Βοτρύτης (Τεφρά σήψη) - ΤΟΜΑΤΑ ΥΠΑΙΘΡΟΥ
Ο Βοτρύτης - Τεφρά σήψη στην Τομάτα (Botrytis cinerea / Botryotinia fuckeliana) προσβάλλει όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού, με εντονότερη εκδήλωση στους καρπούς και στους βλαστούς.
Είναι παρασιτικός μύκητας, διαδεδομένος σε όλες τις περιοχές καλλιέργειας τομάτας.
Συμπτώματα:
Στους καρπούς:
🔹 Τα πρώτα συμπτώματα είναι ανοιχτόχρωμοι, κυκλικοί δακτύλιοι (ghost spots) στην επιφάνεια τόσο πράσινων όσο και ώριμων καρπών.
🔹 Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλούν άμεση υποβάθμιση, αλλά αποτελούν ενδείξεις μόλυνσης.
🔹 Η πραγματική σήψη ξεκινά από την περιοχή του μίσχου:
🔸 Εμφανίζεται υδαρής καστανή σήψη, η οποία γρήγορα εξελίσσεται σε φαιά/γκρίζα εξάνθηση από άφθονα κονίδια.
🔸 Σε προχωρημένο στάδιο σχηματίζονται μικρά μαύρα σκληρώτια (2-4 mm).
Στους βλαστούς:
🔹 Παρατηρούνται εκτεταμένες νεκρωτικές κηλίδες, με χαρακτηριστική φαιά εξάνθηση.
🔹 Τα τμήματα του στελέχους πάνω από τη νέκρωση συνήθως νεκρώνονται πλήρως.
🔹 Η προσβολή συχνά ξεκινά από πληγές, σημεία τοματών που τρίβονται μεταξύ τους ή από ιστούς που έχουν ήδη εξασθενήσει.
Πηγές μόλυνσης:
🔹 Διαχειμάζει σε φυτικά υπολείμματα ως μυκήλιο ή σκληρώτια.
🔹 Παράγει τεράστιες ποσότητες κονιδίων, τα οποία διασπείρονται με άνεμο, σταγονίδια νερού και καλλιεργητικές εργασίες.
🔹 Πάντα υπάρχει διαθέσιμο μόλυσμα σε θερμοκήπια και σε καλλιέργειες με φυτικά υπολείμματα.
Ευνοϊκές συνθήκες:
🔹 Υψηλή σχετική υγρασία (≥ 90%)
🔹 Παρατεταμένη διαβροχή των φυτικών επιφανειών (≥ 12 ώρες)
🔹 Θερμοκρασία: 17-23°C άριστη, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και από 3 έως 28°C
🔹 Κακή κυκλοφορία αέρα, πυκνή φύτευση
🔹 Τραυματισμοί από:
🔸 κλάδεμα
🔸 έντομα
🔸 χαμηλές θερμοκρασίες
🔸 φυσική τριβή μεταξύ καρπών ή φύλλων
Οι σοβαρότερες προσβολές καταγράφονται:
🔹 Φθινόπωρο - Χειμώνα - Νωρίς την Άνοιξη στα θερμοκήπια
🔹 Στον αγρό, σε δροσερό και υγρό καλοκαίρι
Αντιμετώπιση με καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καλή κυκλοφορία αέρα: Αραιή φύτευση, Αφαίρεση περιττών φύλλων, Αποφυγή σκίασης
🔹 Περιορισμός υγρασίας: Ποτίσματα πρωινές ώρες, Αποφυγή υπερβολικής άρδευσης, Αποφυγή διαβροχής φύλλων
🔹 Υγιεινή & καθαριότητα: Αφαίρεση νεκρών ή προσβεβλημένων φύλλων, Απομάκρυνση φυτικών υπολειμμάτων, Καθαρισμός εργαλείων
🔹 Υποστύλωση φυτών ώστε οι καρποί να μην ακουμπούν το έδαφος
🔹 Ενίσχυση θρέψης: Επαρκές ασβέστιο μειώνει την ευαισθησία των ιστών, Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης
Βιολογική αντιμετώπιση:
🔹 ανταγωνιστικοί μύκητες όπος το Trichoderma spp.
🔹 Προϊόντα με Bacillus amyloliquefaciens ή Ulocladium spp.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Αποκλειστικά με εγκεκριμένα για την καλλιέργεια και την ασθένεια μυκητοκτόνα.
🔹 Εναλλαγή σκευασμάτων διαφορετικών ομάδων για αποφυγή ανθεκτικότητας, γιατί ο βοτρύτης αναπτύσσει εύκολα ανθεκτικά στελέχη.
🔹 Έμφαση στους προληπτικούς ψεκασμούς σε περιόδους υψηλού κινδύνου.
Είναι παρασιτικός μύκητας, διαδεδομένος σε όλες τις περιοχές καλλιέργειας τομάτας.
Συμπτώματα:
Στους καρπούς:
🔹 Τα πρώτα συμπτώματα είναι ανοιχτόχρωμοι, κυκλικοί δακτύλιοι (ghost spots) στην επιφάνεια τόσο πράσινων όσο και ώριμων καρπών.
🔹 Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλούν άμεση υποβάθμιση, αλλά αποτελούν ενδείξεις μόλυνσης.
🔹 Η πραγματική σήψη ξεκινά από την περιοχή του μίσχου:
🔸 Εμφανίζεται υδαρής καστανή σήψη, η οποία γρήγορα εξελίσσεται σε φαιά/γκρίζα εξάνθηση από άφθονα κονίδια.
🔸 Σε προχωρημένο στάδιο σχηματίζονται μικρά μαύρα σκληρώτια (2-4 mm).
Στους βλαστούς:
🔹 Παρατηρούνται εκτεταμένες νεκρωτικές κηλίδες, με χαρακτηριστική φαιά εξάνθηση.
🔹 Τα τμήματα του στελέχους πάνω από τη νέκρωση συνήθως νεκρώνονται πλήρως.
🔹 Η προσβολή συχνά ξεκινά από πληγές, σημεία τοματών που τρίβονται μεταξύ τους ή από ιστούς που έχουν ήδη εξασθενήσει.
Πηγές μόλυνσης:
🔹 Διαχειμάζει σε φυτικά υπολείμματα ως μυκήλιο ή σκληρώτια.
🔹 Παράγει τεράστιες ποσότητες κονιδίων, τα οποία διασπείρονται με άνεμο, σταγονίδια νερού και καλλιεργητικές εργασίες.
🔹 Πάντα υπάρχει διαθέσιμο μόλυσμα σε θερμοκήπια και σε καλλιέργειες με φυτικά υπολείμματα.
Ευνοϊκές συνθήκες:
🔹 Υψηλή σχετική υγρασία (≥ 90%)
🔹 Παρατεταμένη διαβροχή των φυτικών επιφανειών (≥ 12 ώρες)
🔹 Θερμοκρασία: 17-23°C άριστη, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και από 3 έως 28°C
🔹 Κακή κυκλοφορία αέρα, πυκνή φύτευση
🔹 Τραυματισμοί από:
🔸 κλάδεμα
🔸 έντομα
🔸 χαμηλές θερμοκρασίες
🔸 φυσική τριβή μεταξύ καρπών ή φύλλων
Οι σοβαρότερες προσβολές καταγράφονται:
🔹 Φθινόπωρο - Χειμώνα - Νωρίς την Άνοιξη στα θερμοκήπια
🔹 Στον αγρό, σε δροσερό και υγρό καλοκαίρι
Αντιμετώπιση με καλλιεργητικά μέτρα:
🔹 Καλή κυκλοφορία αέρα: Αραιή φύτευση, Αφαίρεση περιττών φύλλων, Αποφυγή σκίασης
🔹 Περιορισμός υγρασίας: Ποτίσματα πρωινές ώρες, Αποφυγή υπερβολικής άρδευσης, Αποφυγή διαβροχής φύλλων
🔹 Υγιεινή & καθαριότητα: Αφαίρεση νεκρών ή προσβεβλημένων φύλλων, Απομάκρυνση φυτικών υπολειμμάτων, Καθαρισμός εργαλείων
🔹 Υποστύλωση φυτών ώστε οι καρποί να μην ακουμπούν το έδαφος
🔹 Ενίσχυση θρέψης: Επαρκές ασβέστιο μειώνει την ευαισθησία των ιστών, Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης
Βιολογική αντιμετώπιση:
🔹 ανταγωνιστικοί μύκητες όπος το Trichoderma spp.
🔹 Προϊόντα με Bacillus amyloliquefaciens ή Ulocladium spp.
Χημική αντιμετώπιση:
🔹 Αποκλειστικά με εγκεκριμένα για την καλλιέργεια και την ασθένεια μυκητοκτόνα.
🔹 Εναλλαγή σκευασμάτων διαφορετικών ομάδων για αποφυγή ανθεκτικότητας, γιατί ο βοτρύτης αναπτύσσει εύκολα ανθεκτικά στελέχη.
🔹 Έμφαση στους προληπτικούς ψεκασμούς σε περιόδους υψηλού κινδύνου.
