Ιοντικος Χαλκος

Πληροφορίες και τρόπος λειτουργίας της δραστικής ουσίας Ionic Copper (Ιοντικός Χαλκός)

Ο Ιοντικός Χαλκός ειναι Ανόργανο βακτηριοκτόνο και μυκητοκτόνο ευρέος φάσματος επαφής
FRAC Group: M1 (Multi-site activity – Inorganic copper compounds)

Χημική ταυτότητα:

• Δραστική ουσία: Ιοντικός χαλκός (Cu²⁺)
• Χημικές μορφές: Προέρχεται από διαλυτά ή ρυθμισμένα άλατα χαλκού όπως:
  • Χαλκούχος υδροξείδιο (Cu(OH)₂)
  • Χαλκούχος οξυχλωρίδιο (Cu₂(OH)₃Cl)
  • Θειικός χαλκός (CuSO₄·5H₂O)
  • Χαλκούχος οξείδιο (Cu₂O)
  • Χαλκούχα σύμπλοκα (π.χ. gluconate, citrate, sulphate tribasic)
• FRAC Group: M1 — Inorganics (multi-site activity)
• Χαρακτηρισμός: Ανόργανο μυκητοκτόνο / βακτηριοκτόνο επαφής με πολυστοχική δράση.

Μηχανισμός δράσης:
Η δράση του ιοντικού χαλκού (Cu²⁺) είναι πολυτοπική (multi-site) και βασίζεται στην τοξικότητα των ελεύθερων ιόντων χαλκού πάνω στα κύτταρα των παθογόνων.
Ο μηχανισμός δράσης περιλαμβάνει:

• Απελευθέρωση Cu²⁺ ιόντων από το σκεύασμα στην επιφάνεια του φυτού (υπό παρουσία υγρασίας).
• Δέσμευση των ιόντων στα κυτταρικά τοιχώματα και στις πρωτεΐνες των μυκήτων και βακτηρίων.
• Απενεργοποίηση ενζύμων (ιδίως αυτών με σουλφυδρυλικές ομάδες –SH), διαταράσσοντας:
  • Την αναπνοή,
  • Τη μεταφορά ηλεκτρονίων,
  • Τη σύνθεση κυτταρικών μεμβρανών και νουκλεϊνικών οξέων.
• Προκαλεί οξειδωτικό στρες και κυτταρική λύση, οδηγώντας σε θάνατο των παθογόνων κυττάρων.

Φάσμα δράσης:

• Ο ιοντικός χαλκός έχει πολύ ευρύ φάσμα, δρα εναντίον μυκήτων, βακτηρίων και σε ορισμένο βαθμό ιών των φυτών.
• Αποτελεί τη βάση της φυτοπροστασίας για πολλές ασθένειες με βακτηριακή ή μυκητιακή αιτιολογία.

Συμπεριφορά στο φυτό και στο περιβάλλον:

• Έχουν υψηλή δραστικότητα, μεγαλήτερη σε σχέση με άλλες μορφές χαλκού
• Τα ιόντα χαλκού παραμένουν στην επιφάνεια των ιστών (φύλλα, βλαστοί, καρποί).
• Αλλά έχουν βελτιωμένη διείσδυση στα φυτικά ιστούς, αυξημένη απορρόφηση σε σχέση με άλλες μορφές χαλκού
• Δεν είναι "διασυστηματικά", γιατι δεν μετακινούνται μέσω του ξύλου ή του ηθμού όπως τα συστηματικά μυκητοκτόνα.
• Ο χαλκός δρα μόνο όταν υπάρχει λεπτό φιλμ υγρασίας (δροσιά ή βροχή) που επιτρέπει την απελευθέρωση των Cu²⁺ ιόντων.
• Ανεπαρκής κάλυψη = μειωμένη προστασία.
• Η καλητερη διείσδυση / απορρόφηση δεν ισοδυναμεί αναγκαστικά με διασυστηματική μετακίνηση και προστασία από ενδοφυτικές μολύνσεις.
• Υπάρχουν εξελιγμένα σκευάσματα χαλκού (Ionic Copper, νανο­μορφές) με βελτιωμένη διείσδυση, ταχύτερη δράση και πιθανώς μεγαλύτερη απορρόφηση από το φυτό σε σχέση με τις παλαιότερες μορφές.
• Για περισσότερες λεπτομέριες για τον τρόπο λειτουργίας και την "απορρόφηση" απο τα φύτα, θα πρέπει να ανατρέξετε στην ετικέτα του κάθε σκευάσματος. 

Φυσικοχημικές ιδιότητες:

• Διαλυτότητα στο νερό: Μεταβλητή – εξαρτάται από τη μορφή (0.1–200 mg/L)
• LogK_ow: Δεν εφαρμόζεται (ανόργανο στοιχείο)
• Ενεργή μορφή: Cu²⁺ ιόντα
• FRAC Group: M1 – Multi-site contact activity
• Κίνδυνος ανθεκτικότητας: Πολύ χαμηλός (πολυτοπική δράση)

Οικοτοξικολογικά χαρακτηριστικά:

• Μέλισσες: Μη τοξικό    
• Ψάρια / Υδρόβιοι οργανισμοί: Τοξικό σε υψηλές συγκεντρώσεις (>0.1 mg/L Cu²⁺)    
• Γαιοσκώληκες: Μέτρια τοξικότητα σε υπερβολικές δόσεις    
• Θηλαστικά: LD₅₀ > 2000 mg/kg (χαμηλή οξεία τοξικότητα)    
• Περιβάλλον: Ο χαλκός συσσωρεύεται στο έδαφος - απαιτείται ορθολογική χρήση

Συνθήκες αποτελεσματικότητας:

• Ιδανικές θερμοκρασίες: 15–28 °C
• Υψηλή σχετική υγρασία επιταχύνει τη δράση (απελευθέρωση ιόντων).
• Πλήρης κάλυψη επιφανειών είναι απαραίτητη για επιτυχία.
• Δεν δρα θεραπευτικά – μόνο προληπτικά.

Περιβαλλοντική συμπεριφορά:

• Ο χαλκός είναι στοιχείο μη αποικοδομήσιμο. παραμένει στο έδαφος ως Cu²⁺ ή σε αδιάλυτες μορφές.
• Υπερβολική χρήση μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση και τοξικότητα στο έδαφος, επηρεάζοντας μικροοργανισμούς.
• Εντούτοις, οι νέες τεχνολογίες ιοντικού ή νανομερισμένου χαλκού επιτρέπουν:
  • Μείωση δόσεων (έως 80%),
  • Στοχευμένη απελευθέρωση Cu²⁺,
  •  Μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Πλεονεκτήματα:

• Ευρύ φάσμα (βακτήρια + μύκητες).
• Πολυστοχική δράση (χαμηλός κίνδυνος ανθεκτικότητας).
• Χαμηλό κόστος και σταθερότητα.
• Βασικό εργαλείο στη βιολογική γεωργία.
• Προληπτική προστασία μεγάλης διάρκειας.