Βοτρύτης (Τεφρά σήψη) - ΚΑΡΠΟΥΖΙΑ ΥΠΑΙΘΡΟΥ
O Βοτρύτης στην Καρπουζιά (Grey mold) με Παθογόνο μύκητα τον Botrytis cinerea.
Το παθογόνο είναι ένας κοινός, σαπροφυτικός μικροοργανισμός, διατηρείται σε φυτικά υπολείμματα στην επιφάνεια και μέσα στο έδαφος με τη μορφή κονιδίων, μυκηλίου και σκληρωτίων.
Συμπτώματα:
Φύλλα:
🔹 Σχηματίζονται κηλίδες ακανόνιστου σχήματος, συχνά με συγκεντρικές ζώνες (ομόκεντροι δακτύλιοι), χαρακτηριστικό των προσβολών από βοτρύτη.
🔹 Οι κηλίδες ξεκινούν ως υδαρείς, στη συνέχεια γίνονται καφέ και προοδευτικά νεκρώνονται.
🔹 Σε υψηλή υγρασία, η επιφάνεια των κηλίδων καλύπτεται με σταχτόχρωμο, πυκνό εξάνθημα (κονιδιοφόροι + κονίδια).
Έλικες - Μίσχοι - Πέταλα:
🔹 Προσβάλλονται εύκολα λόγω τρυφερής υφής.
🔹 Οι έλικες γίνονται καφέ, συρρικνώνονται και νεκρώνονται.
🔹 Στα άνθη παρατηρείται σήψη, αποχρωματισμός και πρόωρη πτώση, οδηγώντας σε αποτυχία καρπόδεσης.
Καρποί:
🔹 Νεαροί καρποί μπορεί να εμφανίσουν μαλακές σήψεις στη βάση ή πλευρικά.
🔹 Η σήψη συχνά ξεκινά από πληγές ή σημεία επαφής με το έδαφος/φυλλώματα.
🔹 Σε υγρές συνθήκες, σχηματίζεται χαρακτηριστική γήινη σταχτόχρωμη μούχλα, ένδειξη έντονης παραγωγής κονιδίων.
Αγρός - Εξάπλωση:
🔹 Η ασθένεια συχνά εμφανίζεται πρώτα σε περιοχές με μειωμένη κυκλοφορία αέρα, όπως βάθος του φυλλώματος ή σημεία με σκίαση.
🔹 Προκαλεί γενικευμένη μείωση ζωτικότητας της καλλιέργειας και απώλειες παραγωγής, ιδιαίτερα σε συνθήκες υγρασίας.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
Κλιματικοί παράγοντες που ευνοούν τις μολύνσεις
🔹 Υψηλή υγρασία > 90%.
🔹 Παρατεταμένη διαβροχή του φυλλώματος από βροχή, δροσιά, ομίχλη ή υπέργεια άρδευση.
🔹 Βέλτιστες θερμοκρασίες για μόλυνση: 17-23 °C.
🔹 Η ασθένεια γίνεται έντονη όταν επικρατούν:
🔸 δροσερές, υγρές νύχτες,
🔸 ζεστές ημέρες που ξηραίνουν επιφανειακά τα φυτά, αλλά η υγρασία παραμένει στο εσωτερικό του φυλλώματος.
Πηγές μολύσματος:
🔹 Ο Botrytis cinerea είναι σαπροφυτικός μύκητας και διατηρείται
🔸 σε φυτικά υπολείμματα,
🔸 στο έδαφος,
🔸 ως μυκήλιο, κονίδια και σκληρωτία (ανθεκτικές δομές).
Τα κονίδια παράγονται άφθονα σε υγρές συνθήκες και μεταφέρονται
🔸 με αέρα,
🔸 με σταγόνες βροχής ή άρδευσης,
🔸 με εργαλεία,
🔸 με άνθρωπο και καλλιεργητικές εργασίες.
Κύκλος μολύνσεων:
🔹 Από τα σκληρώτια ή το μυκήλιο παραγωγής κονιδίων ξεκινά η πρωτογενής μόλυνση.
🔹 Τα κονίδια προσγειώνονται σε τραυματισμένους ή εξασθενημένους ιστούς και βλαστάνουν υπό υγρασία, εισχωρώντας στα επιφανειακά κύτταρα.
🔹 Δημιουργούνται νέες εστίες και παράγονται εκ νέου κονίδια, οδηγώντας σε ταχεία δευτερογενή εξάπλωση.
Βιολογία του παθογόνου:
🔹 Ο μύκητας είναι νεκροτροφικός: εγκαθίσταται σε εξασθενημένους, γηρασμένους ή τραυματισμένους ιστούς.
🔹 Παράγει ένζυμα όπως πηκτινάσες, κυτταράσες, οξειδάσες, που διασπούν τα κυτταρικά τοιχώματα προκαλώντας μαλακές σήψεις.
🔹 Σχηματίζει σκληρωτία (σκληρές, μαύρες δομές), τα οποία επιβιώνουν για χρόνια στο έδαφος.
🔹 Είναι ένα από τα πιο «ευκαιριακά» παθογόνα σε καλλιέργειες με πλούσια βλάστηση και αυξημένη υγρασία.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καταστροφή υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας, όπου επιβιώνουν κονίδια και σκληρωτία.
🔹 Βελτίωση αερισμού με σωστό κλάδεμα και αραιή φύτευση ώστε να μειώνεται η σχετική υγρασία στο φύλλωμα.
🔹 Αποφυγή υπέργειας άρδευσης και άρδευση νωρίς το πρωί για γρήγορο στέγνωμα.
🔹 Μείωση σκίασης και αποφυγή υπέρμετρης αζωτούχου λίπανσης που δημιουργεί τρυφερούς, ευαίσθητους ιστούς.
🔹 Αποφυγή τραυματισμών σε βλαστούς και καρπούς.
🔹 Καλή αποστράγγιση του χωραφιού.
🔹 Άμεση απομάκρυνση σοβαρά προσβεβλημένων φυτών/τμημάτων.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Εφαρμογές με εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για βοτρύτη στην καρπουζιά, τηρώντας πιστά τις ετικέτες.
🔹 Η έναρξη γίνεται προληπτικά, ιδιαίτερα σε θερμοκήπια ή αγρούς με ιστορικό της ασθένειας.
🔹 Εναλλαγή δραστικών από διαφορετικούς FRAC κωδικούς (π.χ. 1, 2, 7, 9, 12, 17, M4), διότι ο βοτρύτης αναπτύσσει ανθεκτικότητα πολύ εύκολα.
🔹 Αυστηρή τήρηση:
🔸 Μέγιστων αριθμών εφαρμογών,
🔸 PHI (τελευταία επέμβαση πριν τη συγκομιδή),
🔸 Δόσεων και όγκων ψεκαστικού υγρού για καλή κάλυψη.
Το παθογόνο είναι ένας κοινός, σαπροφυτικός μικροοργανισμός, διατηρείται σε φυτικά υπολείμματα στην επιφάνεια και μέσα στο έδαφος με τη μορφή κονιδίων, μυκηλίου και σκληρωτίων.
Συμπτώματα:
Φύλλα:
🔹 Σχηματίζονται κηλίδες ακανόνιστου σχήματος, συχνά με συγκεντρικές ζώνες (ομόκεντροι δακτύλιοι), χαρακτηριστικό των προσβολών από βοτρύτη.
🔹 Οι κηλίδες ξεκινούν ως υδαρείς, στη συνέχεια γίνονται καφέ και προοδευτικά νεκρώνονται.
🔹 Σε υψηλή υγρασία, η επιφάνεια των κηλίδων καλύπτεται με σταχτόχρωμο, πυκνό εξάνθημα (κονιδιοφόροι + κονίδια).
Έλικες - Μίσχοι - Πέταλα:
🔹 Προσβάλλονται εύκολα λόγω τρυφερής υφής.
🔹 Οι έλικες γίνονται καφέ, συρρικνώνονται και νεκρώνονται.
🔹 Στα άνθη παρατηρείται σήψη, αποχρωματισμός και πρόωρη πτώση, οδηγώντας σε αποτυχία καρπόδεσης.
Καρποί:
🔹 Νεαροί καρποί μπορεί να εμφανίσουν μαλακές σήψεις στη βάση ή πλευρικά.
🔹 Η σήψη συχνά ξεκινά από πληγές ή σημεία επαφής με το έδαφος/φυλλώματα.
🔹 Σε υγρές συνθήκες, σχηματίζεται χαρακτηριστική γήινη σταχτόχρωμη μούχλα, ένδειξη έντονης παραγωγής κονιδίων.
Αγρός - Εξάπλωση:
🔹 Η ασθένεια συχνά εμφανίζεται πρώτα σε περιοχές με μειωμένη κυκλοφορία αέρα, όπως βάθος του φυλλώματος ή σημεία με σκίαση.
🔹 Προκαλεί γενικευμένη μείωση ζωτικότητας της καλλιέργειας και απώλειες παραγωγής, ιδιαίτερα σε συνθήκες υγρασίας.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
Κλιματικοί παράγοντες που ευνοούν τις μολύνσεις
🔹 Υψηλή υγρασία > 90%.
🔹 Παρατεταμένη διαβροχή του φυλλώματος από βροχή, δροσιά, ομίχλη ή υπέργεια άρδευση.
🔹 Βέλτιστες θερμοκρασίες για μόλυνση: 17-23 °C.
🔹 Η ασθένεια γίνεται έντονη όταν επικρατούν:
🔸 δροσερές, υγρές νύχτες,
🔸 ζεστές ημέρες που ξηραίνουν επιφανειακά τα φυτά, αλλά η υγρασία παραμένει στο εσωτερικό του φυλλώματος.
Πηγές μολύσματος:
🔹 Ο Botrytis cinerea είναι σαπροφυτικός μύκητας και διατηρείται
🔸 σε φυτικά υπολείμματα,
🔸 στο έδαφος,
🔸 ως μυκήλιο, κονίδια και σκληρωτία (ανθεκτικές δομές).
Τα κονίδια παράγονται άφθονα σε υγρές συνθήκες και μεταφέρονται
🔸 με αέρα,
🔸 με σταγόνες βροχής ή άρδευσης,
🔸 με εργαλεία,
🔸 με άνθρωπο και καλλιεργητικές εργασίες.
Κύκλος μολύνσεων:
🔹 Από τα σκληρώτια ή το μυκήλιο παραγωγής κονιδίων ξεκινά η πρωτογενής μόλυνση.
🔹 Τα κονίδια προσγειώνονται σε τραυματισμένους ή εξασθενημένους ιστούς και βλαστάνουν υπό υγρασία, εισχωρώντας στα επιφανειακά κύτταρα.
🔹 Δημιουργούνται νέες εστίες και παράγονται εκ νέου κονίδια, οδηγώντας σε ταχεία δευτερογενή εξάπλωση.
Βιολογία του παθογόνου:
🔹 Ο μύκητας είναι νεκροτροφικός: εγκαθίσταται σε εξασθενημένους, γηρασμένους ή τραυματισμένους ιστούς.
🔹 Παράγει ένζυμα όπως πηκτινάσες, κυτταράσες, οξειδάσες, που διασπούν τα κυτταρικά τοιχώματα προκαλώντας μαλακές σήψεις.
🔹 Σχηματίζει σκληρωτία (σκληρές, μαύρες δομές), τα οποία επιβιώνουν για χρόνια στο έδαφος.
🔹 Είναι ένα από τα πιο «ευκαιριακά» παθογόνα σε καλλιέργειες με πλούσια βλάστηση και αυξημένη υγρασία.
Καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καταστροφή υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας, όπου επιβιώνουν κονίδια και σκληρωτία.
🔹 Βελτίωση αερισμού με σωστό κλάδεμα και αραιή φύτευση ώστε να μειώνεται η σχετική υγρασία στο φύλλωμα.
🔹 Αποφυγή υπέργειας άρδευσης και άρδευση νωρίς το πρωί για γρήγορο στέγνωμα.
🔹 Μείωση σκίασης και αποφυγή υπέρμετρης αζωτούχου λίπανσης που δημιουργεί τρυφερούς, ευαίσθητους ιστούς.
🔹 Αποφυγή τραυματισμών σε βλαστούς και καρπούς.
🔹 Καλή αποστράγγιση του χωραφιού.
🔹 Άμεση απομάκρυνση σοβαρά προσβεβλημένων φυτών/τμημάτων.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Εφαρμογές με εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για βοτρύτη στην καρπουζιά, τηρώντας πιστά τις ετικέτες.
🔹 Η έναρξη γίνεται προληπτικά, ιδιαίτερα σε θερμοκήπια ή αγρούς με ιστορικό της ασθένειας.
🔹 Εναλλαγή δραστικών από διαφορετικούς FRAC κωδικούς (π.χ. 1, 2, 7, 9, 12, 17, M4), διότι ο βοτρύτης αναπτύσσει ανθεκτικότητα πολύ εύκολα.
🔹 Αυστηρή τήρηση:
🔸 Μέγιστων αριθμών εφαρμογών,
🔸 PHI (τελευταία επέμβαση πριν τη συγκομιδή),
🔸 Δόσεων και όγκων ψεκαστικού υγρού για καλή κάλυψη.
