Βοτρύτης (Τεφρά σήψη) - ΑΓΓΟΥΡΙ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Η ασθένεια Τέφρα σήψη (Βοτρύτης) προκαλείται από τον μύκητα Botrytis cinerea, ασκομύκητα της οικογένειας Sclerotiniaceae (Ascomycota).
Είναι πολυφάγο παθογόνο, με πάνω από 200 ξενιστές, και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παθογόνους αποθήκευσης και θερμοκηπίου.
Ο μύκητας είναι νεκροτροφικός - προσβάλλει κυρίως γηρασμένους ή τραυματισμένους ιστούς και αναπτύσσεται έντονα σε υψηλή υγρασία και μέτρια θερμοκρασία.
Συμπτώματα:
🔹 Ο Botrytis cinerea προσβάλλει όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού (φύλλα, στελέχη, άνθη και καρπούς).
Στα στελέχη:
🔹 Οι προσβολές είναι οι σοβαρότερες και προκαλούν σήψη του ιστού στο σημείο μόλυνσης.
🔹 Το στέλεχος μαλακώνει, σκουραίνει και νεκρώνεται, οδηγώντας σε ξήρανση του φυτού από το σημείο προσβολής και πάνω.
🔹 Συχνά στο σημείο εμφανίζεται πυκνό γκριζωπό μυκήλιο - το χαρακτηριστικό «γκρι μούχλα» του Botrytis.
Στα φύλλα:
🔹 Εμφανίζονται καστανές ή γκριζοπράσινες κηλίδες, με ομόκεντρους δακτυλίους που επεκτείνονται και σχηματίζουν νεκρωτικές περιοχές.
🔹 Οι ιστοί ξεραίνονται, και τα φύλλα καμπυλώνονται ή αποπίπτουν.
Στους καρπούς:
🔹 Η προσβολή αρχίζει συνήθως από τα υπολείμματα του άνθους, όπου το παθογόνο εισέρχεται εύκολα.
🔹 Η σήψη επεκτείνεται γρήγορα και ο καρπός καλύπτεται από πλούσιο, γκριζόχρωμο μυκήλιο.
🔹 Η μετασυλλεκτική σήψη είναι πολύ συχνή: καρποί που φαίνονται υγιείς κατά τη συγκομιδή σαπίζουν κατά την αποθήκευση ή μεταφορά.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
🔹 Θερμοκρασία: 15-25 °C (άριστη 20 °C)
🔹 Σχετική υγρασία: > 93%
🔹 To νερό Και η υγράφια στα φύλλα είναι απαραίτητη για μόλυνση
🔹 Φως: Περιορισμένος φωτισμός (σκιερές περιοχές)
🔹 Ιστοί ξενιστή: Τραυματισμένοι, γηρασμένοι, ή εξασθενημένοι
🔹 Επιδημιολογικός ρόλος: Δευτερογενείς μολύνσεις μέσω σπορίων (κονιδίων)
Ο μύκητας παράγει κονίδια τα οποία μεταφέρονται με τον αέρα, το νερό ή τα εργαλεία.
Οι μολύνσεις ξεκινούν από ανθικά υπολείμματα, παλιά φύλλα ή τραυματισμένους ιστούς.
Η νόσος είναι ιδιαίτερα έντονη στα θερμοκήπια με υψηλή υγρασία, ανεπαρκή αερισμό και υπερβολική αζωτούχο λίπανση.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Διαχείμαση / Επιβίωση: Ο B. cinerea διαχειμάζει ως σκληρώτια ή μυκήλιο σε φυτικά υπολείμματα, χώμα ή επιφάνειες θερμοκηπίου.
🔹 Αναπαραγωγή: Τα σκληρώτια βλαστάνουν και σχηματίζουν κονιδιοφόρους που παράγουν άφθονα κονίδια (γκρι σκόνη).
🔹 Διάδοση: Τα κονίδια διασπείρονται με αέρα, νερό ή επαφή.
🔹 Μόλυνση: Εγκαθίστανται σε υγρές επιφάνειες, βλαστάνουν και διεισδύουν μέσω τραυμάτων ή ανθικών ιστών.
🔹 Επαναμόλυνση: Ο κύκλος επαναλαμβάνεται πολλές φορές στη διάρκεια της καλλιέργειας, ιδιαίτερα υπό υγροθερμές συνθήκες.
Καλλιεργητικά και φυσικά μέτρα:
🔹 Περιορισμός της υπερβολικής υγρασίας: σωστός αερισμός, αποφυγή διαβροχής φυλλώματος.
🔹 Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων μερών.
🔹 Ισορροπημένη λίπανση, με αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
🔹 Απομάκρυνση φυτικών υπολειμμάτων μετά τη συγκομιδή.
🔹 Χρήση πλαστικών καλυμμάτων θερμοκηπίου:
🔸 με χαμηλή διαπερατότητα (<15%) στην υπέρυθρη ακτινοβολία (7-14 μm),
🔸 UV-blocking films για απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας,
🔸 anti-fogging πλαστικά για αποφυγή συμπύκνωσης υδρατμών και σταγονιδίων.
Χημική καταπολέμηση:
🔹 Η εφαρμογή γίνεται με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων ή προληπτικά σε ευνοϊκές συνθήκες.
🔹 Ωστόσο, υπάρχει υψηλός κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών, συνεπώς απαιτείται εναλλαγή δραστικών ουσιών διαφορετικών FRAC ομάδων.
🔹 Προτείνεται συνδυασμός καλλιεργητικών μέτρων + εναλλαγή δραστικών για μέγιστη αποτελεσματικότητα.
Είναι πολυφάγο παθογόνο, με πάνω από 200 ξενιστές, και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παθογόνους αποθήκευσης και θερμοκηπίου.
Ο μύκητας είναι νεκροτροφικός - προσβάλλει κυρίως γηρασμένους ή τραυματισμένους ιστούς και αναπτύσσεται έντονα σε υψηλή υγρασία και μέτρια θερμοκρασία.
Συμπτώματα:
🔹 Ο Botrytis cinerea προσβάλλει όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού (φύλλα, στελέχη, άνθη και καρπούς).
Στα στελέχη:
🔹 Οι προσβολές είναι οι σοβαρότερες και προκαλούν σήψη του ιστού στο σημείο μόλυνσης.
🔹 Το στέλεχος μαλακώνει, σκουραίνει και νεκρώνεται, οδηγώντας σε ξήρανση του φυτού από το σημείο προσβολής και πάνω.
🔹 Συχνά στο σημείο εμφανίζεται πυκνό γκριζωπό μυκήλιο - το χαρακτηριστικό «γκρι μούχλα» του Botrytis.
Στα φύλλα:
🔹 Εμφανίζονται καστανές ή γκριζοπράσινες κηλίδες, με ομόκεντρους δακτυλίους που επεκτείνονται και σχηματίζουν νεκρωτικές περιοχές.
🔹 Οι ιστοί ξεραίνονται, και τα φύλλα καμπυλώνονται ή αποπίπτουν.
Στους καρπούς:
🔹 Η προσβολή αρχίζει συνήθως από τα υπολείμματα του άνθους, όπου το παθογόνο εισέρχεται εύκολα.
🔹 Η σήψη επεκτείνεται γρήγορα και ο καρπός καλύπτεται από πλούσιο, γκριζόχρωμο μυκήλιο.
🔹 Η μετασυλλεκτική σήψη είναι πολύ συχνή: καρποί που φαίνονται υγιείς κατά τη συγκομιδή σαπίζουν κατά την αποθήκευση ή μεταφορά.
Συνθήκες ανάπτυξης και επιδημιολογία:
🔹 Θερμοκρασία: 15-25 °C (άριστη 20 °C)
🔹 Σχετική υγρασία: > 93%
🔹 To νερό Και η υγράφια στα φύλλα είναι απαραίτητη για μόλυνση
🔹 Φως: Περιορισμένος φωτισμός (σκιερές περιοχές)
🔹 Ιστοί ξενιστή: Τραυματισμένοι, γηρασμένοι, ή εξασθενημένοι
🔹 Επιδημιολογικός ρόλος: Δευτερογενείς μολύνσεις μέσω σπορίων (κονιδίων)
Ο μύκητας παράγει κονίδια τα οποία μεταφέρονται με τον αέρα, το νερό ή τα εργαλεία.
Οι μολύνσεις ξεκινούν από ανθικά υπολείμματα, παλιά φύλλα ή τραυματισμένους ιστούς.
Η νόσος είναι ιδιαίτερα έντονη στα θερμοκήπια με υψηλή υγρασία, ανεπαρκή αερισμό και υπερβολική αζωτούχο λίπανση.
Βιολογικός κύκλος:
🔹 Διαχείμαση / Επιβίωση: Ο B. cinerea διαχειμάζει ως σκληρώτια ή μυκήλιο σε φυτικά υπολείμματα, χώμα ή επιφάνειες θερμοκηπίου.
🔹 Αναπαραγωγή: Τα σκληρώτια βλαστάνουν και σχηματίζουν κονιδιοφόρους που παράγουν άφθονα κονίδια (γκρι σκόνη).
🔹 Διάδοση: Τα κονίδια διασπείρονται με αέρα, νερό ή επαφή.
🔹 Μόλυνση: Εγκαθίστανται σε υγρές επιφάνειες, βλαστάνουν και διεισδύουν μέσω τραυμάτων ή ανθικών ιστών.
🔹 Επαναμόλυνση: Ο κύκλος επαναλαμβάνεται πολλές φορές στη διάρκεια της καλλιέργειας, ιδιαίτερα υπό υγροθερμές συνθήκες.
Καλλιεργητικά και φυσικά μέτρα:
🔹 Περιορισμός της υπερβολικής υγρασίας: σωστός αερισμός, αποφυγή διαβροχής φυλλώματος.
🔹 Αφαίρεση και καταστροφή προσβεβλημένων μερών.
🔹 Ισορροπημένη λίπανση, με αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης.
🔹 Απομάκρυνση φυτικών υπολειμμάτων μετά τη συγκομιδή.
🔹 Χρήση πλαστικών καλυμμάτων θερμοκηπίου:
🔸 με χαμηλή διαπερατότητα (<15%) στην υπέρυθρη ακτινοβολία (7-14 μm),
🔸 UV-blocking films για απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας,
🔸 anti-fogging πλαστικά για αποφυγή συμπύκνωσης υδρατμών και σταγονιδίων.
Χημική καταπολέμηση:
🔹 Η εφαρμογή γίνεται με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων ή προληπτικά σε ευνοϊκές συνθήκες.
🔹 Ωστόσο, υπάρχει υψηλός κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών, συνεπώς απαιτείται εναλλαγή δραστικών ουσιών διαφορετικών FRAC ομάδων.
🔹 Προτείνεται συνδυασμός καλλιεργητικών μέτρων + εναλλαγή δραστικών για μέγιστη αποτελεσματικότητα.
