυρίως για σαπροφυτικό - ευκαιριακό παθογόνο, που εκδηλώνεται έντονα σε ταλαιπωρημένους ή τραυματισμένους καρπούς και σε συνθήκες αυξημένης υγρασίας.
Συμπτώματα:
🔹 Προσβάλλονται κυρίως οι ώριμοι ή υπερώριμοι καρποί.
🔹 Στην επιφάνεια του φλοιού εμφανίζονται σκούρες καστανές έως μαύρες κηλίδες, συχνά ελαφρώς βυθισμένες, με ασαφή όρια.
🔹 Οι κηλίδες είναι συνήθως μονήρεις ή λίγες, και συχνότερα σε καρπούς που έχουν:
🔸 υποστεί τραυματισμούς,
🔸 προέλθει από δένδρα καταπονημένα (θρέψη, ξηρασία, αλατότητα),
🔸 αναπτυχθεί σε συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας.
🔹 Εσωτερικά μπορεί να αναπτυχθεί ξηρή ή υδαρής σήψη κάτω από την κηλίδα, χωρίς όμως να έχουμε πάντα πλήρη καταστροφή του καρπού.
Σημασία της ασθένειας:
Η Alternaria στα πορτοκάλια δεν θεωρείται συνήθως πρωτεύον σοβαρό πρόβλημα, αλλά προσβάλλει κυρίως ταλαιπωρημένους ή κακώς συντηρημένους καρπούς, δημιουργώντας αισθητική υποβάθμιση και, σε έντονες περιπτώσεις, απώλεια τμήματος της παραγωγής.
Με σωστή θρέψη, έλεγχο υγρασίας και καλή διαχείριση μετά τη συγκομιδή, η ασθένεια μπορεί να περιοριστεί αποτελεσματικά χωρίς να απαιτείται συνήθως ειδικό χημικό πρόγραμμα μόνο γι’ αυτήν.
Συνθήκες ανάπτυξης - επιδημιολογία:
🔹 Η Alternaria ευνοείται από:
🔸 υψηλή σχετική υγρασία (παρατεταμένες δροσιές, ομίχλη, κακή κυκλοφορία αέρα),
🔸 ήπιες έως θερμές θερμοκρασίες (περίπου 20-30 °C),
🔸 υπερβολική αζωτούχο λίπανση που δίνει μαλακό, ευπαθή ιστό,
🔸 στρες στα δένδρα (υδατικό, θρεπτικό, αλατούχο).
🔹 Η μόλυνση μπορεί να ξεκινήσει στον αγρό και να εκδηλωθεί προσυλλεκτικά ή μετασυλλεκτικά (σε αποθήκευση/συσκευαστήρια), ειδικά όταν οι καρποί παραμένουν υγροί και σε κακό αερισμό.
🔹 Στις περισσότερες πορτοκαλιές, η Alternaria θεωρείται δευτερογενές πρόβλημα, που «εκμεταλλεύεται» ήδη εξασθενημένους καρπούς και συνθήκες κακού μικροκλίματος.
Καλλιεργητικά μέτρα - ολοκληρωμένη διαχείριση:
🔹 Αποφυγή υπερλίπανσης, ιδιαίτερα σε άζωτο: στόχος ισορροπημένη θρέψη, όχι πολύ «μαλακός» ιστός.
🔹 Περιορισμός της υπερβολικής ατμοσφαιρικής υγρασίας στην κόμη:
🔸 σωστό κλάδεμα για καλό αερισμό,
🔸 αποφυγή υπερβολικής πυκνότητας φύτευσης,
🔸 ορθολογική άρδευση (να μη μένει το έδαφος συνεχώς κορεσμένο).
🔹 Προσοχή στην περίοδο του δεσίματος των καρπών: αποφυγή συνδυασμού υπερλίπανσης και παρατεταμένης υγρασίας, που αυξάνει την ευπάθεια.
🔹 Προσεκτικός χειρισμός κατά τη συγκομιδή για ελαχιστοποίηση τραυματισμών του φλοιού.
🔹 Σε μετασυλλεκτικό στάδιο:
🔸 γρήγορη ψύξη και καλή κυκλοφορία αέρα,
🔸 αποφυγή συμπύκνωσης υδρατμών πάνω στους καρπούς,
🔸 απομάκρυνση καρπών με εμφανείς κηλίδες πριν την αποθήκευση.
Συμπτώματα:
🔹 Προσβάλλονται κυρίως οι ώριμοι ή υπερώριμοι καρποί.
🔹 Στην επιφάνεια του φλοιού εμφανίζονται σκούρες καστανές έως μαύρες κηλίδες, συχνά ελαφρώς βυθισμένες, με ασαφή όρια.
🔹 Οι κηλίδες είναι συνήθως μονήρεις ή λίγες, και συχνότερα σε καρπούς που έχουν:
🔸 υποστεί τραυματισμούς,
🔸 προέλθει από δένδρα καταπονημένα (θρέψη, ξηρασία, αλατότητα),
🔸 αναπτυχθεί σε συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας.
🔹 Εσωτερικά μπορεί να αναπτυχθεί ξηρή ή υδαρής σήψη κάτω από την κηλίδα, χωρίς όμως να έχουμε πάντα πλήρη καταστροφή του καρπού.
Σημασία της ασθένειας:
Η Alternaria στα πορτοκάλια δεν θεωρείται συνήθως πρωτεύον σοβαρό πρόβλημα, αλλά προσβάλλει κυρίως ταλαιπωρημένους ή κακώς συντηρημένους καρπούς, δημιουργώντας αισθητική υποβάθμιση και, σε έντονες περιπτώσεις, απώλεια τμήματος της παραγωγής.
Με σωστή θρέψη, έλεγχο υγρασίας και καλή διαχείριση μετά τη συγκομιδή, η ασθένεια μπορεί να περιοριστεί αποτελεσματικά χωρίς να απαιτείται συνήθως ειδικό χημικό πρόγραμμα μόνο γι’ αυτήν.
Συνθήκες ανάπτυξης - επιδημιολογία:
🔹 Η Alternaria ευνοείται από:
🔸 υψηλή σχετική υγρασία (παρατεταμένες δροσιές, ομίχλη, κακή κυκλοφορία αέρα),
🔸 ήπιες έως θερμές θερμοκρασίες (περίπου 20-30 °C),
🔸 υπερβολική αζωτούχο λίπανση που δίνει μαλακό, ευπαθή ιστό,
🔸 στρες στα δένδρα (υδατικό, θρεπτικό, αλατούχο).
🔹 Η μόλυνση μπορεί να ξεκινήσει στον αγρό και να εκδηλωθεί προσυλλεκτικά ή μετασυλλεκτικά (σε αποθήκευση/συσκευαστήρια), ειδικά όταν οι καρποί παραμένουν υγροί και σε κακό αερισμό.
🔹 Στις περισσότερες πορτοκαλιές, η Alternaria θεωρείται δευτερογενές πρόβλημα, που «εκμεταλλεύεται» ήδη εξασθενημένους καρπούς και συνθήκες κακού μικροκλίματος.
Καλλιεργητικά μέτρα - ολοκληρωμένη διαχείριση:
🔹 Αποφυγή υπερλίπανσης, ιδιαίτερα σε άζωτο: στόχος ισορροπημένη θρέψη, όχι πολύ «μαλακός» ιστός.
🔹 Περιορισμός της υπερβολικής ατμοσφαιρικής υγρασίας στην κόμη:
🔸 σωστό κλάδεμα για καλό αερισμό,
🔸 αποφυγή υπερβολικής πυκνότητας φύτευσης,
🔸 ορθολογική άρδευση (να μη μένει το έδαφος συνεχώς κορεσμένο).
🔹 Προσοχή στην περίοδο του δεσίματος των καρπών: αποφυγή συνδυασμού υπερλίπανσης και παρατεταμένης υγρασίας, που αυξάνει την ευπάθεια.
🔹 Προσεκτικός χειρισμός κατά τη συγκομιδή για ελαχιστοποίηση τραυματισμών του φλοιού.
🔹 Σε μετασυλλεκτικό στάδιο:
🔸 γρήγορη ψύξη και καλή κυκλοφορία αέρα,
🔸 αποφυγή συμπύκνωσης υδρατμών πάνω στους καρπούς,
🔸 απομάκρυνση καρπών με εμφανείς κηλίδες πριν την αποθήκευση.
